Ek het daardie deur wyd oopgelaat vir Liesl; vir voel. En dit was orraait, ek was oukei daarmee. Totdat dit gebeur het …
Ek stap sleepvoet binnetoe.
* * *
Ek hoor Sharon in die oprit stilhou en stap uit om haar te ontmoet. Die motor se regter-agterdeur is oop en sy stoei met ’n swaar boks.
“Wag! Ek kom help jou!”
Sy kyk bo-oor die motor se dak en staan terug. Toe ek by die agterdeur inleun, sien ek die kartondoos is vol papiere, lêers, ’n geraamde foto van my en Liesl, boeke en skryfgoed. Ek tel dit op en beduie na die huis toe. “Kom binne.”
“Kom ons gesels buite.”
Sy moet die frons op my gesig sien; háár uitdrukking is strak. Iets het haar op hol.
“Wat gaan aan, Sharon?”
“Tex, wat ek nou gaan sê, het jy nie by my gehoor nie, en in daardie boks is iets wat jy nie by mý gekry het nie. Verstaan jy?”
Ek knik. Ek het geen idee waarop sy afstuur nie, maar vermoed dit het te doen met wat sy op pad was om met ons vorige ontmoeting te sê.
“Ek kon eergister sien die saak en jou frustrasie is besig om jou klaar te maak. Wat jy gesê het oor haar dood … dat jy nie dink dit was bloot ’n rooftog nie. Dit het my laat dink. Toe ek gister Liesl se lessenaar opruim, gaan ek deur haar papierwerk, kyk na inskrywings in dossiere waaraan sy gewerk het tot met haar dood …
“Tex, ek dink jy is reg. Ek het ’n afskrif van ’n dossier gemaak en dit tussen van haar resepte en handboeke weggesteek.”
“Wat sê dit?”
“Ek het nie alles gelees nie, daar was nie tyd nie. Wat ek wel weet, is dat Liesl spanleier was op een van ons ondersoeke. Sigaretsmokkelary op groot skaal. Onwettige invoer om aksynsbelasting te ontduik. Ons het mense undercover gehad as kopers en verspreiders. Hulle het goed vordering gemaak, maar toe verdwyn een van die agente … Hy’t ’n afspraak met Liesl gemis en hulle het begin soek. Ons het hom drie dae later langs die Gautrain-spoor gekry, ’n entjie van OR Tambo, in ’n rivier. Geskiet in die agterkop.”
“Holy shit! Iemand het hom uitgehaal?”
“Presies. Liesl het onmiddellik haar ander agent onttrek, want die missie was duidelik geblaas. Dit was kort voor haar dood. Anyway, daar’s ’n copy van die dossier in die boks. Soos ek sê, jy’t dit nie by my gekry nie. En Tex … wees versigtig. Hierdie mense is pro.”
“Ek sal, belowe. En Sharon, dankie. Jy weet nie wat dit vir my beteken nie.”
Sy soengroet my spontaan, spring in haar motor en ry weg. Ek bly staan met die kartondoos, onseker wat om volgende te doen. Die nuwe inligting oor Liesl se werk kom op ’n bitter ongeleë tyd. Ek het belowe om te fokus op die operasie wat môre begin.
Maar ek vergun my darem ’n vinnige kykie deur Liesl se dokumente.
Die dossier is diep weggesteek, sonder omslag, en dit vat ’n tydjie voordat ek die stapeltjie papiere bymekaar het.
Dit bestaan uit dagnotas, in haar netjiese, sorgvuldige handskrif, uiters gedetailleerd. Datums, tye, waarnemings. Ontstellende inligting, in saaklike, onemosionele taal uiteengesit. Volgens die informant kry die netwerke hoogs akkurate intel wat slegs vanaf amptelike bronne kon kom. En dit het klaarblyklik tot sy ontdekking en dood gelei.
Dan kom ’n skok – een van die laaste inskrywings, ’n week voor Liesl se dood. Dit gaan oor ’n telefoonoproep wat sy op kantoor ontvang het, op haar landlyn. Sy het die boodskap verbatim neergeskryf, met geen aanduiding van die paniek wat dit moes veroorsaak het nie: Back off, or another one dies. We’re watching you.
Dit voel of iemand my wind uitgeslaan het. So Liesl het geweet, maar nie ’n woord teenoor Sharon of iemand anders gerep nie. Nie om hulp gevra nie. Nie haar base nie, en nie vir my nie, wat seker kon gehelp het. Ek weet nie hoe nie, maar God weet, ek sou probeer het!
Sy moes gemeen het as die organisasie binnegedring is, sou dit gou uitkom indien sy dit aanmeld, en sou sy daardeur nog kollegas in gevaar stel. A rock and a hard place.
