І няхай працяла бок, няхай серабрыста-белы “Фіят Люкс”, чый колішні гаспадар, аднакашнік Ільва па Жыровічах – ужо ўладыка Смаленскі Арцемій, элеганцкі “Фіят”, рассаджаны яшчэ на вугальных раздарожжах Варкуты, аблуплены да бруха на коўзкіх пад’ёмах ды спусках віцебскіх, полацкіх, аршанскіх ваколіцаў і дабіты ў лясох Чарнобыльскай зоны сёньня загінуў сьмерцю харобрых на менскай Плошчы Волі, з апошнім ударам навагодняга гадзіньніка; хай яго самога лічаць хто сектантам, хто ерэтыком, а хто гарадскім вар’ятам… Доказ таго, пра што шапталіся за сьпінаю браты, ягонае сьведчаньне – вось яно, распластанае, у саплях, навідавоку пасярод Плошчы Волі.
– Я… Было сьвятло… – пасівелы хлопец са стогнам адкінуўся на сьпіну. – Мне сьмерць!
Самагубца. Сам кінуўся пад колы. Божа сілаў, няўжо Ты даеш мне яго такім, кладзеш яго перада мною ў гэтым смуродзе цёпленькім!..
– Ты ўжо памёр, чуеш, – Леў, як умеў, згроб яго пад пахі, сьцяўся ад болю і засіпеў: – Ззараз… уваскрасаць будзем. Толькі сьпярша… валім адсюль.
Дапамог яму падняцца. Э-э, сьпінжачок-та не зімовы… Хіба так і выскачыў са свайго Палацу, сябрук ты мой сітны. Расшпіліўся, вызваліў плечы ад свайго кажуха, агарнуў хлапца; што ж толькі вочы ў цябе такія сабачыя…
– Бог цябе любіць, Андрэй… каб ты ведаў.
Во зьдзівіўся, аж вочы вырачыў.
– А тты… хто?
– Ён мяне паслаў. Потым скажу, ты ж усё адно не паверыш. Давай-давай, валім.
Цела валюхалася, бы ў п’янога: быццам толькі вучыцца пераступаць нагамі. Госпадзе Божа, ня так хутка. Леў адчуў у сабе ваяра, які раптам ачомаўся ў самым варыве бітвы, дзе кожная хіба або прамаруджваньне можа каштаваць жыцьця. Да месца аварыі падцягваліся мінакі; пахі рвалі ноздры на шматкі, і лёгкія працавалі, як мяхі кавальскія.
– Пацалаваў цябе Госпад, – бурчаў ён Андрэю і зноў схапіўся за бок, – а, ччорт…
Лёва, ды што ты тварыш. Жытуха, канечне, была ў цябе ня мёд, зрабіла грубым, асабліва Поўнач, чарнобыльскія закінутыя вёскі, траўля сабакамі, непрыняцьцё пастараў, гэтых скарасьпелых гарадскіх знаўцаў дабра і зла, ды асабліва апошнія тры чорныя гады, падпольле з вымушанымі, па колькі месяцаў, постамі на хлебе й вадзе з-пад крану, з паўпадвальнымі сустрэчамі ды рэдкімі ўспышкамі ў сеціве. Але сёньня ад цябе патрабуецца ўся пяшчота і ласка, на якую ты толькі здольны. Госпадзе, Найласкавейшы на сьвеце, дай мне не спалохаць гэтую саплівую, у родавай твані, ледзь адарваную ад пупавіны душу, быць яму анёлам сьвентым і родным татам…
– Давай хутчэй, – Леў няёмка абхапіў яго, нібы п’янога, і краем вока засёк купы гледачоў, што гукалі й падсьвіствалі ад Катэдры, ад Ратушы, ад “Еўропы”, і ўдыхаў галавакружны дух небясьпекі. Як яго трымаць, га… Трымай нас, Божа, Сіла мая. Але як жа яго, праўда, за каўнер, бы шчанюка, чэпка за кажух, пры локці, як паркуюць мянты, – Э, уважаемый! – або ў абдымку, як брата роднага, э-эх…
Папахвала ўсё гэта кепска, але куды?..
Як