Dis eers toe hulle verby die koetshuis gestap het en heeltemal uit sig van die huis is dat Kurt begin praat.
“Ek moet bieg dat ek Ma gisteraand eers van jou planne vertel het. Die laaste paar weke was kwaai ontwrig gewees.” Hy loer vir Heinrich en sug. “Nee, ek lieg. Ek het die regte oomblik gesoek, en daardie oomblik het net nooit aangebreek nie. Selfs gisteraand was nie juis die beste tyd daarvoor nie, want sy was te gespanne omdat Pa terugkom. Verdomp, Heinrich! Waarom dink jy het daardie twee ooit getrou? Hulle is so onpaar soos twee linkervoete!”
Heinrich glimlag en haal sy skouers op. Daar is niks te sê oor Kurt en Deborah se vreemde verhouding nie. Dit het hulle albei jare gelede al besef. “Ek neem dan aan sy was nie juis oorstelp deur die idee nie?” vra hy stil.
Kurt knik kortaf. “Wat het jy verwag?” Hy tik op sy baadjiesak en haal ’n sigaretkoker uit. “Hier, kry een … of verbied jou nuwe orde jou dit?”
Heinrich grinnik en aanvaar gretig die sigaret. Hy buig nader sodat Kurt dit vir hom kan aansteek. “G’n verbod daarop nie, maar dit gaan skaars bekostigbaar wees op die inkomste van ’n lekebroer,” merk hy spottend op.
Die speserygeur van tabak meng met die vogtige reuke van die bos terwyl hulle in stilte voortslenter. Op die onderste terras bereik hulle die toringrotse wat ver uitsteek oor ’n ruwe rotsplaat. Kleintyd was hierdie formasie vir hulle enorm, ’n magiese grot waarin hulle as seerowers hul buit kon versteek. Maar volwassenheid laat krimp die fantasieë van jou kindertyd, dink Heinrich half treurig terwyl hy en Kurt hulle net soos destyds in hul towergrot tuismaak.
“Ek kan skaars onthou wanneer ek laas hier was,” merk Kurt effe afgetrokke op, amper asof hy Heinrich se gedagtes lees. “Dit voel nou half vreemd.”
“Ons was maar nog twee kannetjies, dis ons wat verander het,” herinner Heinrich hom. Hulle rook ’n ruk in stilte.
“Was sy omgekrap? Ná jy haar van my gesê het?” vra Heinrich uiteindelik.
“Ja, sy was, maar sy het dit probeer afmaak as ’n lawwe gier. Jy gaan haar nie maklik oorhaal nie. Maar jy is ses-en-twintig, Heinrich, sy kan jou nie terughou nie en sy weet dit.”
“As dit daaroor gegaan het, sou ek nie die moeite gedoen het om terug te kom nie. Nee, wat ek van haar vra, is haar seën op wat ek die graagste wil doen met my lewe –”
“Wel, maat, miskien kry varke vlerke.” Kurt haal sy skouers op. “Ek sou wraggies niks daarop verwed as ek jy was nie.” Hy druk sy sigaret dood en verander die gesprek. “Wat de joos dink jy gaan met Pa aan? Hy lyk soos ’n wandelende lyk! Is hy siek?”
“Hy ontken dat hy iets makeer. Hy sê die dokters kry nie fout met hom nie. Voor ons uit Le Havre vertrek het, was hy wel ’n paar dae in Wene, glo by ’n doktersvriend van hom, en toe hy terugkom, was hy meer soos die ou Karl wat ek geken het.”
“Hy drink veel meer as die laaste keer, drink net en eet skaars,” merk Kurt fronsend op.
Heinrich knik. “Ek het ’n vermoede dat dit meer is as dit,” sê hy stil.
“Wat bedoel jy?” vra Kurt onthuts.
“Morfien …”
Daar is ’n skielike, ongemaklike stilte, dan lag Kurt ongelowig. Hy skud sy kop. “Nogal ’n donker getuigskrif vir ’n man se pa, weet jy!”
“Moet hom nie veroordeel nie, Kurt. Hy is ’n bitter ongelukkige mens.”
“So? En wie se skuld is dit? Mamma s’n? Ons s’n? Hy was die een wat verkies het om al die jare sy eie pad te loop. Hy’t nie ’n duiwel omgegee vir enigeen van ons nie.”
Heinrich weerspreek Kurt nie – hy kan skaars. Dis maar beter om sy simpatie vir Karl geheim te hou, dink hy. Hy voel al jare lank jammer vir Karl, want hy het gesien hoe die man besig is om uit te rafel en hoe niemand blykbaar omgee nie. Hy neem nog ’n sigaret uit die blikkie wat Kurt na hom uithou.
“Op Sorgenfrei, nog voor ek Europa toe is, het ek heelwat kans gehad om met die ou plaasmense te praat, die paar van hulle wat nog my ma en pa kon onthou.” Heinrich tik die as van sy sigaret af. “Weet jy, nie een van hulle het ’n enkele goeie woord te sê gehad oor my pa nie. Deborah en Ma-Fytjie, wat nooit oor hom wou praat nie, het my nogtans ’n soort verheerlikte beeld laat kry van John Digby, maar die ou Sorgenfreiers was nie gesofistikeer genoeg om te lieg nie, en hulle het ’n opperste brasser en ’n dobbelaar aan my voorgestel, deur wie se toedoen die plaas onder die familie uit verkoop is. Daardie laaste week, kort voor ek weg is Europa toe, het ek jou ma daaroor uitgevra. Sy was duidelik ongemaklik, maar uiteindelik het sy erken dat die ou mense die waarheid gepraat het, ook dat hy my ma verlaat het toe sy swanger was met my. Kan jy dit glo, hy’t boonop verdwyn met die laaste van die familie se juwele. Weke later het hulle sy oorskot langs die ou Pretoria-pad gevind. Hy is vermoor, volgens Deborah. Sy’t ook erken dat hy toegegooi is saam met ander in ’n bedelaarsgraf. Sy het geen benul van waar hy lê nie.” Hy glimlag begrypend vir Kurt. “So my pa was ook nou nie juis ’n merkwaardige karakter nie!”
“Nee, daar het jy reg!” lag Kurt. “’n Gawe familie, is ons nie?” Hy deklameer melodramaties: “Die Mannheims van Mannheims Ruhe, waar die Victoriaanse geraamtes van gister ratelend heers in die ou kasarm van oupa Kurt!”
Heinrich lag, dan raak hy ernstig en staan op. “Ek dink ek moet so gou moontlik met Deborah praat.”
Kurt knik. “Dis nou ’n goeie tyd, terwyl Pa rus.” Hy staan ook op.
Heinrich huiwer nog ’n paar oomblikke, dan steek hy sy hand uit. “Gee my ’n vier en ’n vyf vir moed skep!”
Soos in hul kinderdae klap hy en Kurt hul hande teen mekaar in ’n geheime groet, dan lig Heinrich sy hand in saluut voor hy haastig teen die steil helling van die terras begin oploop.
John Digby het dieselfde digte swart hare as Heinrich gehad. Dit het sy gesig omraam soos die pels van ’n dier. Hoekom merk sy dit nou vir die eerste keer op? wonder Deborah. Hoekom herken sy nou vir die eerste keer ook Digby se trekke in haar broer se prominente neus? Die gene van sy pa … Maar Heinrich se oë, daardie helder silwergrys kykers, dié het hy van hul ma, Alisha, geërf.
Hoe lief het sy hierdie broer van haar nie! Soos gister onthou sy die wanhoopsnag van sy geboorte, die nag wat haar ma se lewe gekos het, en vir haar Heinrich gegee het, haar pasgebore broertjie na wie sy skielik moes omsien. Nou, ses-en-twintig jaar later, kom sê daardie selfde kind vir haar: Ek sal nie meer deel wees van hierdie familie nie, die Kerk word my enigste familie. Ek stel nie belang in die familieplaas nie, want my lewe lê by ’n priesterorde.
“Deborah?” dring haar broer se stem tot haar deur. “Sê jy dan niks nie?”
Deborah draai weg van hom en loop na die venster. Buite begin die skemer nou kleur en vorm uit te klad, alles word eenders en grys. Die personeel is daar, donker figure wat fakkels aansteek. Vreugdevure vir Heinrich en Karl se tuiskoms. Weer hoor sy hom haar naam noem, hoor sy hom pleit. Sy swaai om en loop na die muurskakelaar en skakel die ligte aan. Die skielike helderheid dwing hulle om hul oë te knip.
Sy lag. Dis ’n rinkelende, bros klank wat haar woede en teleurstelling moet versteek. “Nou kan ons mekaar minstens sien, want ek moet jou nou met nuwe oë bekyk. ’n Priester, nè? Hoe noem ek jou nou? Vader Heinrich?” Weer borrel die vreemde laggie oor haar lippe. Sy loop kopskuddend om haar lessenaar en neem haar plek in op die groot leerstoel.
Dis asof die stoel haar nuwe gesag gee, dink Heinrich. Onwillekeurig laat dit hom dink aan oupa Kurt, wat so dikwels in daardie selfde stoel gesit het.
“Jy’t my Heinrich laat doop, sus,” sê hy gelykmatig, “en vir julle sal ek altyd Heinrich bly.” Hy glimlag. “Maar ek moet nog ’n baie lang pad loop, minstens sewe jaar van studies voor enigeen my mag aanspreek as ’n priester.”
Deborah skud haar kop. “Ek kan my skaars so iets indink. Jy, ’n priester! Wat moet jy dra? ’n Lang swart gewaad?”