“Ons sal hulle seker hoor voor hulle ons sien.” Hy leun vorentoe, kyk om die vrou vir Vera en glimlag. “Klank het mos die geneigdheid om te trek in die nag.”
“So hulle kan bly,” sê Vera. Sy kyk oor haar skouer na die bewegings van die vrou in sy spaarkamer. Die lig is aan en deur die gordyne kan mens nie sien sy is swart nie.
Hy sit langs haar op die trappie. “Vir tyd en wyl.”
“Dankie, Simon.”
Later, toe die kind slaap, kom die vrou weer uit, en hoewel hy protesteer, tel sy die skinkbord op en dra dit kombuis toe. Vera kan hoor hoe sy die koppies was en op die draaddroograk neersit. Toe raak dit stil. ’n Toilet spoel, ’n deur trek toe.
Hy skuif tot teenaan Vera en glimlag toe sy vir hom kyk. “Dis koud.” Hy sit sy arm om haar. Sy haal haar skouers op, maar nie so dat hy dink sy wil sy arm afskud nie, en kyk vorentoe, saam met hom, na haar huis oorkant die straat.
Die plek lyk anders so van ver af, nie soos die huis waarin hulle al amper tien maande bly nie. Die binnekant ken sy, maar net sekere dele van die buitekant is vir haar bekend, van party hoeke af. Ander dele is vir haar vreemd, sien sy min of kom sy glad nie by uit nie, soos agter die garage byvoorbeeld. Of waar haar kinders deur die draadheining van die buurman skuins agter hulle kruip om in sy swembad te swem wanneer hy nie daar is nie. Sy wonder skielik hoeveel mense ooit stop en ’n paar treë terug gee, sover gaan as om oorkant die straat te gaan staan en kyk vir hulle huise soos sý nou vir hare kyk: die lae, golwende betonmuurtjie, die Spaansestyl-voordeur wat die lang siersteenhuis in twee ongelyke dele deel: links die sit- en eetkamers met hulle groot vensters, drie baksteenlengtes bo en onder, en regs die drie slaapkamers in ’n ry. Eerste Lien en Ben s’n. Hulle vensters is toe, die oranje gordyne dig. Die twee slaap altyd vas. Dan is dit Dawid se slaapkamer. Die een venster met die diefwering voor is oop. Hy raak nog wakker in die nag, sy sal hom hoor van hier af. Langsaan is die hoofslaapkamer: sy kan die dubbelbed vaagweg in die maanlig sien deur die kantgordyne, selfs hoe haar lyf die beddegoed in die nag deurmekaargedraai en op ’n bondel aan die voetenent gelos het. Sy wonder of hy vir haar kyk, partykeer, hier van sy voorstoepie af.
Lien sit op haar hurke in haar ma-hulle se kamer en loer deur die kantgordyne. Die man oorkant die straat het sy arm om haar ma se skouer. Lien se bene raak lam en sy gaan sit. Sy het die swart vrou se kind gesien piekniek hou op die gras op hulle kombers netnou. Dit het lekker gelyk, al is dit nag. Haar ma lyk nie meer soos sy gelyk het toe sy die man in die gang gesoen het nie. Lien kan haar gesig sien, maak nie saak dat dit ver is nie. Haar ma frons en haar lippe lyk soos ’n lang swart streep wat oor haar mond getrek is. En dit lyk of sy koud kry, of sy gevries het, sy sit so stil. Toe sy dink haar ma kyk vir haar, kruip Lien agteruit en loop saggies terug na haar en Ben se kamer toe.
Sy klim in die bed en skrik toe hy praat.
“Waar was jy?”
“Nêrens.”
“Waar’s Ma?”
“Sy slaap.”
“Jy jok.”
Sy sê niks en rek onder die bed in om haar boekie en potlood by te kom. “Slaap nou,” sê sy.
Later kyk sy na die prentjie wat sy geteken het van al die mense wat buite piekniek hou. Sy het haar ma se gesig dié keer reggekry, die lang swart streep vir haar mond was maklik, maar die gesig van die man langs haar ma het sy met spoeg op haar vinger stukkend gevee. Sy het nie eers probeer om hom te teken nie. Sy het haar pa en Ben en Dawid ook geteken, hulle sit in die middel van die kombers. Die swart vrou en haar kind sit op die gras langs haar ma en die man, ver weg, hulle velle het sy hard ingekleur. Dit lyk donkergrys en blink en die bladsy is ingeduik, sy het so hard op hulle gesigte gedruk. Sy’t vergeet om vir hulle oë en monde te teken. Hulle lyk vir haar lelik en sy gooi die boekie weer onder die bed in.
