Die Silberstein-trilogie. Etienne le Roux

in die water wat meteens rumoerig word onder die plotselinge aanslag. Dit spat teen die kante en maal in blou golwe bokant die strale van die weggesinkte gloeilampies. Die hele swembad is gevul met dierekoppe sodat dit lyk asof ’n vloedgolf die oerwoud oorval het. Dis ’n tweede sondvloed, belig deur spreiligte.

      Dan hou die ligte-enjin op met werk. En van die bosse, hoesend, proesend, begin die nuwe een. Dit dreun vinniger en vinniger en stadig begin die water sak. Eers vertoon die bolywe van die mans, dan die borste van die meisies, dan hulle bene met waterdruppels soos diamantjies daaraan vasgekleef, en uiteindelik staan hulle droogvoets in die leë swembad soos in ’n openbare graf. Almal het opgehou om te skree en te lag en hulle kyk verslae na mekaar. Een-een sukkel hulle teen die leertjies uit na die kant waar hulle in die agterste skaduwees die handjievol bikini’s aantrek. En dan, met ’n sissende geluid, heel bó, begin ’n dun straaltjie, soos in ’n spuitfonteintjie, uit die bek van ’n dolfyn, die swembad langsaam, tydsaam vul.

      IV

      Tussen almal het Henry nog steeds na Salome gesoek, en tussen die half­naakte figure haar gevind, verloor en by nabetragting gewonder of hy haar ooit gesien, gevind en verloor het.

      In die verte het Jock begin praat langs ’n sestienpotige agterhuistafel. Henry kon nie alles hoor nie, maar die woorde “gelukkige paartjie” het oor die gedruis tot hom gekom. Twee duikertjies in swart bikini’s het blomme gebring. Almal het hande geklap. Iets het deur die lug getrek en op die water verskyn: patrone van blou en pienk, blomme wat die twee letters S en H gevorm en, wiegend op die stygende water, vir die res van die chaotiese nag gedobber het.

      Die partytjie is patroonloos uiteen.

      Toe Henry in sy kamer kom, vind hy ’n enorme olifant in sy bed, geklee in ’n katoennagrok met ’n kragie om die nek, die slurp wiegend heen en weer soos ’n pendule ’n paar duim van die vloer. ’n Rukkie later het Jock verskyn en het hulle saam die weerbarstige figuur opgehelp, slingerend tot in die kamer langsaan gebring, op die bed neergelê en die gewigtige masker met veel moeite afgetrek. Die swart ogies het oopgegaan, Henry gewaar en ’n Semitiese vloek uitgespreek.

      Henry het langs die falliese kandelaar gelê en wag vir die voetstappe in die gang, die fluistering van ’n rok, die gekraak van ’n deur, die ritueel van die gevange oomblik – maar niks het gebeur nie.

      Net die waterenjin het gaan staan, die hartklop van Welgevonden onder­breek en toe hervat met die lewegewende gesuis van skroewe wat die sat lug vir die res van die nag na buite gedryf het.

      HOOFSTUK III

      Ballet van die boere

      I

      Toe Henry wakker word, sing die voëltjies in die bome voor sy venster. Dit is een van daardie Bolandse oggende wanneer die hele omgewing meedoen om ’n herinnering te skep aan ’n sonskyndag wat gedurig in die toekoms sal herlewe as “een sonnige môre …”

      Die koffie in die konfoor is vervrolik deur ’n skeutjie Benediktyn, die gordyne is oopgetrek en die volle betowering van die dag het tot binne-in die kamer gedring. In die badkamer maak hy nog ’n ontdekking: hy druk aan een van die leeus se oë en ’n fyn straaltjie dennegeursel kleur die water groen. ’n Kakiebroek, hemp en sombrerohoed is opsigtelik langs sy klere geplaas. Aldus geklee, vind hy Jock wat vir hom in die tuin wag, sy hande agter sy kop saamgeslaan, sy gesig na die lug verhef, besig om met diepe asemhaling die suiwer lug te proe.

      “Mooi!” sê hy en kyk goedkeurend na Henry se uitrusting. “En nou kan ons die boerdery verder inspekteer.”

      Hulle loop by die vlammende staaltenk verby sonder om twee keer daar­na te kyk. Hulle vermy die groen vragmotors geduldig en beskou dan drieduisend spekvet Duitse merinolammers wat in slenterkampies wag op bemarking. Daarna gaan hulle na die kelders. Maar eers word hulle deur ’n bewaarder voorgekeer wat onverbiddelik aandring op ’n persoonskaart of een of ander alternatiewe vorm van identifikasie. Dit genoodsaak hulle om by sy kantoortjie in te gaan waar ’n ontsaglike foto van ’n kremetartboom teen die muur hang.

