Dis te vroeg vir reën, maar die wolke lyk belowend, dink sy half lomerig. Die sonlig op haar slanke, welgeskape liggaam koester die ferm kontoere en laat die enkele waterdruppels wat nog aan haar goue skaamhare kleef, soos diamantjies skitter.
Deborah sluit haar oë. Haar gedagtes verskuif na die toekoms. Haar ma wil haar vir ’n seisoen Kaap toe neem sodat sy die “regte mense” kan ontmoet. Sy is nie juis opgekikker met die idee nie. Dit sal vir haar ’n straf wees om maande lank van die plaas af weg te moet wees, veral nou met die bou van die nuwe dam. Sy wil by wees met elke nuwe ontwikkeling.
Sy bereken die moontlike voordele wat die dam wat haar pa bou, vir Sorgenfrei sal inhou. Nie alleen sal hulle meer lusernlande kan aanlê nie, maar hulle sal ook meer perde kan aankoop, want daar sal genoeg water wees om die bergkampe te ontwikkel. Die berggrond is ideaal vir hulle tipe stoetperde.
Pappa begin belangstel in die Amerikaanse saalperde. Sy self het nie veel ooghare vir bonkige werkersperde nie, maar Pappa is reg: daar is ’n aanvraag vir hulle.
’n Kolkewertjie aan ’n grashalmpie wat in die ligte bries oorbuig trek haar aandag. Sy tik die grassie liggies sodat die insekkie op haar maag beland. Sy lig haar half orent en kyk hoe die kewertjie opwaarts oor haar bolyf kriewel. Sy hou haar hand oor haar ribbes sodat dit sy pad versper en hom dwing om oor haar vingers te klouter.
In Duitsland noem hulle die kolkewertjie ’n Marienkäfer. Pappa sê dat die liggelowiges glo dat as dié insekkie op jou land, dit vir jou geluk sal bring. Sy glimlag. Dis darem seker ’n bietjie van ’n gedwonge landing wat sy vir hierdie kewertjie bewerkstellig het. Asof die besie haar gedagtes lees, sprei hy sy helder kolvlerkies uit en spiraal die lug in.
Deborah staan teësinnig van die rots af op. Die son trek reeds water. Sy sal haastig moet aantrek en teruggaan huis toe as sy daar wil wees voor haar pa aankom. ’n Oomblik lank kyk sy begerig na die koel, rimpelende water van die poel. Sy sou wat wou gee om ’n laaste maal in te duik en die yskoue water teen haar songebakte lyf te voel, maar dan is haar hare weer nat en sal Ma-Fytjie beslis onraad merk, dink sy terwyl sy langtand haar klere bymekaarmaak en haastig begin aantrek.
Sy het die lussies agter met opset nie losgeknoop nie sodat sy net die boonstes wat sy kan bykom hoef vas te knoop. Haar hare is nog klammerig, maar dit sal op pad droog word. Sy bondel dit behendig saam en lig dit op haar kop. Vanuit haar ryjurk se sak haal sy die kammetjies waarmee sy die weerbarstige krulle probeer vaspen. Die gehate kappie wat sy nou pal op Ma-Fytjie en haar ma se aandrang moet dra, sal darem seker die spulletjie op hulle plek hou.
Vlam runnik sag toe sy meesteres hom nader en die teuels afhaak. Hy skuur sy kop liefderik teen haar aan. Deborah lag saggies en soen hom op die neus voordat sy die leisels oor sy kop swaai en haarself rats in die saal lig.
Die werkers op Sorgenfrei kom nooit hier nie, want hulle weet dis nooientjie Deborah se swemplek en hulle respekteer dit.
Vlam ken die geheime paadjie tussen die rotse en bitteraalwyne deur. Hy trippel nou die steilte af met pronkende hals. Wanneer hulle eers op die vlakte is, gaan hy en sy geliefde ruiter laat ooplê! Die opgekropte energie laat die spiere onder die dier se glimmende vel trillend saambondel.
Skielik spits Vlam sy ore. Hy het iets gehoor! ’n Vreemdeling! Hy steek agterdogtig vas.
“Wat is dit, Vlam?” Deborah streel oor die satyngladde nek. Vlam proes saggies en begin onrustig rondtrap. Dan runnik hy skielik en draai sy kop.
Deborah vind die perd se gedrag vreemd. Sy beskut haar oë teen die fel sonlig en soek in die rigting wat Vlam kyk. Dan sien sy vir Hankies, Hans-Kaap se middelkind, deur die lusernland aangestorm kom. Hy moes haar en Vlam gesien het, want hy waai wild met die arms.
