Бывае, заходзіш у пакой, дзе быццам бы й добрыя пастыры сабраліся, і ў міры, і харошыя словы гавораць, і вочы ва ўсіх ясныя ды пакорлівыя – але дух сьпёрты, гнятлівы, і толькі калі ўжо падымуцца, ды зашоргаюць крэсламі разыходзіцца, ды напаўголаса адзін з адным сім-тым дзеляцца, нявыгавараным, чуеш – ох, лепш і не кранаць тую зборню, бо ўвасьсьмярдзіць.
Грэх пахне потам. Біблейская ісьціна: у выніку грэхападзеньня чалавек быў адпраўлены на зямлю есьці хлеб у поце твару свайго; і ўсё гэтае спадзяваньне на плоць, уся гэтая чалавечая сумятня, зрабі сябе сам, зрабіся бесам, увесь гэты выраз напружанай занятасьці на твары, уся гэтая прапахлая штодзённым потам вопратка, сьведчаць: думаеш, што жывеш у клопаце, а насамрэч у граху. Мыцца трэба.
Дух страху аддае аміякам. Часам – рэзкім, як у прыбіральні агульнага карыстаньня зь дзірай у падлозе; часам гарачым, як быццам абсікаўся чалавек зь перапуду, вось-вось у лужыну квэцнеш; часам гэткім застаялым… ня будзем у бруднай бялізьне рыцца, чаго там, кожны паморшчыўся. Ну, а калі штосьці задумана за сьпінаю подленькае – душок будзе такі, ледзі і джэнтльмены, як быццам сядзім мы з вамі ў альтанцы, чаёк п’ем зь пірожнымі, а за альтанкай хтось, вы ўжо выбачайце, кучу наваліў.
Зараз ён адрозьніваў і пароду бесаў, што ліхаманкава дыхалі побач, баючыся падступіцца надта блізка. Страх перабіваў усё, але было і яшчэ тое-сёе. Ля Андрэя галавакружна тхнула пыхай, ён нават пачаў перажываць за свой кажух; папахвала застарэлай хлусьнёй (на вуліцы ён даўно прывык – гэта было як пах мокрага асфальту пасьля дажджу; тло асабліва моцнае ля тэлевізараў ды ва ўстановах); цягнула забытым саладжава-ташнатворным блудам, сіфоніла парахавым попелам, як пасьля выбуху гневу – але Леў бязгучна маліўся, удыхаў Духа і дзьмухаў, як на гарачае, і стараўся ўяўляць сябе не самелье, а выключна лаўцом чалавекаў.
Маліся глыбей, маліся, Лёве… Госпадзе, будзь літасьцівы да мяне, грэшнага… Трымай мяне, мой Любы.
Здаецца, яны ўжо ўліліся ў бязладны навагодні рух ля Ратушы, абмінулі шкляную піраміду і згубіліся сярод людзей і дрэваў у скверы, адкуль відаць Палац – і тут Андрэй вырваўся ўбок, схапіўся за ствол бліжэйшага дрэва і глуха зарычаў:
– Не пайду.
Запахла страхам – ёдка, аміячна. Людзі ня ведаюць, раскрываючы рот: ад іхняга беса сьмярдзіць.
Божа, як жа шыбанула страхам, жывёльна… Таргануў за рукаво – той учапіўся ў дрэва як клешч, толькі выкарчаваць з коранем. Госпадзе, усё жыцьцё спрабаваў вырываць душы – дзе зь зямлі, з каранямі, дзе з плоцьцю, да крыві, з горла, дзе з вады, ужо на хросьце, з грэхам напалам – і вось душа, самая галоўная… Вакол вонь, бесы хвалямі, вось жа падаль, як па-над разораным кублом… Божа, ты ж ня дзеля таго даў мне яго гатовенькім, каб зараз жа страціць, а потым выць вечнасьць!
– Андрэй, слухай сюды. Ты пакуль не ўрубаесься, добра, і я бачу чаму. Але павер, ммм (бок!) проста павер незнаёмаму чалавеку, каторы толькі што раздалбаў у хлам сваю машыну і свае рэбры, каб