Avandia, numer jeden na światowej liście leków przeciwcukrzycowych, przyczyniła się do śmierci w wyniku zawału mięśnia sercowego 47 000 chorych w ciągu pierwszych jedenastu lat jej obecności na rynku (te dane były ukrywane przez większość tego czasu przed władzami i społeczeństwem). Musimy się wyrzec nadziei na istnienie magicznej tabletki, która wyleczy nas z tej choroby.
Szeroko zakrojone badania farmaceutyczne usiłowały udowodnić tezę, że leczenie czynników ryzyka, takich jak wysoki cholesterol czy stężenie glukozy, za pomocą leków obniża ryzyko zawału serca, cukrzycy i zgonu. Pomimo setek milionów dolarów wydanych na badania przez wiele dziesięcioleci, agresywne leczenie czynników ryzyka – cholesterolu i stężenia glukozy – systematycznie ponosiło porażkę, wykazując tym samym korzyści zapobiegania chorobom (aczkolwiek leczenie może być pomocne, jeśli zawał serca już nastąpił).
Najnowsze badania przeprowadzone na wielkiej próbie i opublikowane w „New England Journal of Medicine”45, 46, 47, 48 potwierdziły, że ochrona przed czynnikami ryzyka za pomocą leków nie tylko może być nieskuteczna w zapobieganiu chorobom serca, cukrzycy i śmierci, lecz także może nam zaszkodzić, ignorując przyczyny leżące u podłoża tych chorób. Choroby przewlekłe nie powstają na skutek niedoboru lekarstwa. Wysoki poziom cholesterolu nie jest spowodowany brakiem Lipitoru. Wysokie stężenie glukozy nie jest wywołane niedoborem Avandii. Izolowanie jednego czynnika ryzyka albo nawet oddzielna terapia zwielokrotnionych czynników ryzyka nie będzie skuteczna, dopóki nie zostanie przeprowadzana w kontekście ukierunkowania na główne przyczyny choroby.
Wszystkim podoba się pomysł połknięcia tabletki, która rozwiązałaby sprawę. Kardiolodzy doradzają podawanie statyn w restauracjach z fast foodem. Zażywanie Lipitoru jednocześnie z konsumpcją cheeseburgera, frytek i słodkich napojów gazowanych mija się z celem. Takie pokarmy zabijają w sposób, który nie ma nic wspólnego z cholesterolem – powodują insulinooporność i nie dostarczają błonnika, witamin, mikroelementów i przeciwutleniaczy, które zawiera zdrowa żywność. Co gorsza, nowe badania wykazują, że statyny nie działają profilaktycznie, nawet jeśli ponad 75 procent recept na nie lekarze wypisują w celu ochrony przed chorobami serca. Mogą działać zapobiegawczo przed wystąpieniem drugiego zawału serca, ale nie pierwszego. Niezależna The Cochrane Collaboration49 50 przedstawiła obszerny przegląd badań, w których stosowano statyny w celu zapobiegania chorobom serca. Przegląd ten obejmował 14 szeroko zakrojonych badań na łącznej próbie 34 000 pacjentów z niskim ryzykiem zawału serca. Okazało się, że statyny przyniosły małe korzyści albo żadnych. Jeśli nie doznaliście jeszcze zawału serca, te leki Was przed nim nie uchronią, pomimo wprowadzających w błąd reklam albo zaleceń lekarza.
Poza przeglądem Cochrane’a wiele innych badań podtrzymuje tę opinię i dodatkowo podkreśla częste i znaczące występowanie skutków ubocznych przyjmowania tych leków51. U 10–15 procent pacjentów przyjmujących statyny leki te wywołały uszkodzenia mięśni, kurcze, osłabienie i bóle, nietolerowanie aktywności ruchowej52 (nawet przy niewystępowaniu bólu i niepodniesionej kinazie fosfokreatynowej, czyli enzymie, którego poziom wzrasta przy uszkodzeniu mięśni), zaburzenia seksualne, uszkodzenia wątroby i nerwów oraz inne schorzenia53. Mogą także spowodować znaczne uszkodzenia komórek, mięśni i nerwów oraz apoptozę komórek przy braku objawów chorobowych54.
