Die verpleegster kyk meestal af, haar gesig uitdrukkingloos, wanneer Vera haar kwaai aangluur, sý wat net daar is om goed aan te vat, sy wat dadelik behoort uit te loop met die vuil lakens, bedpanne en medisynebottels. Die matrone staan gewoonlik by die deur. Sy hou alles met valkoë dop. Swart verpleegsters en helpers bly nie langer in die saal as wat nodig is nie. Die wit pasiënte en hulle mense raak kriewelrig en praat partykeer hard met die matrone, veral as daar ’n plaasboer se vrou of kind lê en dit lyk asof die verpleegsters te lank rondstaan.
Die matrone kom van voor af in die gang af geloop, daar’s twee nuwe wit verpleegsters kort op haar hakke. Die laatmiddagson skyn in geel strepe deur die hoë venstertjies oor die vroue, en vir ’n oomblik lyk hulle vir Vera soos gesalfdes uit die Bybel.
Eers toe die matrone die swart verpleegsters se teekamer oopsluit en ’n klomp van hulle by die vertrek inbondel, sien sy die ou vrou in haar donkergroen rok en swart hoedjie agter die twee wit verpleegsters staan, verder af in die gang. ’n Klompie swart verpleegsters staan nog in die gang en gesels terwyl Vera probeer verbydruk. Sy wil huis toe, haar skof eindig vroeër op ’n Donderdag en sy het klaar vir haar payslip gaan teken by die personeelafdeling.
Toe sy by die swart verpleegsters en die matrone verby is, staan die vrou in die donkergroen rok reg voor haar. In haar pad.
“Skuus,” sê Vera, koponderstebo, en mik óm die vrou.
“Is jy Willem Barnard se vrou?” vra sy, nie sag genoeg dat net Vera haar kan hoor nie.
Vera kyk op. Die vrou lyk moeg, twee diep kepe trek haar mondhoeke af, haar digte wenkbroue gooi ’n skaduwee oor haar oë. Grys hare steek onder haar bolhoed uit en staan aan weerskante van haar gesig af weg. Die dun hoedrekkie om haar ken trek styf. Van naderby lyk sy amper bekend, soos iemand wat dalk by Vera se ma gekuier het toe sy ’n kind was, in Randfontein, op die stoep wanneer haar pa by die werk was. Miskien iemand wat Brenda aangestuur het vir haar ma om te help. ’n Charity case, soos haar ma dit noem.
“Hoekom wil tannie weet?” vra sy.
Die stilte wat skielik oor die gang sak, suis in haar ore. Sy kyk om haar rond, vang party se oë, ander kyk weg. Die ou vrou sien niks. Vera kan nie ver genoeg omdraai om te sien waar die matrone is nie. Sy kyk terug vir die vrou.
“Is jy?” vra die vrou weer. “Dit lyk soos jy.”
“Ja, ek is Vera Barnard,” sê sy. “Willem se vrou.”
“Hy skuld my dogter geld.” Die vrou se stem is nou harder.
Vera voel oor haar leë uniformsakke vir sigarette.
“Marie het ’n kind gehad, ’n seuntjie. Sy seuntjie. Hy’s twee maande oud. Willem het haar gesê hy sal help, maar hy het nog nie. Laas maand net die helfte gegee van wat hy beloof het.”
Vera hoor iemand asemhaal en sy is nie seker of dit sy is nie.
“Ek’s jammer, tannie.” Vera praat sag. Sy kyk rond. Almal kyk weg, niemand praat nie.
“Jammer help sweet blow all,” sê die vrou. “Die kind moet eet, hy het doeke en klere nodig, en dis net om mee te begin.”
Vera kyk weer terug. Die matrone staan in die gang, haar gesig is rooi. Sy draai skielik om en loop weg, die twee nuwe verpleegsters skarrel agterna. Vera vee oor haar voorkop en gee die swart vroue voor die teekamerdeur ’n vuil kyk. Sy voel die trane kom. Die skande, hier voor húlle. Een vir een loop die verpleegsters die teekamer in.
