*
Nuwejaar het sonder seremonie gekom en gegaan.
Nie lank nie, of die werflopery laat Hennerik eerder afkyk as vorentoe. Toe Geelsuiker weer met sy bakkie omkom vir die waters, wag Hennerik hom by die hek in.
Milano kom hoopvol aangehardloop met Riem op sy hakke. “Ek sal agterop ry vir hekke oopmaak!”
“Ons twee sal regkom, Boesman. Bly jy maar eers vandag nog by Mamma,” keer Hennerik. Hy wil hê iemand moet maar nog in die omte wees vir Mieta se part. Tog, hy voel vir die kind. Dit kan ook nie vir hom maklik wees nie, en die laaste dae was daar min woorde vir hom.
Milano wil wegkom van die werf. Vies loop hy en klipskop. Gaan klim dan die windpomp uit tot heel bo. Dis ’n lekker plek. ’n Windpomp se hoogte laat hom belangrik voel. Hy kan dinge daar van bo af sien wat ander nie kan nie. Oom Geelsuiker se werf, Niklaas-hulle s’n ook, die trein as hy nog doer anderkant is. En die blou bakkie wat nou wegry en hom nie wou oplaai nie.
Hy het ook agtergekom mense kyk nie graag boontoe nie. As jy lank genoeg daar bo bly, gaan die lewe daar onder aan en vergeet hulle van jou. Net Riem verraai hom somtyds deur aanhoudend boontoe te kyk of onder die windpomp te loop lê en wag. As Milano die dag lus voel vir regtig alleenwees en dophou, loop soek hy ’n kouding en gaan gee dit vir Riem agter die huis. Dan hardloop hy vinnig terug windpomp toe. Vandag was nie ’n probleem nie, want Riem het ’n ent agter die bakkie aangehol.
Milano is skaamvies oor die tweeling se dood. Hy weet hy moet hartseer voel, maar dit wil nie kom soos vir sy ma en pa, of vir oom Geelsuiker nie. Sy pa het baie stil geword en sy ma net te ongedurig. Die stiltes in die kookskerm vat sy honger weg. Selfs wanneer oom Geelsuiker by hulle vuurtjie kom staan, sit almal net en kyk voor hulle uit.
Gysie en Grietjie is nou amper drie weke in die grond. Hulle name val alreeds soos vreemdelinge in sy kop, asof hulle al langer weg is. Hy probeer onthou hoe hulle gelyk het. Net sy ma het hulle uitgeken as hulle in hulle spierwit doeke gelê het. Sy het daarvan gehou om vir hom en sy pa uit te daag om te probeer sien wie is wie. Dit was maar altyd ’n geraaiery. Net sy het geweet. Dan het sy om Gysie se armpie ’n blou wolletjie gebind en om Grietjie s’n ’n pienketjie. Spesiaal die blou en pienk wol op die dorp gaan koop daarvoor.
Hy wonder wat van sy ma se melk word. Nou die dag het hy gesien hoe stap sy veldin. Sy het daar in die koelte van die witgatboom gestaan, haar bloes tot onder haar ken opgelig. Haar groot pramme het kaal gehang en sy’t hulle so met haar plat hande begin afvrywe, afvrywe. Hy weet sy het gehuil.
As die kalf nie by die melkkoei was nie, staan haar spene baie dik. Streepmuis moet elke dag gemelk word, anders raak sy seer, en siek. Dis al die dinge wat die windpompsit hom laat sien. Hy het ook sy pa gesien sit. Net sit en sit, daar waar hy dink niemand hom sien nie. Hy het gehuil ook. Ook gedink niemand sien hom nie.
Om in die kameeldoring te klim, en die karee, is ook lekker. Dan sien hy weer ander dinge raak. Onder die kameeldoringboom is daar baie uildrolle. Hy kan ook baie naby die versamelvoëlneste gaan sit. Die voëltjies raak hom gou gewoond.
Eendag sien hy hoe ’n geelslang kom versamelvoëlkuikens vang. Hy het hom so vrekgeskrik dat hy net lam kon sit. Ná daardie dag het hy geweet ’n slang kan nie ’n mens se hart hoor klop nie. As jy stilsit, doodstil, dan weet hy nie van jou nie. Gysie en Grietjie moes net doodstil gesit het, dan het hulle niks oorgekom van daai slang nie.
Maar dit voel nie reg om nou meer in daardie bome te klim nie. Die een het grafte onder hom en die ander een slange. Oom Geelsuiker sê ’n pofadder wag jou in en hy sorg dat hy soos die sand en klip lyk. Jy sien hom nie sommer nie. Die windpompsit is beter. Hoër, wegger, stiller.
