“Ek het sommer net gestaan en gesels, meneer De Koning.” Hy sluk verward en onthou sy maniere. “Goeiedag, meneer, en ’n geseënde nuwe jaar vir u.”
“Dieselfde vir jou, Bennet,” Renier draai na Rosalie. “Daar is ’n paar mense aan wie ek jou wil voorstel, Rosalie. Kom jy saam?”
Sy glimlag dankbaar.
“Natuurlik.” Sy kyk na Charles. “Ek sal jou weer later sien.”
Hulle laat ’n bedremmelde Charles alleen onder die bloekomboom agter.
Mense het van heinde en verre gekom na die Nuwejaarsfees op Rusoord. Buite die herehuis staan ’n hele paar tente en ossewaens, en dis duidelik dat baie van die gaste ’n paar dae lank gaan oorstaan.
Daar is mense wat Rosalie nog nooit ontmoet het nie, en dis vir haar lekker om weer nuwe gesigte te sien. Hulle is almal vriendelik, maar sy wonder hoe lank dit gaan hou voordat hulle haar ook met agterdog gaan bejeën wanneer hulle uitvind dat sy ’n vondeling is.
Clara volg hulle met ’n vyandige blik. Sy kan nie op die oomblik van Julius de Koning wegbreek om tussen Rosalie en Renier in te kom nie, en sy moet magteloos staan en toekyk hoe die twee opgewek gesels.
Dit is egter Julius de Koning wat die gesprek onderbreek om na sy seun toe te gaan.
“Renier, ek wil met jou praat.”
Renier kyk ondersoekend na sy pa.
“Iets verkeerd?”
“Jy vra nog!” ontplof die hooghartige ou man, en Rosalie staan effens verskrik terug. “Die mense praat omdat jy met … met hierdie optelkind verkeer!”
Renier verbleek.
“Sy is ’n gas hier, Pa!”
“Net omdat Markus haar aangeneem het!”
Renier se gesig verhard, sy donkergroen oë is koud.
“Ek sal nie toelaat dat Pa só van haar praat nie,” sê hy sag, maar die woede lê vlak in sy stem. “Sy is ’n gas hier en sal as een behandel word. Daar sal geen onderskeid gemaak word nie.”
Julius knipper sy oë verbaas. Hy was dié reaksie nie te wagte nie.
“Ek verwag van jou om jou verlowing met Clara Wepener vroeg in die nuwe jaar aan te kondig, Renier. Dit is ’n bevel!”
Renier verroer nie ’n spiertjie nie. Hy bly net met koue oë na sy pa staar totdat die ou man met ’n stywe rug omdraai en teruggaan na waar Clara hulle belangstellend dophou.
Hy glimlag toe hy by die blonde meisie aansluit.
“Alles is reg, my kind, jy het niks om jou oor te bekommer nie. Ek sal self na jou sake omsien.”
Sy glimlag liefies.
“Dankie, oom Julius. Rosalie het die manier om mense om haar pinkie te draai, en ek was bevrees dat sy Renier dalk mag afrokkel.”
Julius druk haar arm gerusstellend.
“Jy hoef jou nie daaroor te bekommer nie. Vroeg hierdie jaar sal julle twee nog verloof raak.”
Clara bloos bekoorlik en laat haar blik skelm oor die opstal en die omgewing dwaal. Hier kan sy meesteres van ’n groot landgoed wees. Sy sal kan koop net wat haar hart begeer, en Renier sal haar nie durf teëgaan nie, want sy pa is aan háár kant. As daar iets is wat sy wil hê, sal sy net na oom Julius toe gaan en sy sal dit kry. Al wat sy moet doen om al hierdie weelde te besit, is om met Renier te trou … en dit is glad nie ’n slegte gedagte nie. Hy is aantreklik en sjarmant. Dis nie aldag dat ’n meisie dit op die koop toe kry as sy vir geld trou nie.
Renier staan sy pa vol ingehoue woede agterna en kyk. Dan draai hy na Rosalie wat baie bleek by hom staan.
“Ek is jammer. Dit was onvergeeflik van my pa.”
Sy skud haar kop stadig.
