“Ja. Julle moet maar aanstoot, want ek moet eers dorp toe. Ek behoort teen die middag terug te wees.”
Die son se laat strale huiwer teen Patryskop toe die drie koers inslaan opstal toe, al geselsende oor die wol, die teelperde, Vlam wat saam met Fleur geloop het – Fleur sal sekerlik voor die winter vul, en Nicholaas Prinsloo van Towerwater wil glo ’n hings koop …
Hulle loop en planne maak en tydberamings uitwerk. Die lusern moet voor die herfs kom, gebaal word vir wintervoer …
Noudat die nuwe damwal met klippe gepak is, sal hulle wag vir die winterreëns en die sneeu van die Lootsberg om die dam vol te maak. Sorgenfrei sal groener en mooier wees as ooit vantevore.
Die wind wat opstoot vanuit die vlei waar die ou dam lê, dra die reuk van aandblomme na hulle toe. Deborah raak bewus van ’n stuwende gevoel van geluk. ’n Helder laggie borrel oor haar lippe. Dit laat die twee mans ’n oomblik lank verbaas na haar kyk, maar Deborah verduidelik nie – hoe kan sy? Hoe kan sy aan hulle verduidelik dat die geheimsinnige magnetiese krag wat sy uit haar geboortegrond put, haar siel weer heelgemaak het?
Dit maak in elk geval nie saak nie. Hulle verstaan op hul eie manier – of is hulle maar net te dankbaar oor haar skielike vreugde ná die somberheid van die afgelope maande? En nog voordat hulle die akkerrylaan bereik, het April se gie-gie-laggie ook vir Hans-Kaap aangesteek.
Hoofstuk 6
John Digby en Flip Lategan staan aangeleun teen die kroegtoonbank. John bestel hierdie rondte. Die geraas om hulle maak gesels moeilik. Hulle soek ’n rustiger hoekie naby die erkervenster wat ’n uitsig oor die hoofstraat bied. Flip merk die bedrukte uitdrukking op John se gesig en lig sy bierbeker.
“So, jy’t ’n bloutjie geloop op Sorgenfrei?” grinnik hy. “Ek het jou gewaarsku, die spulletjie daar dink hulle loop twee duim hoër as die res van ons. Alisha von Albein het haar mos nog altoos beter geag as ons kontrei se mense, sy met haar Kaapse maniertjies. En wat die meisiekind betref …” Flip proe behaaglik aan sy bier. “Regte klein helleveeg, daardie een! Bie nou glo saam met die mans op die dorpsveiling, hoor ek.”
John streel sy gepunte baardjie. Hy kyk Flip Lategan stip aan. “Jy’t gesê jy kan my help, Flip. Jy’t gesê jou niggie Anna is een van die min mense wat mevrou Von Albein wél besoek.”
Flip knik simpatiek. Dié Engelsman se obsessie met Alisha von Albein … Hy het hom gesê dat daar ander weduwees is wat veel meer geneë sal wees. Flip weet ook dat Digby sy vrywerk vinnig sal moet begin aanvoor, want hy het reeds groot uitgawes gehad by die dobbeltafels.
“Sê jou wat, vriend,” sê Flip joviaal en slaan sy arm om John, “oorkant die pas na Bethesda se kant toe is daar ’n goeie proposisie … ’n skatryk weduwee, glo nie meer te jonk nie, maar –”
John bevry hom ferm van die arm om sy skouer. “Ek wil Alisha von Albein hê, en niémand anders nie!”
“Nou goed …” Flip trek sy skouers gelate op. “Ek sal met Anna praat en haar vra om iets te reël. Maar dit sal stigtelik moet wees. Die vrou rou nog.”
John se grys oë blink. “Dis al wat ek vra, net ’n ontmoetslag. Vir die res sal ek self sorg!”
* * *
Deborah kyk na Ma-Fytjie se gesig in die ovaal spieël voor haar. Ma-Fytjie se oë verdwyn soos sy frons, en haar mond is op ’n koddige plooi getrek terwyl sy Deborah se hare borsel. Iets het haar duidelik omgekrap. Deborah hoef nie lank te wag vir ’n verduideliking nie.
“Ja, hy was mos hierso gewees vandag.”
“Wie?” vra Deborah.
“Die uitlander wat aljimmers Sondae vir jou Mamma in die kerk loer!” Ma-Fytjie se wange tril van verontwaardiging. Sy begin die lang hare lossies vleg.
Deborah wag tot sy klaar is en kom dan orent. “Wat is die man se naam? Wat wou hy hê?” vra sy.
“Wat dink jy almiskie, missie? Sy soort is soos ’n brak wat loopsheid loop uitsnuif by elke huis waar daar ’n mooi vroutjie soos jou mamma is!”
