“The photographs were taken of mister Steinmeier when they found him,” sê hy.
“I don’t want to see them,” sê ek.
“Okay,” sê die konstabel gemoedelik, “I will show them.”
Ek meld my twintig minute later met bonsende hart by die toonbank aan.
Konstabel Modisane is ’n joviale kêrel. Hy hou my obsessiewe telefoonnavrae van die afgelope dae duidelik nie teen my nie. Ek merk pas nou dat sy hare in ’n soort borselkop gesny is, ’n styl soortgelyk aan een van dié waarvan ek al afbeeldings op haarkappersadvertensieborde in Nigeriese kuns gesien het. Toe hy omdraai om my goed te haal, merk ek dat sy boude en bobene volrond en lewenslustig swel.
Hy plaas ’n klein kartonboksie voor my op die toonbank. Dit voel of ek ’n dooie persoon se as in ontvangs neem. Eers tel ek die boksie op en skud dit liggies. Dit voel omtrent die regte gewig. Ek is so senuweeagtig dat ek sukkel om dit oop te maak.
Die skulpe is in ’n klein goiingsakkie binne die boks. Die sakkie het ’n sterk, onplaasbare reuk. Dit is effens klam. Ek pak met bewende hande die skulpe een vir een op die toonbank uit. Daar was twee en dertig skulpe weg, nege is teruggevind. Een van die periglyptas is terug, die kleinste Harpa major is terug, die Trochus maculata, die kleinste Conus figulinus en die Conus geographus. Twee tonnas en ’n helmskulp. En die een klein Nautilus.
Konstabel Modisane maak deurentyd begeleidende geluide: “… eh heh, eh heh,” sê hy, wanneer hy nie met van die ander konstabels oor sy skouer praat nie.
Die skulpe is vuil. Hulle is bedek met grond, as en iets vetterigs. Ek wil nie voor die konstabel aan hulle ruik nie. Wat het met hulle gebeur? Is hulle vir een of ander iets gebruik – ’n ritueel, ’n voorspelling? Is daar met hulle gedobbel, het hulle in ’n vuur beland? Ek vee saggies oor die oppervlak van die kleinste Nautilus (die grote en die ander kleintjie is nie hier nie). Dit lyk beskadig. My oë voel tranerig en in my keel stoot iets diks op.
“Are these your goods?” vra hy.
Ek knik. “There are still twenty three missing,” sê ek.
“Sorry,” sê die konstabel, en klik simpatiek met die tong. Hy draai om en haal agter hom op ’n rak ’n groot bruinpapierkoevert af.
“These are the photographs,” sê hy.
“I don’t want to see them,” sê ek.
Hy gly nietemin die pak foto’s behendig uit die koevert. Ten spyte van my vaste voorneme kan ek nie help om te kyk nie. Die foto’s is foliogrootte en in swart-en-wit op glanspapier gedruk. Daar is ’n aantal verskillende aansigte van meneer Steinmeier wat aan sy nek van ’n balk hang. Gelukkig is die beeld effens uit fokus. Dit is nogtans geen aangename gesig nie. Dit is trouens ’n baie skokkende gesig – dit is afskuwelik, ek kyk daarna met afsku. Dan is daar ’n paar digby-opnames van die dooie man se gesig, waarskynlik geneem in die lykshuis, want hy lê op sy rug. Sy oë is toegeswel, sy mond halfoop. Meneer Steinmeier lyk vir my van gemengde afkoms, maar wat het dit deesdae met die prys van eiers te doen?
“Is this the man that came into my house?” vra ek.
“We cannot say that with certainty,” sê die konstabel, “but we found the stolen goods with him.”
“How long had he been dead when they found him?” vra ek. Dit help seker nie om te vra of die oorledene na Boss Aftershave geruik het nie.
Die konstabel raak nou ongeduldig. Hy sit die foto’s terug. Ek kry ’n vorm om in te vul en te teken.
By die huis was ek die skulpe versigtig in seepwater. Die sand en as kom makliker af as die vetterigheid. Geeneen van die skulpe is ooglopend stukkend nie, maar van die meeste is die oppervlak geskraap, en een of twee het selfs ’n klein barsie in. Op die oog af lyk hulle ongedeerd, maar vir my is hulle onherstelbaar geskonde. Onteer.
*
Ek vertel vir Sof van die teruggevonde skulpe. Die volgende dag bel ek konstabel Modisane om uit te vind waar die oorledene (die dooie dief) vandaan kom; om dalk selfs sy huisadres te kry. Maar so bereidwillig as wat hy ’n dag of twee vantevore was om inligting te verstrek, so min kry ek nou enigiets uit hom. Iemand het hom seker betig; hy was waarskynlik nie in die eerste plek veronderstel om enige inligting te verskaf nie.
“Wat moet ek doen?” vra ek vir Sof.
“Koop hom om,” sê sy, en kug effens.
(Ek onthou dat tannie Jossie, ’n vriendin van my ma, vir ’n verkeerskonstabel gevra het of hy van sjokoladekoek hou, toe hy haar stop. As kind het ek waardering gehad vir die ongewone manier waarop sy dinge gedoen en gesê het. Sy was minder voorspelbaar as die ander vroue wat ek geken het. My eerste kennismaking met ’n oneerbiedige vrouekarakter? Agter in die motor, as sy kom kuier het, het Gertjie met die bediende gesit. Gertjie was haar jongste seun, hy was vertraag. Hy was so bleek dat hy ’n groenerige skynsel gehad het.)
“Waarmee,” vra ek, “met sjokoladekoek?”
“Hoekom nie?”
“Die dae is verby dat mens geregsdienaars met tuisgebakte koeke omkoop,” sê ek.
“Probeer biltong,” sê Sof, en gee ’n klein hoesie.
“Wat ek waar kry?”
“By Checkers. Wat is die inligting vir jou werd? Wat van twee kraakvars honderdrandnote?”
“En as hy voor almal my bedrog aan die lig bring?”
“Dan sê jy jy wil kleingeld hê vir parkering.”
“Kleingeld vir twee honderd rand?”
“Hoekom nie? Wat wil jy met die inligting doen?”
“Ek wil net weet.”
Ek besluit om konstabel Modisane by die polisiekantoor te gaan sien. Die eerste keer is hy uit op patrollie, die tweede keer tref ek hom agter die toonbank aan.
Waar het die man vandaan gekom wat homself opgehang het, wil ek by hom weet.
“I cannot disclose his identity,” sê die konstabel. Hy dra vandag sy pet en hou sy oë neergeslaan op die papierwerk waarmee hy besig is voor hom.
“But you have already given me his name! You told me that his body was found in Ladybrand,” sê ek, “you showed me the photographs! I didn’t even want to see them!”
“I cannot give you more information,” sê hy.
“Just tell me where the man came from,” sê ek sag. “Did he also come from Ladybrand?”
“Why do you want to know?” vra hy, agterdogtig. Hy is besig om inligting van een boek in ’n ander te kopieer. Die boonste litte van sy vingers is plomp, ewe uitbundig gerond as sy bobene.
“Because it will give me peace of mind,” sê ek.
Konstabel Modisane kyk vlugtig oor sy skouer (niemand kyk in ons rigting nie) en sonder om op te kyk, sê hy sag: “He came from Ladybrand. Same place where his body was found.”
“Thank you,” sê ek, en draai om.
Die man kom van Ladybrand, sê ek die volgende dag vir Sof, en ek wil gaan kyk waar hy gebly het. Sof is meer as bereidwillig om saam met my te gaan.
*
Ek drink graag met die museumpersoneel tee. Hulle gesprekke interesseer my. Ek beskou dit as ’n onverwagte bonus dat Theo Verwey se kantoor hier in die museum is (dit kom weens sy verbondenheid met die department streekstale, wat ook in hierdie gebou gehuisves word). ’n Tweede voordeel is dat ek Sof Benadé andersins nie sou ontmoet het nie.
Freddie Ferreira is die kurator van soogdiere. Hy is klein en skraal, met steil, olierige hare en klein, lewendige donkerbruin oë. Ek skat hom nie ouer as vyf en veertig nie. Hy raak gou ongeduldig en sy reaksies is soms onvoorspelbaar.