Maar terwyl sy so staan en luister, vra sy haarself af: Hoekom voel ek so? Kyk, dit is my plig om sulke dinge te ondersoek en te probeer voorkom, maar hoekom tas dit my dan so aan? In haar binneste voel sy dat dit nie net gewone pligsbesef is wat haar onverwags die laaste paar aande in die kamer laat kyk het nie. Daar was iets laags en gemeens in daardie handeling; sy het ’n behae daarin geskep en heimlik gehoop om iets te sien. En hoekom hierdie intense, koue gewaarwording – asof iets in haar losgebreek het …?
Toe die buitedeur oopgaan en Maria daaruit kom om die huis te begin aan kant maak, spring sy skielik terug en gaan eenkant agter die hortjies staan, van waar sy ongemerk met koue oë Maria se gang kan volg totdat sy uit die gesig verdwyn.
“Ek sal vir Suzanne vertel sodra hulle terugkom,” besluit sy. “Maar ek sal vir Colet beskerm. Ek sal dit so vertel dat daar geen skuld aan hom kleef nie. Sien, hy is nog jonk. Daar is baie dinge wat hy nie besef nie.”
Maar in haar hart het sy geweet dat dit nie werklik die rede was nie.
Gedurende die skoolure het sy haar so onverskillig as moontlik voorgedoen en juis daardeur Colet se fyn waarnemingsvermoë geprikkel. Sy gevoeligheid vir verandering in die atmosfeer was sterk ontwikkel vanaf die Kaapse jare toe hy sy eerste indrukke opgedoen het. Onbewus het hy klein, amper nietige dingetjies opgemerk en deur ’n trek om ’n mond, of ’n oomblik se vertroebeling van ’n oog, of ’n beweging van ’n hand, dadelik ’n emosionele verandering agtergekom. Om die waarheid te sê, hy het hom só laat lei deur sulke geringe aanduidings dat hy soms kwaad vir iemand was, of gesteld was op ’n sekere verhouding, sonder dat iets werklik konkreets gebeur het, en selfs voordat daardie persoon self bewus was van die verandering in sy gemoed. Sodoende kon juffrou Du Toit nie haar gevoel vir Colet verberg nie: dit het geblyk uit ’n blik wat slegs vir ’n paar oomblikke té lank gedraal het, ’n stem wat nie heeltemal haar gespannenheid kon verberg nie, ’n doelbewuste negering van Colet by tye, wat heeltemal onnatuurlik was. Hy het nie eens probeer om na ’n rede daarvoor te soek nie, só gewoond was hy aan redelose emosionele steurings in homself. Om die waarheid te sê: juis deur haar onverskillige houding teenoor hom het sy interessanter vir hom voorgekom en die indruk van alledaagsheid en verwaandheid van die vorige dag verdryf.
Onmiddellik nadat die skool uitgekom het, het Maria Colet eenkant toe geroep en gevra: “Colet, het juffrou Du Toit vir jou iets gesê?”
“Nee,” sê hy. “Wat moet sy sê?”
In die skaduwee van die kamer, waarnatoe sy hom gewink het, kan hy net die blokkiespatroon van haar rok sien. Sy het ’n helderkleurige doek om haar kop gedraai en twee swaar oorbelle wieg heen en weer aan haar ore as sy praat. Die angs in haar stem is heeltemal in botsing met die uitdagende kleure van haar uitrusting.
“Het sy nie iets gesê van jou en my nie?”
“Nee,” sê hy. “Wat kan sy sê?”
Sy houding is onverskillig, maar die eerste skemering van ’n onbekende vrees het hom alreeds begin beetpak. Hy kan dit nie presies bepaal nie, maar dit voel soos ’n bedreiging wat gepaard gaan met ’n skuldbesef soos hy destyds in die Kaap gevoel het toe Sara hom na die verbode plekke geneem het, of toe hy te veel aan daardie verkeerde dinge gedink het, en hy aan geringe dingetjies kon opmerk dat Theuns-hulle nie met hom tevrede was nie.
Maria staan intussen angstig heen en weer en wieg. Dis asof haar angs elke oomblik toeneem en monsteragtig aangroei in die skemerige kamer.
Sy gryp Colet meteens aan die arm.