      Die hele vensterbank is oortrek met potplante wat só weelderig groei dat hulle die meeste van die lig uitsluit en die kamertjie in ’n gedurige half-duister hul. By gebrek aan persoonskaarte moet hulle vorms invul. Daarna bel die bewaarder ’n sekere nommer. Hy behandel hulle met die grootste geringskatting. Terwyl hy op ’n antwoord wag, sit hy op die kant van die lessenaar en knip dooie blomme met ’n snoeiskêr tussen die plante uit. Meteens luister hy aandagtig, lees sekere besonderhede op die ingevulde vorms voor en lê die gehoorbuis terug op die staandertjie. Stadig, omslagtig en versigtig vul hy ’n toegangspermit in, gluur na hulle onder donker wenkbroue en beduie dat hulle maar kan gaan.

      “Ken hy jou dan nie?” vra Henry.

      “Natuurlik,” sê Jock. “Ek het hom dan self aangestel. Maar die oubaas is baie puntenerig. Hy voer die regulasies stiptelik uit en duld geen uitson­dering nie. Ek het ongelukkig my persoonskaart vergeet.”

      “Maar hoekom al die permitte?” vra Henry.

      Hulle stap nou deur ’n gang wat soos ’n tonnel lyk en hulle voetstappe klink hol teen die aangeklamde mure waar ’n groenerige mos aan die stene kleef.

      “Om ongeoorloofde persone uit te hou, natuurlik,” sê Jock. “Daar is ’n oorspronklike rede vir elke regulasie. Hoe komplekser die sisteem, hoe moeiliker om die presiese rede vir elke regulasie te bepaal. Regulasies word naderhand dogmas, waarhede waaroor daar nie meer te redeneer is nie.

      Hulle draai in ’n sygangetjie af en kry gedurig wit geklede mans wat met ingetoë toewyding soos priesters in ’n tempel meedoen aan die ritueel van fermentasie en volbringing, wat met pipette, glasies, barometers en die ander heilige instrumente van hulle amp die siel van die wyn lei tot uiteindelike individuasie.

      Hulle bereik ’n kelder waar ’n reeks lêers soos doodkiste in die skemer lê.

      “Hier is ’n replika van Spanje,” sê Jock met die toewyding van sy pries­ters. “Hier lê die mosto en gis tot al die suiker verdwyn het en die vino de ánada te voorskyn kom. Dit duur twaalf tot agtien maande en, soos die Calvinistiese siel van die mens, is sommige bestem tot volmaaktheid en ander tot wrange ondergang. Ons het geen beheer oor die resultaat van die gisting nie; ons kan slegs die Yeso byvoeg om te help – en die res is in die hand van die Skepper.”

      Hiervandaan loop hulle deur nog ’n gangetjie, groener van mos, egalig van temperatuur, vry van geluid behalwe hulle voetstappe wat die regte stilte verstoor, tot in ’n ander kelder.

      “En hier is die Criadera,” sê Jock. “Die fermentasie is voltooi. Dis die kinderkamer waar elke soort volgens sy natuur verouder.”

      Op sommige vaatjies is daar die tekens van die Palma, op ander die een streep van Raya, die twee strepe van Dos Rayas en die kruis van Palo Cortado.

      “Mens kan dit so stel,” sê Jock, “dis die hemel. Die wrang vrug is nou uitgeskakel. Hier lê elke siel volgens die aard van sy perfektheid.”

      Nou lei die gangetjie tot heel onder in een van die grootste kelders. Hier lê die vaatjies ry bo-op ry in drie verdiepings, elkeen, van bo tot onder, met die ander verbind.

      “Dit is die volkome geïntegreerde wyn,” sê Jock. “Elke ry stel ’n sekere jaar voor, volgens die solera-sisteem, naby die aarde. Hier lê die oneindige kombinasies van Palma, Raya, Dos Rayas en Cortado’s. Van die heel onderste soleras word die kombinasies getap, en dan word elke laag outomaties hervul deur die jonger laag van bo. Dit is die uiteindelike bereiking, die versoening van al die bestanddele, die middelpunt van balans, die ware Self in elk geval.”

      Jock lyk in die kelderlig, ten spyte van sy boeredrag, soos die hiërophant wat sy volgelinge in die geheimenisse van die misterie lei.

      “In hierdie kelders,” deklameer hy, sy stem donderend teen die mure, “vind miskien iets soortgelyks plaas as wat met die misteries van Eleusis in die grotte plaasgevind het, óf in die Attis-Kubeliese misteries,