Toe onthou sy sy is nie in die prentjie nie. Sy buk af en haal die boekie weer uit en teken haarself waar sy bokant almal vlieg. Haar nuwe wit sykouse met hulle wit blommetjies en wit blaartjies op wat haar ma vir haar gekoop het, is oor haar arms getrek. Die sykouse is vir haar so mooi, sy is seker mens kan daarmee vlieg.
“Ek weet van die ander vrou,” sê Vera skielik. “Jou buurvrou.” Sy skud Simon se arm om haar skouer af.
Hy kyk nie vir haar nie. Sy vryf oor haar dye.
“Ek’t gehoop jy gaan sê dis net ’n skinderstorie. Dat dit net ek was.”
Dit klink asof hy inasem, iets wil sê. Sy kan hoor hy kyk op, nie vir haar nie, sy oë is seker op die strale van die son wat haar huis se dak ’n sagte pienk begin te kleur, maar sy hou aan afkyk, soek nie sy oë nie, bestudeer haar toonnaels, druk haar ken dieper af in die leegte tussen die knope van haar kamerjas wat styf oor haar knieë span. Sy voel haar hart teen haar bobene klop, trek haar tone op en laat hulle een vir een terugklap teen haar plakkies.
So sit hulle tot sy die Volkswagen van die dorp se kant af teen die bult uit hoor dreun. Toe hulle al twee gelyktydig opstaan, voel sy die skielike koue teen haar skouer aftrek grond toe. Sy kyk vir hom, hy kyk vir die pad.
“Hy was nog nooit só laat nie,” sê sy. “Of so vroeg nie.” Sy stap die trappies af. Voor op die sypaadjie staan sy stil en trek haar kamerjas stywer om haar lyf vas. Die Volkswagen ry stadiger, verander na ’n laer rat en sy weet hy is amper by die hoek van die straat.
“Hy’s jou nie werd nie, Vera,” sê hy.
Sy kyk om. “En jy is?”
“Ek’t nie so gesê nie.”
Sy sê niks.
“Alles verander,” sê hy. “Partykeer is dit nie ’n slegte ding nie.” Hy draai om, stap in en trek die deur agter hom toe.
Sy is by die huis se agterdeur in net toe die Volkswagen in die oprit indraai. Hy sit nie die enjin soos gewoonlik af om die laaste entjie tot voor die garage in te sluip nie. Hy trap die petrol een keer diep in, net voor hy die kar afsit, soos ’n tiener wat nog nie genoeg van sy joyride gehad het nie, wat nie bang is vir sy pa wat vir hom in die kombuis wag nie. Seker van homself.
Sy gooi water in die ketel en sien deur die venster die ligte teen die garagedeur skyn. Van waar sy by die kombuistafel gaan sit het, kan sy hom in die sagte lig deur die oop agterdeur op die sementpaadjie sien aangeloop kom.
Dit is ’n goeie posisie om in te wees, dink sy terwyl sy vir hom kyk. Jy sien altyd die waarheid in mense raak wanneer hulle dink niemand kyk nie. Hy loop koponderstebo. Sy lang kuif swaai heen en weer soos hy sy bene vorentoe gooi, los, so uit sy heupe, amper pronkerig, voor hy die lang blonde hare met sy vingers uit sy gesig trek en opkyk, in haar oë vas, en sy, vir ’n sekonde, voor hy besef wat aangaan, die geluksaligheid op sy gesig sien.
Die bogger, dink sy, toe sy sien hoe sy glimlag vries, hoe die lig in sy blou oë verdof en hy huiwer, soos ’n hings wat in die bek geruk word.
Sy staan op toe hy die kombuis inloop en sit die ketel af. Met haar rug na hom begin sy die knope van haar kamerjas losmaak.
“Vera …”
Sy draai om, die kamerjas val grond toe. Sy trek haar nagrok oor haar skouers, laat val dit langs haar.
“Wat maak jy?” sê hy en kyk haar kaal lyf op en af asof hy dit vir die eerste keer sien.
“Wat dink jy?”
“Het jy dan geen skaamte nie?”
“Ek is jou vrou.”
Hy kyk af, skud sy kop. “Ek’s jammer.”
Sy voel hoe haar tepels regop staan in die koue van die oggendlug deur die oop agterdeur, die hoendervleis op haar bene.
“Ek weet wat aangaan, Willem. Jy wil skei.” Haar tande begin skielik op mekaar te klap. “Ek wil ook skei. Ek weet van jou kind.”
Sy sien hy skrik. Sy stap nader