“Ek het al die tyd geweet dat hy nie van my hou nie, Renier. Miskien is dit beter dat jy en ek mekaar nie weer sien nie.”
“Ons is tog vriende, Rosalie.”
Sy kyk op na hom, en in haar oë lê die hartseer en skok nog vlak.
“Ek sal nie meer baie lank op Leydshoop bly nie, Renier. Oom Markus is nie meer die sterk man wat hy was nie, en as oom Frank en tant Hanna die plaas erf, sal ek nie meer daar welkom wees nie. Wat is die sin daarin om vriende te wees as ons … nie eens met mekaar kan praat nie?”
Voordat hy haar kan antwoord, draai sy haastig om en stap vinnig weg. Hy kan nie agter haar aangaan nie, want Clara haak onverwags by hom in.
Rosalie vlug na die bloekombome ’n ent van die feesvierings af. Daar gaan sy teen die skurwe stam van ’n boom leun en veg teen die trane wat haar wil oorweldig.
Voor haar lê die opstal van Rusoord, en verderaan kan sy die bome sien wat Leydshoop se opstal omring. Dis al lewe wat sy tot nou toe geken het, en die toekoms lê duister voor haar. ’n Lewe saam met Charles …? Sy ken vernederings en teleurstellings. Dis nie emosies wat vreemd vir haar is nie. Miskien sal sy vir ander mense troos kan bring omdat sy self weet wat dit is om seer te kry. Miskien is dit tóg die soort lewe waarvoor sy beskore is.
Haar ingebore lewenslustigheid kom egter in opstand. Sy sal nooit weer met ’n perd oor die vlaktes kan jaag nie. Sy sal nooit weer op ’n perd mag klim nie. Harmonie en Thor sal voor ’n kapkar ingespan word en die res van hulle lewens in ’n tuig moet trek. Hulle is pragtige diere, grasieus en trots. Hulle sierlike nekke sal beur in die rieme, hulle lewenslus en vurigheid sal geblus word.
“Rosalie?”
Sy swaai verskrik om toe sy oom Markus se stem hier by haar hoor en vee haastig die trane van haar wange af.
“Ek het Oom nie sien kom nie.”
“Jy het gehuil … hoekom? Dis dan Nuwejaar, en ’n mens moet vrolik wees.”
Sy probeer haar ontstelde gemoed kalmeer.
“Oom Julius en Renier het stry gekry oor my, oom Markus. Hy het my ’n optelkind genoem.”
Die woede blits in die ou man se oë.
“Ek sal sy nek op ’n duisend plekke breek!” sis hy. “Enigeen wat jou beledig, beledig mý ook!” Hy wil omdraai en na Julius gaan soek, maar Rosalie keer hom.
“Nie nou nie, oom Markus. Dis Nuwejaar, en ons is gaste op Rusoord.”
Hy bedink hom en draai na haar.
“Waaroor het hulle gestry, Rosalie?”
“Omdat ek en Renier saam was. Oom Julius het gesê Renier moet vroeg hierdie jaar sy verlowing aan Clara aankondig.”
Markus kyk ondersoekend na haar.
“Hinder dit jou?”
Sy sluk hard. Sy mag nie dat iemand weet hoe sý voel nie. Sy het geen reg of sê in hierdie saak nie.
“Ons is vriende, oom Markus, en nou word ons verbied om bloot net vriende te wees.”
Hy bekyk haar ’n ruk swyend.
“Dis nie al wat jou hinder nie.” sê hy eindelik.
Sy kyk op na hom en glimlag half treurig.
“Nee, dit is nie. Ek is lief vir my perde en die veld, oom Markus. Ek is lief vir die buitelewe, en as ek hier moet weggaan, sal ek dit nie meer hê nie.”
Hy frons onbegrypend.
“Weggaan? Maar hoekom dan?”
“As Oom die dag nie meer daar is nie, sal ek ook moet gaan. Ek sal nie meer welkom wees op Leydshoop nie. Dan sal ek met Charles Bennet moet trou omdat daar vir my geen ander uitweg sal wees nie.”
Hy glimlag stadig.
“Dit