Badanie opublikowane w „Journal of the American Medical Association” objęło pięć wielkich prób klinicznych ze statynami, przeprowadzonych na 32 749 pacjentach niechorujących na cukrzycę, przez 5 lat. Podczas trwania tego badania u 2749 (lub 8,4 procent) pacjentów rozwinęła się cukrzyca55. Ci, którzy przyjmowali najwyższe dawki statyn (przepisywanych przez lekarzy wzrastająco) byli najbardziej narażeni na zachorowanie na cukrzycę. Gdyby wszyscy lekarze stosowali się do ostatnich wytycznych dotyczących leczenia wysokiego cholesterolu, a wszyscy ich pacjenci zażywali przepisane im statyny, to w Ameryce przybyłoby 3,5 miliona chorych na cukrzycę.
O rany!
Nie brakuje badań podających w wątpliwość korzyści płynące z zażywania statyn. Niestety, te badania nie uwzględniają także faktu, że na marketing i reklamy tych leków wydano miliardy dolarów.
Czy chorzy na cukrzycę nie powinni kontrolować u siebie poziomu cukru? Tak, powinni. To oczywiste, że podwyższone stężenie glukozy we krwi uszkadza drobne naczynia krwionośne, co prowadzi do ślepoty, uszkodzenia nerek, uszkodzenia nerwów oraz zaćmy. Główną przyczyną śmierci chorych na cukrzycę są choroby serca, zawały mięśnia sercowego i udary mózgu. A te problemy najlepiej się wyklucza nie za pomocą leków, ale leczeniem przyczyn ich powstawania.
To wysoki poziom insuliny wywołuje nadciśnienie tętnicze, cholesterol powyżej normy i procesy zapalne, a nie stężenie cukru we krwi.
Obniżanie poziomu cukru bez zajęcia się leżącymi u podłoża tego problemu przyczynami daje Wam fałszywe poczucie bezpieczeństwa i prowadzi do tego, że uwierzycie w to, że robicie coś dobrego dla zapobiegania zawałowi serca i przedwczesnej śmierci. Niestety, fakty świadczą o tym, że jest inaczej.
Tragiczne jest to, że w USA ubezpieczyciele zwykle nie pokrywają kosztów właściwej terapii, czyli intensywnej zmiany stylu życia (choć wierzę, że to wkrótce ulegnie zmianie). Nikt nie zarabia na zmianie stylu życia, więc nie stanowi to części edukacji medycznej ani praktyki. A przecież powinno być podstawą naszej opieki medycznej. Lekarze to ignorują, ponieważ otrzymują pieniądze za przepisywanie lekarstw i przeprowadzanie operacji. Powinno się im jednak płacić za rozwijanie i upowszechnianie praktyki oraz programów społecznościowych w kwestii trwałej zmiany stylu życia.
Przyszłość opieki medycznej musi polegać na transformacji poradnictwa na temat ogólnego stylu życia – rekomendowania zdrowej diety i regularnego wysiłku fizycznego, co wielu lekarzy próbuje zalecać pacjentom – do indywidualnie przykrojonych zaleceń w kwestii stylu życia, zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu chorób przewlekłych.
A wprowadzanie interwencji w styl życia w małych grupach jest najlepszym sposobem stworzenia trwałych zmian behawioralnych. Pamiętajcie, że razem jest łatwiej wracać do zdrowia. Styl życia często jest najlepszym lekarstwem, jeśli zostanie zaaplikowany właściwie, i jest to jedyna możliwość pozwalająca nam na zapoczątkowanie drogi do cofnięcia tego globalnego kryzysu zdrowotnego.
Badanie zamieszczone w „New England Journal of Medicine” dowiodło, że chirurgiczne operacje i angioplastyka u diabetyków z chorobami serca nie działają skuteczniej niż leczenie farmakologiczne w obniżaniu zawałów mięśnia sercowego i zgonów, przy czym stanowią większe ryzyko56.
Przypadek pacjenta: W jaki sposób niewłaściwe leczenie może zabić
Ojciec Dana chorował na cukrzycę. Otrzymywał najlepszą z możliwych opiekę