Sy antwoord nie dadelik nie, want sy moet haar woorde goed kies. As hy weier, is hulle kans om te ontsnap daarmee heen.
“Ja?” por hy haar weer aan.
“Ek kan nie gaan as Delphine, my suster, nie saamkom nie. Ek sal my kos en kamer met haar deel, en jy hoef net vir my ’n salaris te betaal. Asseblief! Jy sal nie jammer wees nie.”
Die stortvloed woorde raak Kit diep. Hy nader haar versigtig en steek sy hand formeel na haar uit om die transaksie te beklink. Gladys huiwer nie meer nie en neem sy hand sonder aarseling.
“Gaan pak julle goed, ons vertrek dadelik.”
Dankbaarheid straal uit Gladys se oë. Sy glimlag vir die eerste keer, en raak aan die hand wat hy op haar skouer plaas. “Dankie! Baie dankie, meneer Malloy. Ek sal dit nooit vergeet nie!”
Uit die salon van die Red Hussar dreun ’n gesellige geroesemoes van stemme en die klank van ’n pianola. Kit suig lui aan sy sigaar voordat hy die ewig beswaarde Mac antwoord.
“Waaroor is jy so begaan? Gladys gaan ’n aanwins wees. Sy het in ’n ommesientjie geleer hoe om met die wiel te werk, en sy het ’n merkwaardige talent om die ruwe tipes op hulle plek te sit.”
“Ek weet,” sê Mac iesegrimmig. “Meg is ook beïndruk, met al twee die meisies. Maar dit gaan nie daarom nie, en jy weet dit. Jy kan nie soos ’n wafferse ridder George elke jong kind koop wat die Bowry-broers invoer nie. Jy sal ons waaragtig nog bankrot maak!”
Mac kyk na sy vriend, wat in stilte rook. Hy weet daar broei iets in daardie kop, en Kit se swygsaamheid maak hom nog meer onrustig. Kit druk die sigaar dood voordat hy praat.
“Jy was self ná die spektakel in die Petite Parisienne maar blekerig om die kiewe, my vriend.”
“Ek stry nie. Ek was geskok. Maar magtig, Kit, die feit bly staan dat daar geen wet is wat koppelary verbied nie! Om die waarheid te sê, die ZAR laat dit ooglopend toe. Bordele soos die Parisienne lok die mans, en hulle koop drank. Hulle omset is seker twee keer soveel soos ons s’n, en jy weet self: hoe meer drank verkoop word, hoe meer ontvang die staat van Nellmapius se drankfabriek!”
“Dit gaan nie vir my om die bordele nie. Dit sou skynheilig wees. Jy weet so goed soos ek dat die kliënte in twee van my salonne met die gesellinne kan verkeer, mits dit die dames se goedkeuring wegdra. Maar hier praat ons van iets geheel en al anders, van dít wat ek en jy Woensdagaand gesien het. Meg het jou seker gesê hoe oud Delphine is. Sy’s maar dertien jaar oud, Mac!”
Mac knik ongelukkig. Meg het hom inderdaad die kop gewas nadat sy die storie van die kinders verneem het, asof hy skuld aan die saak gehad het! Hy sien hoe Kit opstaan en na die venster oorloop waar hy die kantgordyn lig.
Onder in die straat rammel die waterkar rakelings verby ’n groep amawasha wat met bondels wasgoed in lakens gebind oor die straat tou. Die amawasha gaan die wasgoed in die spruit naby Braamfontein was, waar dit nog vry is van die tent- en sinkskuilings. Dis die enigste inkomste vir die trotse Zoeloemans … nét dit. Tensy die myne hulle insluk. Maar vir die Zoeloes is daar iets onheiligs aan delf in die aarde, waar mens die geeste van voorvaders moontlik mag ontstig.
Kit laat val die gordyn. Sy besluit is klaar geneem toe hy terugdraai na Mac. Hy besef sy vriend se onrus wel deeglik, en hy weet ook dat Mac eintlik vrees dat hulle in ’n openlike skermutseling met die Bowry-broers gaan beland.
Sonder om te praat loop hy na die buffet en skink vir hulle twee glase konjak. Hy het in sy siel geen twyfel dat die morsige spul getrap moet word nie, maar dis onnodig om nou vir Mac verder te verontrus. Hy glimlag en knipoog vir Mac terwyl hy hom sy konjak gee.
“Miskien help dit so bietjie vir jou lang gesig, MacIntyre!”
Mac glimlag stroef en klink sy glas. “Jy loop met iets in die kop rond, Malloy. Ek ken jou goed genoeg. Uit daarmee!”