“Kyk, Colet, as hulle jou vra of ons saam slaap – jy weet, in die aande saam lê en gesels, dan sê jy nee. Jy sê dit is nie so nie. Jy kan sê ons lê en gesels, maar jy sê nie wat ons gesels nie of dat ons op dieselfde bed lê nie …”
Hy ruk sy arm los, en stap die kamer uit. Terwyl hy uitstap sê hy: “Natuurlik nie. Hulle het niks te doen met wat ons gesels nie. Hulle het niks met ons gesels uit te waai nie.”
Maar sy hart het klein geword van vrees. Sê nou maar hulle, Theuns en Suzanne-hulle, hoor dit … dan wil hulle weet waaroor hy gesels – dis soos om jou kaal uit te trek voor mense. Hy sal niks sê nie. Kyk, hulle het niks te doen met sulke dinge nie.
Die aand toe hulle gaan slaap, het Maria selfs voordat die lamp behoorlik gesnuit was, gesê: “Colet, jy moenie vanaand hier kom lê nie. Sy sal netnou hier wees.”
Hulle het albei gelê en luister na haar voetstappe by die deur, maar dit het nie gekom nie. Nadat hy ’n rukkie wakker gebly het, het hy vaak geword en met ’n gevoel van oneindige verlatenheid aan die slaap geraak. ’n Hele rukkie later het die deur saggies oopgegaan en het juffrou Du Toit ingeloer – die lamp half toegehou deur haar hand. Maar Maria was wakker. Sy het dadelik regop in die bed gaan sit en ’n gesmoorde gil gegee.
Suzanne en Theuns-hulle het die volgende dag onverwags daar aangekom. Suzanne het dadelik die gespanne atmosfeer opgemerk en juffrou Du Toit na haar kamer toe laat kom. Sy het op die bed gaan sit en vir juffrou Du Toit gevra om eenkant op ’n stoel plaas te neem. Terwyl hulle gesels het, het Theuns een keer die kamer ingeloer, maar sy het hom met haar vinger beduie om weer uit te gaan.
Hulle het vir ’n paar oomblikke geskerm deur hieroor en daaroor te praat en toe oorgegaan tot ’n bespreking van Colet se vordering op skool.
“Hy is heeltemal fluks. U weet, seuns van daardie ouderdom gaan deur moeilike stadiums, maar hy doen heeltemal goed. Hy het baie verbeelding.”
Suzanne sit regop op die bed. Sy is ’n tipe wat nooit voor ander mense ontspan nie. Selfs as sy oor die mees alledaagse dinge gesels, lyk dit nog asof sy deelneem aan ’n baie formele gesprek.
“O, ek is bly. Hy is ’n … baie sensitiewe kind.”
Sy hou nie vir ’n oomblik op om na juffrou Du Toit te kyk nie. Slegs ’n strak trekkie langs haar laggende oë verraai die gespannenheid van haar blik.
“Alles het seker goed gegaan toe ons weg was. Ek bedoel, in die huis en die skool, nè?”
Sy merk die verstramming in juffrou Du Toit dadelik op.
“Daar was nou nie eintlik groot moeilikhede nie, was daar?”
“Wel,” sê juffrou Du Toit, “alles het goed gegaan.”
Selfs in hierdie stadium het sy nog nie besluit wat om vir Suzanne te sê nie.
“Colet was nie stout nie, was hy?”
Die effense gespannenheid in haar stem ontgaan juffrou Du Toit nie. Alle moeders sal natuurlik hulle kinders in alle omstandighede verdedig. Sy voel bly oor haar besluit om Colet heeltemal te verontskuldig.
“O nee! Kyk, hy is werklik ’n interessante kind. Ek stel baie in hom belang.”
Weer daardie flikkering in Suzanne se oë.
“Hy is baie aantreklik,” sê sy, “ek dink hy sal eendag baie populêr wees.” Sy wag so ’n rukkie, en sê dan skielik: “Veral onder dames …”
Vir ’n oomblik is juffrou Du Toit uit die veld geslaan. As sy praat, is haar stem effentjies té gejaagd.
“O ja. Hy is heeltemal … anders. Daar is ’n sensitiwiteit en ’n verfyndheid …” Sy soek na woorde. “ ’n Soort melancholie …”
Suzanne se houding is stywer as ooit tevore. Juffrou Du Toit het ’n eienaardige gevoel dat sy self daadwerklik by die saak betrokke is: ’n herhaling van haar gevoel daardie aand toe sy die leë bed gesien het.
Om haarself te red, sê sy meteens (glad nie soos sy van plan was om dit te sê nie): “Kyk, mevrou, ek dink dit is my plig om u te waarsku …