Hennerik en Geelsuiker ry die kampe na en teen tienuur is hulle weer terug op die werf. Hennerik voel skuldig teenoor die kind. Daardie namiddag, nadat die ergste hitte ’n bietjie bedaar het, ry hy en Milano uit met die perde. Daar is ’n vars erdvarkgat wat hy en Geelsuiker die oggend gesien het. Dalk sien hulle die erdvark teen skemeraand. Die kind is tog so lief vir die veld se dinge. Hennerik weet dit sal sy gemoed lig.
Hulle ry bekende paadjies. Die rustige eentonigheid wieg elkeen in sy saal met sy eie gedagtes. ’n Korhaan wat digby hulle krê-krê opvlieg en maag skoonmaak, breek die stilte. Dit laat hulle lag.
“Ek het dikkopkuikens gesien, Pappa. Hulle is seker nou al baie groter. Dink Pappa hulle sal nog daar wees? Dis naby Grootboom se kamp.”
“Kom ons gaan kyk,” sê Hennerik en hulle draai die stange in die kamp se rigting.
*
Milano dwaal rond met Riem al op sy hakke. Mieta het aangedring dat die hond saam met hom moet gaan waar hy ook al loop.
“Pappa, ek wil nie hê Riem moet so heeltyd by my wees nie. Hy jaag net die goeters weg en trap die spore dood.”
“Doen dit maar vir Mamma se part. Die skrik sit nog vlak in haar lyf. Onthou, jy is nou haar enigste én haar droëprampie,” is die antwoord wat hy verwag het.
Milano is baie bly toe Mieta hom die Dinsdag vroegoggend wakker maak vir skool. Skool is lekker. Laas jaar het hy die leeshoekie mooi reggepak om plek te maak vir al die nuwe leesboeke. ’n Witvrou van die dorp het vir die skool ’n klomp ou boeke gegee. Hy weet watter boek hy eerste gaan lees: Klaasneus-hulle. Juffrou Meintjies het gesê die hele boek gaan oor diere van die veld. Dan is daar ook ’n boek oor ’n Boesman: Agarob, kind van die duine. Sy pa sê oom Geelsuiker is ’n halwe Boesman, dis hoekom hy so slim is met die veld se dinge. En toe wou Juffrou hom mos uitvang met ’n ander boek se naam. Sy het gesê as hy die boek se naam kan lees, sal sy vir hom ’n sucker gee. ’n Rooie met bubblegum in die middel.
Juffrou het net een leidraad gegee: “Daar is ’n voëlnaam in die woord.”
Dit was baie moeilik. Dit was alles uitvangklanke, maar toe sien hy dit. “Uileier!” En daar het hy sy sucker.
Vanjaar begin hy met standerd drie. Maartmaand word hy twaalf jaar oud. Sy hand se vingers is almal afgetel en hy kan al sy tweede toon op sy regtervoet bytel. Niklaas sê hy is al ’n tiener, maar juffrou Meintjies sê jy is eers ’n tiener as jy dertien is, en hy glo eerder vir juffrou Meintjies. Niklaas hou hom partykeers tog te slim net omdat hy twee jaar ouer is. Milano is ook vies dat hy ’n jaar later skool toe is, anders was hy nou al saam met Niklaas in standerd vier, want Niklaas het verlede jaar gedop.
Terwyl Milano sy boermeelpap eet, maak Hennerik seker die fietswiele is styfgepomp en sit solank Milano se boeksak in die koeldrankkrat agterop die fiets. Hy vat Milano padlangs met die fiets. Dis so tien kilometer tot by Niklaas-hulle se werf. Van daar vat die troppie kinders ’n kortpad deur die veld skool toe. Hy weet Milano is nou al groot genoeg om self te ry, maar hy hou vas aan die gewoonte. Die soontoe is ’n vinnige afdraande pad, maar middae sal ’n man sukkel om die luibult uit te kom. Veral daar waar die sanderigheid dikker lê. Dis vir Milano vinniger om te voet kortpad deur die kampe te vat terug huis toe ná skool.
“As ek die dag twaalf is, wil ek self skool toe ry, Pappa,” sê hy toe hy op die dwarspyp wip.
“Ek sal eers weer moet seker maak jy weet hoe om ’n band te lap,” terg Hennerik.
“Aag, ek kan al lankal, Pappa. Pappa, Niklaas sê hulle was see toe oor die Groot Dae.”
“Dis sommer ’n lieg daai,” lag Hennerik gemoedelik. “Die Goeiemans gaan nooit nêrens nie, behalwe soms na die familie op Upington. Hulle is K’roo-mense soos ons. Bly maar by hulle eie gate rond.”
“Maar hy het gesê daar was baie, baie water waarin ’n man sal kan verdrink.”
“Dis die rivier wat hy van praat. Die Oranjerivier. Hy loop mos ook hier by ons wêreld verby.”
“Was Pappa al daar?”
“Waar?”
“Waar Niklaas was.”
“Ek het jou ma daar naby