Kit lag saggies. Sy vonkelende oë rus onskuldig op sy vriend. “Niks meer as om môreoggend vroeg op te saal en Pretoria toe te ry nie.”
“Hoekom? Jy gaan om die ou president te sien?”
Kit lag oor Mac se openlike agterdog. “Ja, en wat daarvan?” Hy lig sy glas in ’n spottende saluut. “Die president is my lankal ’n guns verskuldig!”
Hoofstuk 4
Die fel middaglig syfer deur die gekleurde glasruitjies van die venster en gooi rooi, geel en blou patrone teen die somber kamer se tammerige muurpapier. Kit kyk af en bepaal weer sy aandag by die knoetserige man in sy geliefkoosde swart leerstoel. Hy merk die hand sonder duim wat tydsaam die stomende warm koffie uit die koppie in die piering oorskink. President Paul Kruger blaas dit eers koud voordat hy dit dan met behaaglike slurpgeluide drink.
Kit ken die ou man se maniere goed genoeg om nie mislei te word nie. Hy weet dat Kruger ’n vlymskerp verstand agter sy boersheid verberg. Die prominente oë bo die vlesige sakkies rus waaksaam op hom. Die president sit die piering uiteindelik neer en tel sy pyp op, wat feitlik onafskeidbaar is van sy verminkte hand.
“Die Bybel die had name vir hulle wat hul gesigte verf en in die stadspoorte van Babilon sit,” sê hy terwyl hy die pyp tydsaam stop.
“Ons praat nie van Babilon nie, President. Ons praat van Johannesburg. Dit val onder u jurisdiksie, of u nou daarvan hou of nie.”
Kruger se bonkige lyf skud soos hy in vreugdelose stilte lag. “Is min dat julle spul uitlanders dit onthou.”
Hy kyk slu na die Ier. Hy het nogal respek vir die man. Malloy was hom in die verlede al ’n hele paar keer van nut, en die kêrel skiet waaragtig so goed soos enige Boer. Daarby is hy ’n uithalerruiter.
Kit onderdruk sy ongeduld met moeite. Hy korrel die ou man stip in die oë. “U het Nellmapius se drankfabriek De Volkshoop gedoop,” sê hy. “Hoeveel geld bring dit in u staatskoffers in?”
Kruger voel ’n iesegrimmigheid in hom opwel. Wat lol die vent dan vandag so met hom? Skeel hom min of die spul heidene in Johannesburg hulle versuip in die vuurwater wat Nellmapius stook. Hulle plek is in ieder geval alreeds klaar bespreek in die hel. Hy trek ’n oomblik aan sy pyp. “Wat probeer jy seg, neef Malloy?”
“Ek was een van die uitlanders wat u in twee-en-tagtig gehelp het teen die Ndebeles. Uiteindelik het ek hulle oorgehaal om te onderhandel. Die vrede hou steeds. Daar was ander kere ook wat ek u bygestaan het. Ek het nooit vergoeding van u verwag nie, want ek glo in die ZAR en ek het respek vir u. Nou wonder ek of ek nie ’n fout gemaak het nie …”
Kruger hys sy massiewe lyf regop. “Seg jy ek is onderduims?” vra hy kwaad, sy stem rammelend in die balie van ’n borskas.
Kit kom ook orent en kyk die ou man ferm in die oë. “Ja. Tensy u optree teen die slawehandel met jong meisies, beskou ek u as ewe skuldig!”
Kruger stik van woede. ’n Donkerrooi gloed styg oor die knoetsige gesig. “Ek’s lus en laat jou deurloop met ’n sambok!”
Kit tel sy tam-o’-shanter op en loop na die deur.
“Julle is algar dieselfde!” bulder Kruger agter hom. “Mammon-aanbidders!”
Kit maak die deur oop, draai om en buig sy kop in ’n formele groet. “Goeiedag, President!” Hy loop verby die verskrikte aide-de-camp wat by die deur inbars.
Kruger wuif die offisier weg. “Uit! Uit!”
Die man gehoorsaam oorhaastig en trek die deur weer toe.
Kruger bly ’n paar oomblikke lank roerloos staan. Net sy harde asemhaling is hoorbaar in die stil vertrek. Van buite klink die geluid van perdepote wat wegdawer. Dis die vergalste Malloy wat wegry op sy uitheemse wit perd, Caesar, besef die ou man nors.
Net so skielik soos die woedebui hom oorval het, is hy ontdaan en moeg, en hy laat sak sy gewig in die swart leerstoel, wat kraak onder die aanslag. Hy moet teen sy sin erken Malloy se woorde het hom omgekrap. Hy