Sy het dus niks laat blyk nie, ter wille van haar span. Sy was magteloos, tergend magteloos. Jy kan nie iemand raak slaan wat jy nie kan sien nie.
8
Letaba-laeveld, 4:40 vm.
Dis yskoud in die romp van die Oryx. My tande klapper – en nie alleen van die rotors se vibrasie nie. Ek vou my arms om my bolyf in ’n poging om hitte te behou. Ek skat ons het nog so veertig minute vliegtyd oor voordat ons op die basis land.
Buite gloei die dag se begin blou op die horison. Nog minstens ’n uur voor sonop. ’n Donker see van mopanie-, loodhout- en koorsbome strek na die ooste.
Oorkant my sit Helena, teruggeleun teen die wand. Dit is net ons twee agter in die helikopter. Die geraas is van só ’n aard dat dit feitlik buite die kwessie is om ’n gesprek te voer, selfs met kopfone op. Nie dat ons enigiets vertrouliks sou kon bespreek terwyl die vlieënier en vlugingenieur ons oor die stelsel kan hoor nie. Of dat ek of sy lus is vir gesels nie.
Sy is dig toegewikkel in die wolkraagbaadjie wat sy met ons eerste ontmoeting gedra het. Sedert ons by die Waterkloof-lugmagbasis opgestyg het, het sy beswaarlik ’n woord gesê, haar oë meestal op die Oryx se metaalvloer gerig. Of toe, asof sy slaap.
Die skemerlig vlei haar gelaatstrekke. Sy’s nogal mooi, ondanks die effe harde trek om die mondhoeke en fyn plooitjies om die oë; tekens van haar wêreld waarin konstante, kritiese waarneming en ontleding so maklik sy merk op die gelaat los.
Agter in die Oryx lê die vragte toerusting waarvoor ek gevra het. In die sakke, kratte en kartondose is ons proviand, klere, ammunisie, wapens en rugsakke. Tot my ontsteltenis het my gebruiklike medium-grootte uniform ietwat styf gepas. Daar wag ’n harde drie weke.
Vir wapens het ek AK47’s getrek. Betroubaar, akkuraat en volop in Mosambiek, sodat dit nie onnodig aandag sal trek nie. Ook Makarov-pistole vir nabywerk, in huise of motors. Dan olyfgroen uniforms, generies, sonder enige kentekens wat dit met die land van oorsprong kan verbind.
Ek laat nogmaals my gedagtes gaan oor Carlos se onverklaarbare ommekeer. Ek het tydens die inligtingsessie niks oor die oorsprong van die Kalingono-skuilnaam gesê nie – en sal ook nie voor ek uitpluis hoe dit in die prentjie pas nie.
Sedert ons vertrek uit Waterkloof het ek reeds die verskillende scenario’s wat tot so ’n ommekeer kon aanleiding gee, oor en oor probeer ontleed. Deels om my fokus te behou en Liesl se dossier vir eers eenkant toe te stoot.
Ja, ek het Carlos jare laas gesien, en ja, baie dinge kon in daardie tyd met hom gebeur het. Maar genoeg om hom korrup te maak? Om mag vir eie gewin te begin misbruik? Mense word deur motiewe gedryf. Vir ’n waardestelsel om te verander, moet daar ’n geweldige sterk motief wees.
Geld is gewoonlik die eerste ding waarna jy kyk, en een wat ek onmiddellik verwerp. Dis nie Carlos nie. Of is dit? ’n Onverwagse paniekaanval omdat hy oud word en sy pensioen niks werd is nie? Het hy ’n geleentheid bespeur wat bloot te goed was om van die hand te wys? Ek weet darem nie … Carlos was regtig nooit gepla oor geld nie, het dit nooit uitgegee nie, want hy was feitlik heeltyd in die bos. Alles opgepot, seker.
Kon dit ’n nuwe beheptheid met mag gewees het wat hom laat swaai het – sodat hy ná jare van kneg wees ook ’n slag wou koning speel? Hoe sou so iets kon gebeur met iemand wat sy lewe lank in ’n bevelstruktuur opgetree het, wat die noodsaaklikheid van daardie dissipline verstaan en dit elke dag toegepas het?
Nee, ook dít klop nie. Hy het verskeie kere bevordering van die hand gewys omdat dit hom uit die bos sou haal en operasionele beplanning sou moes laat doen.
Ek begin al hoe meer glo dat Carlos gedros het. Verraad. Plain and simple. Dit wil my smaak hy het gerebelleer teen gesag, teen ’n waardestelsel wat nie meer met sy eie ooreengestem