“Natuurlik. Wat sou dit help as ek weier?”
“Ek hoop nie jy wil haar nog hê nie.”
“Ek wil natuurlik, maar ek gaan haar nou nooit vat nie.”
“Maar jy sal nog lekker treur,” waarsku sy.
“Hoe weet jy?”
“Ag, ek was altyd so verlief op Willie Brown as hy by Betta probeer kuier. Noudat hy by my begin aanlê, verdra ek hom nie.”
“Wie wil jy dan hê?”
“Ek weet nie, maar ek sal weet as ek hom sien.”
“Nou ja, dan moet ek en jy maar saam op die rak sit.”
“Nou kan jy vir Hermana vat.”
“Hou tog op, ek kan my lewe sonder ’n vrou slyt. Maar sy het die hekelpatroon gestuur. En Ouma het monsters van roksgoed gestuur. Is daar al gemelk?”
“Ja, met groot bohaai. Klint het Bontlies se kalf op die neus geslaan toe hy wil speen steel, toe skop die kalf ’n klomp misstof in die emmer. Ek en Betta het twee keer deurgesyg, maar Móvver wil nie die melk gebruik nie. Sy en Pa het stilstuipe.”
Verstaanbaar. Gisteraand se gebeure kan onmoontlik sonder gevolge wees. Maar dit voel ver en onbelangrik.
“Alles loop verkeerd as jy weg is, Franna.”
“Nou vir wat lyk jy dan so vrolik?”
“Ek gaan ’n vul kry.”
“Jy?”
“Prinses, man. Sultan was vandag by haar, in die fonteinkamp.”
“Ek dog Klint het vir Sultan flou gery.”
“Nie flou genoeg nie. Sien jy hoe lyk haar skof soos hy haar gebyt het? Sy wou kastig nie vir hom stilstaan nie. Ek het heeltyd gekyk.”
“Ek sou dink ’n fatsoenlike meisie loop weg as sy so iets gewaar.”
“Hoe sal ek leer as ek nie bietjie afkyk by Moeder Natuur nie?” Sy begin in die negosie en gawes krap. “Wat dink jy gaan daar uitkom?”
“Negosie. Heel kaneel en gemmer, soos julle gevra het.”
“Nee, man, ek bedoel by Sultan en Prinses.”
“O. Die vul? Donkerig vos, met wit iewers,” besluit hy afgetrokke. “Halfbloed.” Sultan is Arabier, ’n volbloed. Prinses is driekwartbloed, uit ’n geslote Afrika-bloedlyn, gehard, met ingevoerde bloed om haar te veredel.
“Een ding weet ek, hy gaan lewendig wees. Jy moes hulle gesien het!” Gerrie se oë gloei vreemdagtig. Dis ’n hele hitte wat van haar uitgaan. Hy voel dat hy iets moet doen of sê om dit te besweer. Iets weg van die perde af. “O ja, Ouma het vir jou ’n borsspeld gestuur om by jou strooimeisietabberd te dra. Dit sal glo by enige kleur pas.”
“Witwerk!” raai sy. “Sy moet my ook nog leer, voor sy dalk te oud word. Wys my, gou.”
By haar moet alles altyd gou geskied. Tog kan sy ook tydloos omgaan met ’n boek, borduurlappie, sonsondergang, die musiekie.
Hy draai die leisels vas en haal die klein silwer houertjie uit sy hempsak. “Ouma is nog besig met Betta s’n. Dan gaan sy glo ophou met witwerk, dit verniel haar oë.”
Haar mond gaan verras oop. “Franna, die houertjie wat van die Hugenote kom! Is Ouma nie bang dit raak weg nie?”
“Sy sê jy moet dit maar solank erwe. Oom Lewies het mos die snuifdoos.”
“Hoekom nou skielik? Sy het dit soos goud opgepas.”
Die houertjie is meer as ’n aandenking, dis ’n simbool van oorlewing. “Sy is seker bang Judit palm dit in,” reken hy eerlik.
Gerrie slaan die gegraveerde dekseltjie oop en haal die borsspeld uit. Dis van wit sy, met ragfyn witwerk wat klein blomknoppies en ’n rankie in reliëf wys. Sy kantel dit effens. “Die geheim is mos hoe die lig daarop val.”