Vera vat die ou vrou onder haar elmboog. “Kom, tannie.” Sy druk haar die gang af en stap by ’n oop agterdeur uit.
Dis warm buite.
“Waar is tannie vandaan?”
“Ons bly in die onderdorp. Ek moes loop van daar af.”
“Ek sal tannie gaan aflaai.”
Die vrou gaan staan en trek haar elmboog los. “Ek weet nie of Marie sal wil …”
“Oukei, die dorp dan.”
“Dankie.”
Sy help die ou vrou in die passasiersitplek van haar kar in. Toe sy om die Anglia loop om ook in te klim, sien sy iemand kom nader. ’n Swart vrou. ’n Verpleegster.
Vera slaan die kardeur hard toe, slinger haar handsak oor op die agterste sitplek en sukkel om die kar aan die gang te kry. Toe die swart verpleegster aan die venster klop, trap sy die petrol ’n paar keer diep in voor sy die kar in eerste rat sit.
Die verpleegster bly staan.
Vera draai die venster af en kyk op. “Wat is dit?”
Die vrou buk af. “Ek soek ’n lift dorp toe, asseblief.”
Sy is mooi, vir ’n swart vrou. Maer, met ’n lang nek. Haar gesig lyk soos ’n wit mens s’n. Seker ’n baster. Vera voel die trane kom toe sy weer aan die baba dink, maar sy sluk hulle terug. Toe raak sy kwaad vir die verpleegster. Bleddie cheek.
Die verpleegster se gesig bly strak, haar donker oë stip op haar. Vera kyk vir die vrou langs haar. Dié klou ’n gehawende handsak styf teen haar bors vas, staar voor haar uit asof sy nie ’n woord tussen hulle twee gehoor het nie.
“Ek wil by die OK kom voor hulle toemaak,” sê die verpleegster.
Vera kyk na haar halfoop handsak wat op die agterste sitplek lê. “Ek weet nie, mag jy …”
Die verpleegster frons. “Mag ek wat?”
“Ek’t al klaar iemand in die kar.”
“Ek sal agter sit.”
“My handsak … My man sal nie daarvan hou nie.” Vera se gesig word warm en sy staar na haar kneukels wat al hoe witter raak soos sy stywer om die stuurwiel klou.
Die vrou langs haar kyk vir die eerste keer na hulle kant toe. “Fok Willem, Vera,” sê sy skielik, “dis jou kar.” Sy kyk weer vorentoe. “Gee die arme vrou ’n lift, man.”
Vera laat sak haar kop op haar hande. Dalk sal die ou vrou stilbly as daar iemand anders in die kar is, dalk sal sy dan nie verder hoef te hoor oor Willem en die baba nie.
Sy klim uit, skuif haar sitplek vorentoe en staan eenkant. Dit lyk of die verpleegster glimlag.
“Pasop net my handsak,” sê Vera.
Sy klim terug en trek met ’n vaart weg. Hulle ry in stilte deur die hospitaal se hekke dorp toe.
In die truspieëltjie lyk die verpleegster amper koninklik met haar ken in die lug, haar oë wat buitentoe kyk. Vera wonder hoeveel sy in die hospitaalgang gehoor het.
“Waar bly jy?” vra Vera.
“By die hospitaal. In die hostel.”
“Bly julle almal daar?”
Sy kyk vir Vera in die truspieëltjie. “Jy meen nou die ander swart verpleegsters?”
“Wie anders?” Vera skud haar kop.
Die verpleegster kyk weer by die venster uit. “Meeste van ons bly daar. Maar party bly by hulle mans en kinders in Sheshego-lokasie.”
Sy het ’n mooi stem.
“Is jy ’n regte verpleegster?” vra die ou vrou ná ’n rukkie en kyk met ’n stywe nek agtertoe.
“Ja, mevrou, net soos dié mevrou.” Sy wys met haar kop na Vera toe.
“Kan dit wees?” Die ou vrou kyk vir Vera.
“Ja, selle opleiding.”
Vera wil nie met hulle praat nie. Sy wens hulle wil stilbly. Sy wil van die twee ontslae raak, so gou as moontlik, sy wil alleen