Teen die muur is die boekwinkel se naam in swart ysterletters aangebring, effe versteek agter die klimop: 1984.
Ná haar eerste koppie tee stap Thuli na die toonbank. Sy bestel nog tee. Dan skuif sy ’n notatjie oor die toonbank na die meisie wat vir haar die swart deur oopgemaak het.
Kan u my dalk help? Ek soek na Ms …
Die naam wat doktor Zhou haar gegee het toe hy vra sy moet in die boekwinkel met die swart deur gaan wag.
Die jong vrou kyk verskrik na Thuli, draai onmiddellik om en begin met die warm water en teegoed vroetel. Die notatjie lê nog daar op die toonbank. Thuli steek haar hand uit om dit terug te neem, maar die meisie draai skielik om. Blitsvinnig gryp sy die nota, doop dit in die warm tee wat sy reeds vir Thuli ingeskink het, en sit dit in haar mond. Met haar oë stip in Thuli s’n kou sy en sluk.
Thuli vlug na haar sitplek. Haar tweede koppie tee rinkel in die piering. Die kat, bedag op angs, slaan op vlug buitentoe, die misreën in.
Sy stuur ’n boodskap aan doktor Zhou.
Ek sit hier in die aangewese plek en niks gebeur nie. Niemand wil praat nie.
Maar hy antwoord nie.
#
En dis dan hier, in hierdie bedrieglike knusheid, dat sy in die komende dae sal sit met ’n boek oopgesprei op haar skoot en ’n kat wat teen haar aannestel en half uitgesprei oor haar bobene lê. Sonder dat sy lees en reeds vertroud is met die volgorde van die nommers wat saggies oor die klankstelsel loop en die naald wat oor die vinielplate saag, sal sy wag om gekontak te word en voel hoedat die ontsteltenis en bitterheid van die onlangse kampusdae en die onbegrip van die wit studente en veral daardie prokureurboer met sy stiksienige obsessie met die Afrikaner uit haar wegsak soos teeblare wat stadig in ’n teepot na onder daal en op die bodem tot ruste kom.
Hier, by die sagte geritsel van lesers se hande deur bladsye en die beleefdste klank van porseleinkoppie teen piering, hier in hierdie gedempte stilte, sal haar soektog begin.
Dis eers op die derde dag dat sy verskrik opkyk toe sy dink: dis nie net ’n soektog nie. Dis ook vaderverraad.
Oorlog teen my eie bloed.
#
Hy was besig om te dink watter uitdagings die Internet van Dinge aan regsgeleerdheid gaan bied.
’n Slimmotor, byvoorbeeld. Motorvervaardigers sal moet besluit hoe ver die keuses wat aan die motor oorgelaat word, mag gaan.
Gestel ’n slimmotor ry straataf en van links kom vyf kinders oor die straat gehardloop. Regs van die straat is ’n hoë muur. Daar is nie genoeg tyd om te stop nie. Die motor moet besluit: reguit aanhou en die kinders doodry of regs te pletter teen die klipmuur. As die keuse op reguit ry val, sterwe die kinders maar oorleef die passasier, want die kinders is sagte teikens. As die keuse val op regs swaai die muur in, sal die passasier waarskynlik sterf.
Watter morele keuses moet by so ’n slimmotor se intelligensie ingebou word? Om sigself en sy eie passasier tot elke prys te beskerm en altyd die opsie te kies wat die passasier gaan beveilig?
En wie gaan daardie keuses inprogrammeer in die kunsmatige intelligensiestelsel wat die motor algoritmies beheer?
En wat daarvan as die motor se KI ingeskakel is by ’n massiewe stelsel van motors van dieselfde fabrikaat wêreldwyd en die data wat die bewegende motors daagliks inslurp en die motorfabrikaat se KI-stelsel begin later besluite te neem wat afwyk van die vervaardigers se standpunte en programmering of selfs die houding van die individuele passasier?
Is so iets moontlik? Nie tans nie! Maar dalk vorentoe?
En dit is veral wat Ian interesseer: watter regsremedies het die passasier, en teen wie, as die motor se KI hom teen die muur laat vasjaag en die passasier erg beseer word?