’n Skielike onrus pak Deborah beet. Sy por Vlam aan met haar dye om die seun tegemoet te ry. Met bedrewe hande stuur sy die hings teen die hoogte af.
Haar ma was vanoggend ongesteld. Ma-Fytjie het daarop aangedring dat Alisha in die bed bly. Deborah voel skuldig. Miskien moes sy naby haar ma gebly het! Haar pa sou dit van haar verwag het om na sy geliefde Alisha om te sien, want hy is van ligdag tot laat besig by die damwal.
Die hings bereik die vlakte en skeur deur die aalwyne in die rigting van die lusernkamp. Met dy en knie gee Deborah saggies bevel. Met volmaakte ritmiese eenheid seil hulle oor die kamp se houtheining. Die kappie wat haar hare op hul plek moes hou, word deur die wind afgeruk.
Hankies tree net betyds uit die pad van die naderstormende Vlam wat Deborah enkele treë van hom af tot stilstand bring. Sy besef onmiddellik dat daar groot fout is.
Hankies storm nader en kry die hings aan die stang beet. Die woorde bars stotterend oor sy lippe. “Ag Heretjie, nooientjie, jy moet jaag nuwe dam toe! Is seur Heinrich!”
Deborah buig af en kry die opgeskote seun aan die skouer beet.
“Wat van hom?”
’n Kreun ontsnap die seun se lippe. Hy vee met die agterkant van sy hand oor sy oë asof hy die aakligheid van die boodskap wat hy moet verhaal kan wegvee.
“Dis die damwal, nooi – die’t ingeval saam met onse seur!”
Deborah huiwer nie ’n oomblik nie. Sy pluk die stang en Vlam steier orent. Sy meesteres gooi haar vorentoe op sy nek.
“Hardloop, Vlam!” beveel sy hees, haar gesig wasbleek.
Die perd skiet vorentoe, verby die akkerrylaan, verby die ou plaasdam. In die ritmiese dawering van die hings se hoewe voel Deborah haar eie tamboerende polsslag. Pa! Haar groot, sterk pa! Niks kan met hom gebeur nie! Niks dúrf met hom gebeur nie!
Perd en ruiter nael verby die perdekampe, verby die skaapkampe waar die ooie in die winter aangehou word, maar Deborah is nouliks bewus van enigiets anders as die paniek en vrees wat soos ’n ontwakende reptiel in haar oopkrul.
In die verte sien sy die donkerbruin damwal. Sy sien die holte waar die grond moes ingetuimel het. Desperaat probeer sy bid, maar die woorde word ’n sinnelose geprewel wat die wind van haar lippe wegswiep in haar dolle vaart.
Sy herken vir Hans-Kaap, April en Karools op ’n afstand, waar hulle met koorsagtige haas die grond met skopgrawe wegwerk. Vanuit ’n ander rigting sien sy van die jonger manne met pikstele nader storm. Die natgeswete hings bereik die damwal. Deborah oorhandig woordeloos die teuels aan een van die verskrikte kinders wat rondstaan en hardloop oor na Hans-Kaap toe.
“Wat het gebeur?” Sy moet skreeu om haarself hoorbaar te maak teen die tierende wind wat skielik opgesteek het.
April, wat openlik huil, is die een wat eerste antwoord.
“Ai, mooinooi, onse seur het oor die rand geloop, wou seker maak of dit sterk genoegsaam was vir die klippe om gepak te word …” April bedek sy verrimpelde gesig met sy hande.
Die grysgeskrikte Hans-Kaap staan nader. “Ons moet vir hom probeer uitkry, nooi Deborah!” sê hy. “Ons moet hom –”
Hy kom nie verder nie. Deborah storm af op die plek waar die ander steeds met onvermoeide ywer skopgraaf ná skopgraaf grond wegskiet. Sy gryp ’n graaf uit een van die jong seuns se hande.
“Hardloop!” skree sy. “Gaan sê Ma-Fytjie moet kom met haar medisynesak.”
Die kind wil wegspring, maar sy keer hom. “Jy sê nie ’n woord vir miss Alisha nie, verstaan!”
Hy knik en skarrel weg.
Ten spyte van Hans-Kaap en April se protes, begin Deborah soos ’n besetene sy aan sy met die grawers te spit. In haar gedagtes maal ’n hulpkreet na bo. Laat hy nie dood wees nie … asseblief … asseblief, Here!
Toe die son rooi begin sak oor die voetheuwels van die Lootsbergpas sien hulle uiteindelik ’n stuk van Heinrich se baadjie uitsteek. Deborah, besmeer met grond en sweet, roep halt. Hulle sal hom verder met die hande moet uitgrawe.
Ma-Fytjie het eenkant gestaan en waghou. Haar