“Ouma het draad uit ’n wit sykous geryg om mee te borduur. En oom Ol het die silwer raampie en speld gemaak.”
“So gedink. Help my om dit aan te steek.”
“Sommer by jou drarok?”
“Natuurlik, hoekom nie?”
Om te keer dat hy haar raak steek, moet hy vier vingers by haar rokhals inwikkel tot waar die sagte, warm swelling van haar bors begin.
Sy ril. “Hoe kry ek nou hoendervleis.”
“Dalk moet jy liewers self.” Hy het al gesien hoe beeste na veilige grond vlug net voor ’n haelstorm losbreek. Hy wil sy hand wegvat, maar sy druk dit met haar boarm vas.
“Toe nou, Gert.” Hy is soveel sterker as sy, maar nie in staat om die bedwelmende greep te verbreek nie.
“Ek speel mos maar net.” Maar sy dwing nou met albei hande sy arm laer af. “Steek jou hand ín,” por sy ongeduldig toe die linnelyfie belet dat vlees aan vlees raak. “Diéper, toe!”
“Gert, wag nou, jy soek moeilikheid.”
“Jy ook, stry?”
“Ek is ’n man, ek brand maar altyd van begeerte.” Eintlik is hy ’n gekweste jongbul, wild en weerloos.
“Ons sal nie te ver gaan nie.” Haar asem is warm op sy gesig.
Hy glo dwaas gewillig dat sy ’n omdraaipunt gestel het en daarby sal hou, laat hom meevoer grond toe. Die dryfsand van oupa Fransoois se driffie maak oop om hulle in sy oergroef te ontvang.
Prinses roer onrustig. Die wonde aan haar skof begin pyn noudat dit styf word en die aandwind daaroor gaan.
Die huis word vir Soois te klein. Buite verduur hy dit ook maar sleg. Die son gaan vanaand so rooi onder. Judit se bui het deur die dag versleg. Soos ’n meelmot boer sy in die kamer, hy hoor laaie heeltyd oop- en toegaan. Wat soek sy tog wat sy nie in godsnaam reeds uitgekrap het nie?
Sy gaan nie eers uit na die privaat toe nie. Kort-kort hoor jy maar die kamerpot op die vloer skraap. Sy drink potte tee wat die dogters instuur met die hoop om van haar ontslae te bly.
Soois staan in die eetkamer en kyk hoe Betta neurieënd in die kombuis werskaf. Jacobet se ewebeeld. Kort en plomperig, ietwat stadig maar vlytig en sorgsaam. Lulu weer was groterig, mooierig, skugter dog reguit en vol grappies. Sy kon hom selfs in die slaapkamer terg, wetende hoe skaam hy is. Sy was goed vir sy dogters. Soois leef so sterk terug dat ’n brandverdriet in sy oë prik.
“Wat dwaal Pa dan so rond?” vra Betta sonder om juis ’n antwoord te verwag. Daar is net een vraag en antwoord wat saak maak en wat sy gereeld in haar kop oefen, en dis: “Neemt u deze jonge man …” en “Ja, van ganzer harte.”
O, sy voel gedurig Naas se arms om haar, die gekielie van sy snor teen haar mondhoeke as hy haar eenkant in die waenhuis of ouboord afkeer en lekker druk en soen.
“Sommer maar, wag vir Frans-hulle.”
“Gerrie sê sy wil nog sien of die meisiekind saamkom.”
Soois wil nie te gou bly word nie. Daar is iets wat hy moet verstaan aangaande die koms van sy stiefdogter, maar wat vir hom duister bly. Hoekom is Judit nie bly nie? En hoekom was Frans so gewillig om haar te gaan haal?
Gewoonlik breek hy nie graag uit die werk nie.
“Waar is Gerrie?” Net as sy dogters naby is, kom sy hart tot rus. Hulle het saam met hom by die oop grafte gestaan. Hulle begryp hom die beste. Betta se huwelik druk swaar op hom. En by die Nagmale begin die kêrels na Gerrie loer. Willie Brown, die mak Engelsman van Mimosa, kom deesdae weer alte dikwels hier oor vee en wat nog, maar gelukkig is Gerrie meestal weg op Prinses se rug.
“Ek weet nie, sy’t vroeg tafel gedek en toe is sy hier uit. Seker gaan