“Wat is sy naam?” dring Deborah aan.
“John Digby, sê hy. Ek ken g’n ordentlike mense met so ’n naam nie!”
In die lig van die koperlamp wat Ma-Fytjie nou optel, sien Deborah die onrus in die ou oë. Sy slaan ’n vertroostende arm om Ma-Fytjie se skouers.
“Miskien is dit niks nie … sommer net ’n man,” sê sy met ’n glimlag. “As hy weer kom, steek ek hom onder die sambok. Toe, hou nou op om jou so te bekommer.”
Ma-Fytjie sê niks nie. Sy druk die kooigoed sagkens om Deborah vas soos sy van haar kleindae af gedoen het. Miskien moes sy liewer nie haar bek staan en rek het nie. Wat sal die meisie dan nou ook van sulke goed weet? “Nag, missie,” sê sy beswaard en blaas die lamp dood.
’n Ruk lank lê Deborah in die donker, dan staan sy op en skuif die vensterraam op. Sy het ook al die man gesien van wie Ma-Fytjie gepraat het, maar sy het haar nie veel aan hom gesteur nie. Vir Alisha kan daar tog altyd net één man wees, en dit was haar pa. Tog, Ma-Fytjie is buitengewoon omgekrap …
Met opgetrekte bene sit Deborah in die vensterraam na die nag buite en kyk. Sy bly lank so sit voor sy uiteindelik weer die koperstaanlamp aansteek. Sy dra dit na die spieëlkas en kyk na haar eie beeld in die spieël. Hoe, wonder sy, sou sy vir ander mense lyk? Sy is beslis langer as enige ander meisie in die kontrei – en volgens Ma-Fytjie veels te maer.
Sy knoop die boonste knopies van die fyn wit linnenagrok oop. Haar nek is lank … nog ’n knopie, nog laer, nog ’n knopie. Die lamplig gloei om die boonste rondings van haar borsies. Sy laat die nagjurk sak tot dit net die puntjies toemaak. Sy voel skielik ’n onverklaarbare onvervuldheid.
Sy het al tevore gewonder hoe dit sou voel om by ’n man te wees. Regtig saam met hom te wees. Sy weet al van kleintyd af hoe sulke dinge gebeur. As jy op ’n plaas grootword, weet jy mos. Maar tussen ’n man en vrou? Dit moet tog bietjie anders wees … sy weet nie mooi hoe nie, maar … beter?
Sal sy ooit eendag trou? Seker. Sy sal seker moet. Sorgenfrei moet tog ’n erfgenaam kry. Maar dan moet haar man iemand soos haar pa wees. Sy weeg die hubare mans van die kontrei teen die beeld van Heinrich von Albein op en verwerp hulle een vir een.
Sy trek die nagrok weer oor haar skouers, tel die lamp op en loop terug na die skryfburo, waar sy gaan sit. Sy haal haar dagboek uit ’n laaitjie en slaan dit oop. Haar bruingebrande hand doop die pen in die inkpotjie en vul die datum boaan die bladsy in: 3 Februarie 1887. Haar ma was jare al van plan om haar Kaap toe te stuur vir die balseisoen Daar sal nou geen bal vir haar wees nie, maar dit skeel haar min. Solank dinge net kan bly soos dit is. Selfs Mamma sal weer leer om te lag. Sy sal Alisha Baai toe neem.
Die slanke hand rus ’n oomblik ingedagte op die boek, dan skryf sy: Ma-Fytjie sê Mamma het ’n besoeker gehad – ’n man, ene John Digby.
* * *
Die werf van Malanshof staan vol koetse en landauers getrek. April gooi ’n spoggerige S met die Von Albein-koets. Hy bring dit voor die krultrap tot stilstand en klouter haastig af, maak die deur vir Alisha en Deborah oop en trek die trapleertjie vir hulle uit.
Alisha pluk senuweeagtig aan haar swart kantmoffies. Miskien moes hulle liewer nie die uitnodiging van Anna Malan aanvaar het nie, nie nou al nie. Hulle is tog nog swaar in die rou …
Deborah lees die huiwering op haar ma se gesig en haak by haar in. “Komaan! Dis net ’n musiekaand, Mamma, en dit sal Mamma goed doen.”
Alisha glimlag onseker. Die laatmiddagson blink op die ruitjiesvensters van die imposante opstal. Vaagweg kan hulle mense binne sien rondbeweeg soos hulle die sierlike trap oploop.
John Digby, wat by die venster van Anna Malan se onthaalkamer gestaan en wag het, sien die twee vroue in swart die trap opkom, en hy hou hulle met bonsende hart dop. Dit sal sy enigste