Sy skryf dat die klip wat sy geword het die klip is wat haar klasmaat Jerome na die onlustepolisie in Kaapstad gegooi het. Maar, skryf sy, omdat Jerome selde klip gegooi het, het hy te hoog gemik.
Die klip het bo-oor die perspeksskilde en swart helms getrek en al hoër het die klip getrek en nog hoër, en toe hoër as die wind, en dit het om die boog van die aardbol gevlieg met die spoed van woede en toe het dit begin afdaal na die stad teen die see – Shanghai – en dit het nie momentum vermeerder nie maar stadiger geval en in een van die goudvispoele van die antieke Yu-tuin geplons.
Dit was my geboorte, skryf Thuli, toe ek as klip geval het en op die bodem gaan lê het en eers tot verhaal moes kom en toe in ’n goudvis verander het, waarna ek baie dae lank skaam in die donker water onder die groot waterlelies gedryf en oor als nagedink het.
Wat sy nie aan haar ouers skryf nie, is dat sy meestal gedink het oor wat haar tot hier gebring het en wat haar dryf om teen haar eie ouers in opstand te kom.
Oor die aard van verraad het sy gedink. Oor die vurk in die pad.
Wat sy wel skryf, is: Hier by die gleuwe in die gekrulde kalksteen het ek my doel en my beslistheid bevestig gekry, en uitgestap as Thuli.
5
Die boekwinkel agter die swart deur
’n Sms blits op Ian se iPhone:
Met verwysing na jou stuk in Huffington Post vanmôre:
Bly weg van sigbewaking.
Jy is agter die kaplyn.
Bly weg van die Lab.
Of wil jy albei knieë verloor?
#
Van wie?
Eers dag hy dis sy Glaspaleisvennoot Rudolph, immer ongeesdriftig oor wat Rudolph Ian se akademiese en onpraktyksgerigte regsbenadering noem, sy voorliefde vir snykante en ongekaarte terrein, vir konferensies en rockets wat opgeskiet word.
“Jy’s definitief nie ’n ou vir low-hanging fruit nie,” het Rudolph hom eendag toegesnou in een van daardie tipiese sakeclichés wat jy om vergadertafels hoor. “Het jy al ooit ’n regte egte hot streak gehad terwyl jy hier was? Jou kop is te veel in die wolke, Ian.”
Maar nee, Rudolph sal nie weet wat ’n kaplyn is om sy lewe te red nie. Hy’t nie destyds Grensdiens gedoen nie. “Plat voete – ’n G3,” was sy verduideliking. “Te vals vir die Kanaries en toe maar pen gestoot in hoofkwartier en varkpanne blink geëet.”
Ian haas hom na sy skootrekenaar. Sy opiniestuk in Huffington. Die vorige aand gepen en geplaas. ’n Stuk oor gesigsherkenning en bestaande wetgewing.
Onder meer:
My voorlopige navorsing: Wat die VSA betref, is dit skynbaar net die state Texas en Illinois wat private maatskappye verbied om mense aan hul gesigte op te spoor. Wetstoepassers is egter vry van enige federale of staatswette in hierdie opsig.
Suid-Afrika?
Só het sy stuk geeïndig.
#
Kan dit een van Grotius se eie manne wees wat nie van Ian hou nie en Ian wil uitskouer uit die opdrag?
Of die een of ander aktivis?
Hy dink terug aan hul gesprek in die Glaspaleis toe hy sy nuwe kliënte gevra het: “Wat is die moontlikheid dat etiekdrukgroepe teen kunsmatige intelligensie in Suid-Afrika aan die ontstaan is? Enige tekens daarvan onder akademici? Enige debat, by ’n konferensie dalk, of op sosiale media?”
Goue Das: “Vir seker wil ons nie belê in iets wat binne ’n paar jaar die wind van voor kry nie.”
Kwasiprofessor: “Nie ’n deuntjie op die konferensies wat ék bywoon nie.”
Goue Das: “Watter geek in ’n ontwikkelende ekonomie soos ons s’n gaan verraad pleeg teen die Vierde Nywerheidsrevolusie? Bring hom vir my.”
“Geen drukgroepe nie?”
“Wel, ons weet nie.”