Dit is aan hierdie dinge dat hy dink terwyl hy by Fabiani in die Waterfront uitstap. Hy’t pas ’n wit hemp van gestikte dubbelkatoen gekoop en wil gou ’n flat white teen die see gaan drink toe hy bewus daarvan word dat hy dopgehou word. Die man kyk vinnig af, maar Ian het klaar gesien: daardie skewe skouer wat die man het. Hy’t hom juis laas week ook gesien. Toe Ian vroegaand uitry by Brand, Nortier & Cele, toe klim die man haastig by ’n motor in en ’n ruk lank kon Ian daardie motor in sy eie truspieël sien, totdat hy in Langstraat opgeswaai het na sy woonstel teen die berg.
#
Ian is tuis nog aan’t pak vir Boedapest toe sy selfoon lui.
Elizabeth. Elektries, altyd. Volts deur die ondermaag. Ian kan dit nie verhelp nie.
Sy klink ontsteld. “Ian, het jy gehoor, daai universiteit van jou se balletskool gaan toemaak?”
“Nee?”
Sy stoom voort. “Is die mense gerook of wat? Ballet is skynbaar veels te Westers en koloniaal.
“Hulle moet uit. Wég. Dis klaar en verby. Iemand het dié skerp idee gehad.”
Hy het geweet dat die nuus Elizabeth sleg sou tref. Normaalweg kry sy ’n dromerige uitdrukking in haar oë wanneer sy praat oor “die youngbloods en die komende revolusie”. Maar dalk raak dit nou ook vir haar te dik vir ’n daalder. Op skool was sy ’n balletdanser en sy’t taamlik goed op die Royal Ballet-leer gevorder totdat haar een knie begin pla het.
Sy het hom ’n keer vertel dat haar onstigtelikheid net tot rus kom wanneer sy in Kunstekaap in die groot saal sit, die gordyne sak en Swanemeer se eerste trippelfigure verskyn.
“Alle angs dreineer uit my uit, Ian. Ek is dan weer ’n dogtertjie, en als is okay.”
“Elizabeth, mens moet …”
“Nee, dis darem te erg. Weet jy …”
“Hoe weet jy dis nie fake news nie?”
“Dis oral op sosiale media.”
“Maar Elizabeth …”
“Natúúrlik is dit waar.”
“Elizabeth … Luister, ek pak vir Boedapest. Ek is laat. Ek raap en skraap.”
“Ian, hoe laat is jy op die lughawe? Hmm?”
“Nee, Elizabeth, ek is klaar laat. Die antwoord is nee.”
“Okay.” Hy hoor haar asem uit haar lippe plof in die sel in. Elizabeth is klaarblyklik weer in een van haar buie vir toiletseks. Om die seksresessie opnuut op sy bas te gee.
“Okay. Lekker vlieg, Ian.
“Weg uit hierdie stukkende fokken land uit.”
Elizabeth, met haar stukkende begeertes. Elizabeth wat sy lyf so honger kan verrinneweer.
#
Reuke dryf oor die stad. Ian vryf oor sy neus.
Sommige dae, die brandreuk, asof jy nou net ’n vuurhoutjie geskraap het en hy nie vlam geslaan het nie maar daardie kenmerkende swawelreuk losgelaat het. Dis traangas, iewers gebruik in die een of ander opstootjie van ontevredenheid. Oor die MyCity-busdienste, oor Metrorail en die power treindienste, oor puttoilette of oor tikhuise. Oor grondbesettings en die afbreek en verwydering van nuwe sinkplaathuise.
Diensleweringsbetogings, so roetine deesdae soos oggendkoffie. Jy ry maar net met ’n ander roete werk toe, en kyk nes al die ander in die verkeersknoop van vér na die kolomme rook.
Dalk is dit weer ’n treinwa wat in die Kaapse stasie brandgesteek is, sonder vooruitsig dat die skuldige aangekeer sal word. Nou kan die minibusmaatskappye weer afskep, want die treine staan stil en die polisie, kop in een mus met die groot minibuskartels, kyk anderpad.
Dis ’n pot water wat stadig kook en jy weet dit gaan oorkook maar jy dink