Deborah wil nie meer hoor nie. Sy staan op, loop ’n entjie weg en tel ’n klip op wat sy driftig in die dam slinger. Sy kyk hoe die rimpelinge wyer en wyer uitkring op die oppervlakte.
Alisha besef dadelik dat sy ’n fout gemaak deur John se naam te noem. Sy roep saggies na Deborah, maar kry geen antwoord nie.
Alisha gaan staan langs haar dogter. Al twee se oë rus op die silwer oppervlakte van die dam. Net die kwetterende voëls in die wilgers onderbreek die stilte. Uiteindelik is dit Alisha wat eerste praat.
“As jy nie wil nie, hoef jy nie saam te gaan nie.” Sy kies haar woorde nou versigtiger. “Ek het met Oudominee gepraat. Hy sal vir jou losies reël op die dorp. Die skool het glo iemand soos jy nodig …”
Al wat op haar woorde volg is ’n bot stilte. Dit maak haar nog senuweeagtiger. Sy probeer verduidelik.
“Jy hou nie van John nie en niemand kan jou seker verkwalik nie. Jy hou ook nie van die idee om Johannesburg toe te gaan nie. Daarom het ek gedink –”
“Hou Má van die idee van daardie godverlate plek!”
Alisha antwoord nie, want sy het geen antwoord nie. Sy draai weg en kyk na die bleshoendertjies wat rustig in V-formasie op die watervlak seil.
“Ma, laat ons op die dorp agterbly. Ek sal vir ons sorg.”
Alisha se blik bly steeds gerig op die bleshoendertjies. Hoe sal sy haar kind antwoord? Hoe verduidelik sy iets wat sy self nie eens kan verstaan nie? Hierdie totale verslaafdheid van een mens aan ’n ander? Buitendien, sy en John is nou deur die nuwe lewe in haar skoot onafskeidbaar aan mekaar gebonde.
In die gestroopte voorkamer staan Klein-Toefie, vinger in die mond, en kyk na die vreemde bruin mense van die dorp wat die staanhorlosie van oorle-seur Von Albein, seur Heinrich se grootoupa, begin uitdra.
Die kind gaan loer by die venster deur die kantgordyne. Sy sien die afslaer wat met sy rug na haar gekeer staan. Hy praat so vinnig soos ’n woer-woer-orreltjie. “Toegeslaan op meneer O’Brian. ’n Uitstekende kopie, as ek so mag sê …”
Sy sien hoe hy die twee manne met die horlosie nader wink. “Ja, bring nader! Versigtig!”
Die manne sit die horlosie langs hom neer.
“Dames en here, u sal toegee dat wat u vandag hier sien, nie aldag in ons distrik onder die hamer kom nie. Hier het ons ’n pragstuk uit Duitsland, reeds ’n eeu en ’n half in die familie se besit. Let op die delikate houtsneewerk van die figuurtjies om die gesig van die horlosie. En dit is suiwer vier-en-twintig karaat goud wat u hier sien in die inlegwerk, ’n meesterstuk, voorwaar goed genoeg vir ’n prins! Aha, ja, daar sien ek ’n hand! Weer meneer Waleski. Gee my ’n bod vir hierdie pronkstuk …”
“Waar is mevrou, Klein-Toefie?” Klein-Toefie wip van skrik toe John skielik agter haar praat. Hy lag vir die oorlamse kind. Maar Klein-Toefie laat nie op haar wag nie; sy beloon hom dadelik met ’n hupse buiginkie.
“Nie hier nie, seur John. Sy en nooientjie Deborah het afgeloop dam toe.”
John knyp die kind se ronde wangetjie speels, en tot haar vreugde stop hy ’n muntstuk in haar hand. “Gaan roep hulle vir my, kleinding!”
Deborah kyk onbegrypend na haar ma. Alisha se vreemde dubbelsinnighede in die pas afgelope gesprek maak vir haar min sin. Bokant hulle in die wilgerboom begin ’n bronstige bosduif ’n paringslied koer.
“Ek verstaan nie mooi wat Ma probeer sê nie.”
’n Stadige blos versprei oor Alisha se bleek wange. Sy slaan haar oë neer en trek haar asem in voor sy uiteindelik weer probeer. “Dis ’n geval van …”
“Wát?”
Die bosduif se gekoer weergalm in Deborah se ore. Of is dit die bloed wat deur haar brein stu wat sy hoor? Alisha kyk stadig na haar en knik dan haar kop. “Ek is swanger. Ek verwag ’n baba – my en John se kindjie.”
