“Jy beskik oor die lewens van baie. Duisende mynwerkers sien na jou op vir hulle daaglikse brood. Dit maak jou magtig as mens, maar moet jouself nie mislei nie, Deborah, jy is en bly maar nog net ’n sterflike skepsel. Indien jy so dwaas sou wees om die hand van God te probeer buig, sal jy ongeluk op jou en jou huis neerbring. Dus – dink baie goed daaroor na!”
Sy kyk nie om nie, maar sy weet dat hy daar staan – ’n ou man, ja, maar ’n trotse figuur, geklee in sy eenvoudige swart toga. ’n Profeet, een wat dit waag om haar te verdoem. Sy wil hom nie weer sien nie, sy wil niks meer van hom weet nie. Sy ruk die deur driftig oop en verlaat die vertrek.
Die kerkklok kondig die einde van die aandmis aan en weergalm in haar ore soos die tamboerslae van haar eie hart. Haar woede maak haar duiselig. Sy pluk die motor se deur oop nog voordat Basjan kans kry om dit vir haar te doen en klim in.
“Maak toe die deur en ry!” beveel sy hom skerp. “Wat staan jy my daar en aangaap!”
Basjan gehoorsaam. Hy stuur die motor swygend deur die aandverkeer en wonder oor mevrou wat so buite haarself uit ’n kerk kan kom. Nog nooit tevore in al die jare wat hy haar bestuurder was, het mevrou op hom geskreeu soos wat sy daar by die kerk gedoen het nie. Hy loer vir haar in die truspieël, maar kan haar gesig nie uitmaak nie, want sy het tot in die diepste skadu’s ingeskuif. In stilte neem hy haar terug na die groot huis op die kruin. Vanaand is dit soos ’n Kersboom verlig, want al die mense is weer terug. Waarom is mevrou dan só soos sy nou is, en nie bly soos sy behoort te wees nie?
“Deborah?” hoor sy Heinrich se stem agter die deur van haar studeerkamer. Deborah ignoreer dit. Daar is geen sin daarin om nou met hom te praat nie, daarvoor lê haar woede ná die besoek aan vader John haar nog te swaar op die krop.
Weereens klink die sagte geklop op. “Deborah!” Die dringendheid in haar broer se stem laat haar besef dat hy haar nie in vrede gaan laat nie.
“Kom in,” beveel sy uiteindelik kortaf.
Heinrich maak die deur oop, maar huiwer ’n paar oomblikke op die drumpel. Deborah merk die onsekerheid op sy jong gesig en wil-wil vermurwe. Hoe kan mens lank kwaad bly vir Heinrich? Daar is so ’n helderheid in hom. Heinrich ken geen bedrog nie, so was dit van kleins af, maar dis asof sy dit nou vir die eerste keer besef. Was sy al die jare miskien tog blind vir haar broer se besonderse kwaliteite? Miskien wóú sy dit nie in hom herken nie?
Heinrich staan steeds in die deur. Hy vind sy stem. “Ek kom van die kerk af,” sê hy stil. “Vader John het my gesê dat jy by hom was …”
Heinrich se moed sak, want Deborah se gesig verkil by die blote noem van sy mentor se naam. Nou ja, dan is dit ook tot daarnatoe, besluit hy. Die saak moet tot ’n punt kom, want dit hang soos ’n wolk oor die huis en beïnvloed hulle almal. Die vorige aand was sy nie aan tafel nie en Karl, wat wel teenwoordig was, het smoordronk geraak. Hoewel Kurt voorgee dat sy pa se doen en late hom nie skeel nie, weet Heinrich dat dit Kurt diep verneder het, ook dat Deborah se afwesigheid hom omgekrap het. Daarom moet hy en Deborah die kwessie nou finaal uitklaar.
“Wil jy inkom, of wil jy buite bly?” vra Deborah kortaf.
Heinrich glimlag verleë en tree oor die drumpel. Hy stap oor die kosbare Persiese tapyte na die antieke lessenaar waaroor oupa Kurt steeds vanuit sy skildery waak. Sonder om op ’n uitnodiging te wag, gaan sit hy in die stoel teenoor haar. Hy kies sy woorde versigtig.
“Deborah, ek weet dat ek jou teleurgestel het. Ek weet ook dat jy vader John blameer, maar hy is waarlik nie –”
“So? Het julle twee jou suster, die genadelose materialis, bespreek? Ek hoop hy het jou ook gesê wat ek beoog as jy voortgaan met hierdie onsinnigheid.” Die woorde skiet venynig uit haar mond.
Heinrich sit baie stil, sy oë neergeslaan. Toe hy haar uiteindelik in die oë kyk, merk Deborah geen vrees in sy blik nie.
“Nee,” antwoord hy stil. “Hy het net gesê dat jy daar was, dat julle lank gepraat het. Hy het niks oor julle gesprek uitgelaat nie, maar ek vermoed julle was in ’n argument betrokke. Hy het diep ongelukkig gelyk. Hy is ’n ou man wat jou –”
“Ja! ’n Seniele ou man is wat hy geword het. Hulle moes hom lankal gedwing het om af te tree!”
“Jy bedoel nie regtig wat jy sê nie, sus!” pleit Heinrich. “Ek is die een om te blameer, moenie hom die skuld –”
“Heinrich! Genoeg is genoeg! Ek is keelvol vir die hele onsmaaklike debakel. Ek neem vader John kwalik dat hy jou oor die jare geïndoktrineer het. Ek het nooit vermoed dat die –”
“Jy beskuldig hom valslik!”
“Moet my nie in die rede val nie! Ek kan nie meer aan jou voorskryf nie, so jy is die een wat die keuse moet maak, Heinrich. Óf jy kom tot jou sinne, óf ek sluit jou uit die familie uit.”
“Dit is waarom ek nou met jou wou kom praat het. Ek voel skuldig dat my besluit die oorsaak was van al hierdie onaangenaamheid, daarom sal dit beter wees as ek padgee. Ek het met die ab gepraat, hulle sal vir my plek inruim in die abdy.”
“Dreig jy my?” vra sy met ingehoue woede, maar dan lag sy skor. “Soos ’n klein seuntjie wat dreig om weg te loop as hy nie sy sin kry nie.”
“Nee, allermins, maar –”
“Loop dan as jy wil loop! Trap! Maar weet net dat ek Mannheims Ruhe se hekke dan finaal agter jou sal toemaak.”
“O nè?” kom dit lui van die deur af. Karl slenter die vertrek binne. Aan die kleur van sy wange kan hulle sien dat hy nie heeltemal nugter is nie. Ten spyte daarvan glinster sy oë soos twee glimmende saffiere in sy afgetakelde gesig.
Karl lag saggies en gaan leun teen die lessenaar. “Hoe melodramaties, my liewe Deborah,” sê hy spottend. Hy boots haar na: “Hekke wat finaal agter jou sal toemaak? Ai tog, sulke bedompige Victoriaanse sienings! Weet jy nie dit het alles saam met daardie ou suurknol van ’n koningin uitgesterf nie?”
“Karl, jy het niks hier te make nie, verlaat asseblief –”
“Verlaat Pa se studeerkamer? Pa se huis? Óns huis, my geliefde vrou, moet dit nie vergeet nie!” Deborah se blik verskroei Karl, maar hy keer sy rug op haar. Hy sit sy hand op Heinrich se skouer. “Kyk, swaertjie,” sê hy, “moenie dat hierdie vrou jou intimideer nie. Die huis is myne ook, en al is ek bloot ’n miserabele skaduwee van ’n man, kan ek darem nog ’n voet neersit.”
“Karl, ek vra jou om ons alleen te laat!” roep Deborah woedend uit.
Karl glimlag honend, asof sy vrou se uitdrukking hom amuseer, maar in werklikheid sweet hy, en sy hart tamboer benoud in sy borskas. Hoe pynlik bewus is hy op hierdie oomblik van sy eie gevoel van minderwaardigheid teenoor hierdie formidabele blonde vrou. Maar hy mag niks laat merk nie, want dis wat sy wil hê, ’n teken van swakheid. Daarna is dit verby, dan verslind sy ’n mens. Met sy rug steeds na haar gekeer, stap hy ligvoets om Heinrich. Jy is op ’n verhoog, dis ’n teater, Karl Mannheim, maan hy homself, hou moed. Jy speel bloot ’n rol, almal in hierdie muwwe vertrek speel maar net rolle. Net hy weet dit egter, hy is die dramaturg, hulle sy pionne. ’n Bitter lag borrel skielik uit sy keel.
Broer en suster kyk ongemaklik na hom, dan na mekaar. Karl is duidelik nie homself nie. So skielik as wat dit begin het, net so skielik hou sy gelag op.
Karl pen vir Heinrich met sy een arm teen die stoel vas. Hy praat saggies, intens. “Onthou net dit: Solank ék hier is, sal niemand die hekke agter jou sluit nie.” In sy verbeelding word Karl, die akteur, Lodewyk XIV. Met ’n koninklike gebaar raak hy Heinrich se kop aan, asof hy hom salf, daarna trek sy hand die kruisteken daaroor. Hy lag weer en verklaar dan spottend: “Enchanté! Ek hou nogal van die idee. ’n Novisepriester in my huis. Sê my, vader, sal jy my siel in jou gebede onthou wanneer ek die emmer skop?”
“Ek het genoeg gehad!” Deborah staan op, haar gesig spierwit van opgekropte drif, haar donker oë vlam minagtend. Sy sou hom maklik