Jeśli zbierzecie 3 punkty lub więcej albo odpowiecie twierdząco na więcej niż dwa pytania, możecie cierpieć na uzależnienie od pożywienia.
Bazując na tych psychologicznych kryteriach i nowych badaniach neurologicznych, można stwierdzić, że wielu z nas, włączając w to najbardziej otyłe dzieci, jest uzależnionych od przemysłowo wytwarzanej żywności61.
Przywołajmy kilka naukowych odkryć, które potwierdzają, że pożywienie naprawdę może uzależniać:
1. Cukier stymuluje w mózgu ośrodki przyjemności (nagrody) przez neuroprzekaźnik, dopaminę, w taki sam sposób jak inne substancje uzależniające62.
2. Obrazowanie mózgu (emisyjna tomografia pozytronowa, PET) wykazuje, że pożywienie bardzo słodkie i bardzo tłuste działa w mózgu podobnie jak heroina, opium albo morfina63.
3. Obrazowanie mózgu (PET) wykazuje, że osoby otyłe oraz narkomani mają niższą liczbę receptorów dopaminy, co sprawia, że są bardziej podatne na pożądanie czegoś, co zwiększy stężenie dopaminy. Jest to częściowo uwarunkowane genetycznie.
4. Pożywienie z dużą zawartością tłuszczu i cukru pobudza uwalnianie w mózgu własnych opioidów organizmu (endorfin, związków podobnych do morfiny).
5. Leki używane do zablokowania w mózgu receptorów heroiny i morfiny (naltrekson) wpływają także na zmniejszenie konsumpcji i chęci na słodycze oraz na żywność z wysoką zawartością tłuszczu, zarówno u osób z prawidłową wagą, jak i otyłych z wilczym apetytem.
6. U ludzi (i u szczurów) rozwija się tolerancja na cukier – potrzebują tej substancji coraz więcej, by osiągnąć przyjemność; dotyczy to także substancji uzależniających, takich jak alkohol czy heroina.
7. Osoby otyłe wciąż zjadają wielkie ilości niezdrowego pożywienia, pomimo znaczących negatywnych konsekwencji, społecznych i osobistych, podobnie jak się dzieje w przypadku zachowań narkomanów i alkoholików.
8. Zwierzęta i ludzie doświadczają „zespołu abstynencyjnego”, gdy nagle zostają odcięci od cukru, podobnie jak narkomani czy alkoholicy na detoksie.
9. Podobnie jak w przypadku narkotyków, po początkowym okresie „zadowolenia” dostarczanego przez pożywienie, osoby uzależnione konsumują je nie po to, by być „na haju”, ale żeby się po prostu poczuć normalnie.
Zaznacz kółkiem cyfrę, która jest najbardziej właściwa dla Twoich zachowań:
0 = nigdy, 1 = raz na miesiąc, 2 = dwa do czterech razy na miesiąc, 3 = dwa do trzech razy na tydzień i 4 = cały czas.
Pamiętacie film dokumentalny Super Size Me, w którym Morgan Spurlock przez miesiąc spożywał codziennie trzy posiłki z McDonalda? W tym filmie uderzyło mnie nie to, że przytył w tym czasie 11 kilogramów, ani nie to, że wzrósł mu poziom cholesterolu, ani nawet nie to, że doznał stłuszczenia wątroby. Najbardziej zaskoczył mnie w nim obraz uzależniających cech żywności. Na początku filmu, po zjedzeniu pierwszego ogromnego posiłku, zwrócił go, zupełnie niczym nastolatek, który wypił za dużo alkoholu na swojej pierwszej imprezie. Jednakże pod koniec filmu czuł się po prostu „fajnie” tylko wtedy, gdy zjadał to swoje śmieciowe jedzenie. Przez resztę czasu był przygnębiony, wyczerpany, zaniepokojony i poirytowany. Utracił również popęd seksualny, podobnie jak każda osoba uzależniona czy nałogowy palacz, pozbawieni swojego narkotyku. Okazało się, że pożywienie jest bez wątpienia wysoce uzależniające.