Die skok verlam Deborah en dreineer alle kleur uit haar gesig. Dis asof iemand ’n emmer koue water in haar gesig gegooi het. Sy is vaagweg bewus dat die ellendige duif sy gekoer gestaak het. Hy het seker sy sin gekry met die wyfie. Stadig herwin sy haar sinne, en sy kry dit reg om te praat.
“Pa – Pa het eenkeer lank terug gesê Ma mag nooit weer kinders hê nie. Onthou Ma nie? Hy’t gesê dat dit Ma se dood sal beteken.”
“Liefste Heinrich was altyd oorbesorg oor my, Deborah.” Alisha sug. “Ek sou graag nog kinders wou hê.”
“Pa het omgegee vir Ma! Dis nie soos hierdie …” Sy byt die woorde net betyds terug. “Hoe ver is Ma? Mens kan nog niks sien nie.”
“Vyf maande,” antwoord Alisha stil. “Net Ma-Fytjie weet. En nou … ook jy.”
Deborah kyk haar ongelowig aan. “Ma bedoel Ma het hóm nog nie gesê nie! Is Ma gek? Besef Ma wat ons sal moet deurgaan op die tog Johannesburg toe?”
“Die geleentheid was nog nie daar nie. Ek sal hom sê wanneer vandag eers verby is …”
Klein-Toefie se yl stemmetjie klink ver soos sy by die damwal af hardloop. Sy kom uitasem by hulle aan.
“Seur John soek vir nooi Lisha …” Haar bruin albasterogies blink van opwinding. “Hulle is nou ampertjies klaar. Seur Waleski het ook mister Heinie se oorle grootoupa se horlosie gekoop, en ook nog die –”
Deborah haal die venynige pyn wat sy deurmaak op die kind uit en gee een van die varkstertjies ’n geniepsige pluk. “Hou jou groot mond!”
Klein-Toefie se lippies bewe en sy maak gereed vir ’n tjanksessie, maar Alisha tree tussenbeide en druk die dogtertjie se kop teen haar bors.
“Toemaar, toemaar, Klein-Toefie. Ons is maar net almal gespanne.” Sy streel oor die koppie en glimlag. “Gaan sê vir meneer John ek kom dadelik.”
Getroos knik die kind en hardloop weg, damwal op.
Deborah kyk haar ma kwaad aan. Hoe gedweë kan ’n vrou nie wees nie, nes ’n willose skaap. As dít is wat die liefde aan ’n mens doen, dan verwerp sy dit.
Alisha herken die smeulende, rebelse uitdrukking op haar dogter se gesig. Sy sug innerlik, draai om en loop na die boomstomp waar sy die wyerandhoed gelos het. Sy tel dit op en bind dit vas onder haar ken. “Kom jy saam?”
Deborah skud haar kop. Sy kyk die porseleinfyn figuur van haar ma agterna. Alisha se bekentenis skrei deur haar brein. Haar ma verwag ’n kind – ’n kind van ’n vuilgoed soos John Digby!
Eers teen vieruur die middag vertrek die laaste waens volgelaai met winskopies uit Sorgenfrei se opstal. Alisha sit stil en luister na die klank van die wegrollende wawiele. Die kamer is skemerdonker, want sy het die luike toegetrek sodat sy nie hoef te sien hoe haar meubels weggery word nie. Dié kamer se meubels is feitlik nog almal hier, want Waleski het dit gekoop, ook die hemelbed met sy gordyne van Brusselse kant waarop Deborah destyds ontvang en gebore is.
’n Gevoel van onherroeplike verlies oorweldig Alisha. Op ’n manier is haar lewe uit sy wentelbaan geruk ná Heinrich se dood. Was dit nie daarvoor nie, sou sy nie – Nee! sy onderdruk die gedagtes van verraad teenoor John ferm. Sy sal hom bystaan; sy sal hom help om ’n nuwe lewe te bou in die vreemde.
Eers ná die laaste mense weg is, kom John die vertrek binne met twee glasies sjerrie vir hulle. Die brose gestalte van sy vrou teen die kwynende lig deur die luike maak hom week. Hy sit die glasies neer en gaan kniel in vertedering by haar en probeer haar moed inpraat.
“Dis verby. Die ergste is nou verby, dit kan ek jou belowe. Wat nou voorlê is ’n wonderlike avontuur, ’n nuwe lewe vir jou en my, my skat …”
Sy antwoord nie; hy probeer maar weer.
“Die vendusie het ons ’n mooi bedrag in die sak gebring. Ek gaan dit opsy sit vir jou. Wanneer ons in Johannesburg kom, koop