“Onwaarskynlik dat daar nie iewers ’n aktivis of drie is wat begaan is nie.”
“Goed, indien daar wel nou reeds sulke aktiviste of bekommerde akademici is, wat is hul finansomstandighede? Kan hulle geneutraliseer word?”
“Koop die bliksems.” Die aandagafleibare Goue Das, wat opeens agtertoe oor sy eie skouer loer. Asof hy nog ’n low-flying Boeing verwag.
“Agter verontwaardiging sit meestal jaloesie,” sê Ian.
Die Goue Das skiet ’n wysvinger na Ian uit: “Jy’s my man!” En onmiddellik: “Ons koop daai aktiviste uit. Geld sal praat. Elke man het sy prys. Jy kan hulle identifiseer en met hulle praat.
“Ons kan selfs ’n bekommerde NGO’tjie vir hulle stig en befonds om hulle besig en onder die indruk te hou dat hulle belangrike werk in hierdie verband doen. Dan kan ons ons gang gaan en hulle nou en dan ’n spreekbeurt gee …” ’n Vlieg kom sit op sy hand en Ian waai dit verskonend weg. “Terwyl … jy …”
“Nee, nee,” keer Ian. “Nee, julle moet verstaan, as regspraktisyn gaan ek nie dáár nie.”
“Wel, jy kan private ondersoekers …”
“Nee. Nee, ek is jammer. Ons is nie daardie soort firma nie. Dis nie ons styl nie.”
Goue Das: “Kyk, ons wil ’n filiaal stig net vir hierdie projek, jy kan op die direksie sit, ons bied jou …”
“Nee, nee, dankie.”
“Ons het moerse backers. Hulle wil gesigloos bly. Anonieme saadkapitaal. Ons kan nie die name vir jou noem nie. Maar dis nie mense sonder wingerde en resiesperde en ’n stoel in Davos nie.”
In sy ore het Ian die geklapper van helikopters gehoor – só het hul stemme vir hom geklink. En hy’t droë veld en bloed geruik.
Daar sit die Goue Das, soos ’n meerkat in sy eie woestyn van rondomskrik.
“Geen norm bestaan nog nie,” sê Ian. “Maar kom ek speel duiwelsadvokaat, dan sien julle wat die ander kant gaan sê. As jy byvoorbeeld iedere dag in jou buurtkafee ingaan, of as jy elke dag dieselfde straat afstap werk toe, verby ’n private woning met so ’n stelsel, wil jy hê dat ’n kamera jou gesig herken en ’n loglys op die eienaar se rekenaar laat toon presies wie jy is en wanneer jy waar was?
“As dit gekoppel word aan jou kredietkaartbesteding by die kasregister (swipe en kiek!) kan die rekord selfs wys wat jy vir hoeveel gekoop het.
“Maar. Maar. Die voordeel, en julle verkoopspunt: As mens die polisie se mugshot-argief kan invoer, sal enige persoon met ’n kriminele rekord soos ’n wolf in ’n skaapkraal opval!”
“Skend dit jou privaat regte?”
“Maar natuurlik!”
Die alpha male kug. Lig sy wenkbroue na sy kollegas. Priester knik. “Wat is die tegniese realiteite,” vra hy, “rondom ’n kunsmatige intelligensiestelsel wat deur die private sektor gebou word, los van die staat se dophousagteware? As besighede saamspan, van die buurtkafee tot die supermarkte, die private woningeienaars en boetieks? Restaurante? In ’n restaurant – die bestuurder gaan mos onmiddellik sien wie sy kliënte op die vloer is vanaand. Is daar ’n belangrike man in die huis vanaand? Ekstra aandag aan tafel 12!”
Ian haal sy skouers op. “Daar is baie vrae wat wag.”
Goue Das: “Ek kan sien jy wys nie jou hand nie, maar goed. Dis hoekom ons jou wil huur. Ons kan 100 000 eenhede laat vervaardig en nét so verkoop. Die sagteware in Pudong wag om gekoop te word. Omtrent elke sekuriteitslandgoed in die Wes-Kaap stel belang in bewakingstoesig. Die meeste van Stellenbosch se woonbuurte sal val. Potch. Northcliff.
“Ons het reeds ons huiswerk gedoen.”