Problem nałogu jedzenia łączy się z faktem, że producenci pożywienia, pomimo wymagań naukowców, odmawiają przedstawienia jakichkolwiek wewnętrznych danych dotyczących sposobu komponowania składników, powodującego wzrost konsumpcji ich produktów. W książce The End of Overeating (Koniec z objadaniem się) David Kessler, lekarz medycyny, były przewodniczący Amerykańskiej Komisji ds. Żywności i Leków, opisuje naukowy sposób, w jaki pożywienie przeradza się w narkotyk – poprzez tworzenie supersmacznych pokarmów, które prowadzą do neurochemicznego uzależnienia.
Płynne słodkie kalorie to najbardziej uzależniająca „żywność” w naszej diecie. Słodzone cukrem napoje są szczególną jej kategorią. Pomijając już kwestię największego źródła spożywanego wraz z nimi cukru, słodkie napoje wywołują cukrzycę i otyłość w takim stopniu, w jakim stałe pokarmy (nawet stałe jedzenie śmieciowe) tego nie czynią64. Dodatkowo, wiele z tych napojów jest nafaszerowanych kofeiną, która wzmaga ich uzależniające właściwości.
Dlaczego słodzone cukrem napoje mają dla nas szkodliwe działanie?65 Oto kilka ważnych powodów:
1. Kiedy wypijamy kaloryczne słodkie napoje, to nie zmniejszamy ilości spożytych w stałych pokarmach kalorii, żeby to zrekompensować. A zatem, nie tylko są to puste kalorie, lecz także dodatkowe, których normalnie byśmy nie spożyli.
2. Od 1977 do 2002 roku konsumpcja kalorii w słodzonych cukrem napojach uległa podwojeniu, stając się głównym źródłem kalorii z cukru w naszej diecie.
3. Podczas tego samego okresu wskaźnik otyłości podwoił się u dzieci w wieku od dwóch do jedenastu lat i potroił u nastolatków w wieku dwanaście–dziewiętnaście lat66.
4. Ponad 90 procent amerykańskich dzieci i nastolatków pije napoje gazowane codziennie. Kalorie w płynie stanowią już od 10 do 15 procent całkowitego dziennego spożycia kalorii u przeciętnego nastolatka.
5. Przeciętna liczba spożywanych dziennie kalorii pochodzących ze słodzonych cukrem napojów wynosi 175. Ponieważ te kalorie stanowią dodatek do kalorii ze stałego pożywienia, to rocznie tylko przez te napoje przeciętna osoba przybiera na wadze ponad 8 kilogramów.
6. Każda puszka napoju gazowanego wypijana dziennie przez dzieci zwiększa u nich ryzyko nadwagi o 60 procent67. Słodkie napoje są największym źródłem cukru w diecie dzieci. Wyniki badań Harwardzkiego Szpitala Dziecięcego przeprowadzone na próbie losowej wykazały, że gdyby umożliwiono dzieciom łatwy dostęp do alternatywy dla słodzonych cukrem napojów, to dzieci ograniczyłyby ich spożycie o 82 procent i osiagnęłyby znaczący spadek wagi68.
7. W badaniu Nurses’ Health Study69 na 91 249 kobietach stwierdzono, że te, które wypijały dziennie jeden napój słodzony cukrem, ponosiły o 82 procent wyższe ryzyko zachorowania na cukrzycę po upływie czterech lat. Natomiast te, które wypijały poncz owocowy, podwajały ryzyko rozwoju cukrzycy70.
8. Inne badania również wiążą słodzone cukrem napoje ze stanem przedcukrzycowym, cukrzycą (szczególnie u Afroamerykanów)71, a także z chorobami serca72.
9. Przegląd ponad 30 badań opublikowanych w czasopiśmie „American Journal of Clinical Nutrition” wskazuje oczywisty związek między piciem słodzonych cukrem napojów a przyrostem wagi73.
Podsumowanie: