Markus kyk op, en die woede glinster in sy oë.
“Noem jy haar weer ’n optelkind, en ek jaag jou soos ’n hond van die plaas af, Wepener!”
Frank spring op.
“Ek het genoeg gehad van haar vroom gesiggie! Ek weet dat sy jou agter ons rug vol gif pomp, en dis waarom dit so moeilik is om ’n enkele pennie uit jou te kry! Sy is gif in hierdie huis!”
Oom Markus spring ook op; sy gesig is bleek van woede.
“Pasop wat jy sê, Wepener! Ek is nog nie te oud om jou ’n deftige loesing te gee nie!”
Daar is geen keer aan Frank nie. Al kos dit wát, gaan hy sê waaroor hy al lankal broei. Hy gaan hierdie euwel uit die huis verwyder sodat hy rus vir sy siel kan hê.
“Jy weet nie eens waar sy vandaan kom nie, maar ék weet! Ek kon jou dit lankal gesê het, maar ek moet mos jou gevoelens spaar! Wel, nou sál ek dit sê!” Hy lek oor sy lippe en aarsel ’n sekonde voordat hy weer praat. “Sy is die buite-egtelike kind van ’n ongetroude meisie wat die dorp een-en-twintig jaar gelede verlaat het! Of onthou jy nie meer van Ansie du Preez nie!”
4
Markus se gesig word pers van woede. Die ander kyk verskrik na mekaar. Dit lyk asof hulle mekaar enige oomblik gaan gryp, maar dan spring Frank om en kies die hasepad. Hoewel Markus Frank laat gaan, skrik Hanna vir die uitdrukking in haar broer se oë. Sy sal met haar man moet praat dat hy Markus nie so moet tart nie.
“Hy moet trap van my plaas af!” skreeu oom Markus hees. Sy hele liggaam bewe van woede, en sy vingers klou krampagtig aan die leuning van die stoel. “Hy mag sy voet nie weer hier sit nie!”
Hanna spring op.
“Jy moet jou nie so ontstel nie, Markus. Frank het dit nie sleg bedoel nie. Hy wou maar net gehad het jy moet weet.”
“Hy kan sy vuil skinderpraatjies elders gaan verkondig! Ek wil hom nooit weer sien nie.”
“Markus, asseblief …”
“As ek my seun kon wegjaag, kan ek Frank Wepener wegjaag. Ek stel nie belang in ’n verduideliking vir sy gedrag nie. Meer as twintig jaar lank al treiter hy my, en vandag is die laaste druppel!”
Hanna kyk uitdagend na hom.
“As hy gaan, gaan ek en my kinders ook!”
Markus se oë vernou.
“Dis jóú keuse, Hanna. As jý ook wil gaan, sal ek jou nie keer nie, maar jou man sit nie weer sy voet op my plaas nie.”
Hanna staar hom onbegrypend aan.
“Hoe kán jy, Markus. Ek is jou bloedeie suster, en ek het niks aan jou gedoen om dít te verdien nie.”
Hy byt koppig op sy tande.
“Ek het gesê dat dit jóú keuse is. Jy en die kinders kan bly, maar nie Frank nie.”
Hanna draai om en hardloop agter Frank aan wat intussen sy kamer bereik het.
Markus kyk na die drie gesigte van die kinders voor hom. Rosalie is baie bleek, en Clara lyk asof sy enige oomblik gaan begin huil. Dis net Samuel in wie se oë haat en woede skitter.
“Hy is my pa, oom Markus!” sê Samuel bewend, “en hy beteken vir my baie meer as wat jy ooit sal beteken!”
Daar is ’n minagtende blik in oom Markus se oë.
“Jy het nog nooit ’n snars omgegee vir enigeen nie, Samuel! Jy is daartoe in staat om jou pa ewe veel te haat as vir my!”
“Dis ’n gruwelike leuen!”
“Oortuig my, en ek sal jou om verskoning vra!”
Samuel bly egter sit. Hy kyk net een keer in die rigting waarin sy ouers verdwyn het, en dan kyk hy terug na sy bord. By sy pa, weet hy, sal hy geen simpatie ontvang nie. Hy moet sy kaarte reg speel as hy nog hoegenaamd eienaar van Leydshoop wil word. As sy pa dan sy eie kanse wil bederf, moet hy nie van Samuel verwag om hom by te staan nie. Elkeen moet nou vir homself sorg, al dink oom Markus ook wát.
“Leydshoop is vir my belangrik,” erken hy wurgend.
“Leydshoop beteken ook werk, en dis iets waaraan jy ’n hartlike afkeur het,” byt Markus terug.
“’n Man kan ’n voorman aanstel.”
“As ’n boer nie sy eie hand aan sy goed hou nie, is dit die begin van die einde vir hom.”
Samuel swyg. Dis altyd dieselfde ou deuntjie, dink hy ergerlik. Om te werk, is vir Markus so belangrik as om te eet.
Clara begin skielik huil, en dan spring sy op en verlaat die tafel. Markus verroer nie ’n ooglid nie en laat haar begaan.
“Is daar nóg iemand wat my teenwoordigheid nie meer kan uitstaan nie?” wil oom Markus weet terwyl hy reguit na Samuel kyk.
Samuel staan op.
“Ek het goed wat ek wil doen, oom Markus, en daarom moet ek nou gaan.”
Markus laat hom loop, maar daar is agterdog en hartseer in sy oë toe hy Samuel agterna kyk. Die muur tussen hom en die Wepeners is nou onafbreekbaar. Hy gaan swaar in die stoel sit en skink vir hom ’n koppie sterk swart koffie.
“Wat doen ’n man as jy aan die einde van jou lewe kom en alles waarvoor jy gelewe het, jou ideale en jou drome, lê aan skerwe aan jou voete?” sê hy ingedagte.
“’n Mens bly hoop, oom Markus,” sê Rosalie.
Hy kyk verwonderd op na haar.
“Sulke gewigtige wyshede pas nie by ’n meisie van jóú ouderdom nie, Rosalie.”
“Ek is jammer dat dit gebeur het, oom Markus. Dit was alles mý skuld. As ek nie hier was nie, sou dit baie beter gegaan het.” Sy sluk hard. “Miskien het dit tyd geword dat ek weggaan.”
Hy skud sy kop.
“Ek het ’n belofte aan jou gemaak en ek sal daarby bly. Dis omdat ek dit graag wíl doen en nie omdat ek voel ek moet nie. Jy is vir my soos my eie kind. Ek sal jou vir niemand anders wil verruil nie.”
Sy byt op haar onderlip.
“Ek veroorsaak onenigheid in die huis.”
“Dis hulle eie skuld. Jy is alles wat ek graag in ’n eie kind wou hê, en hulle weet dit. Ek is trots op jou, en ek wil hê die wêreld moet jou so aanvaar.”
Sy skud haar kop stadig.
“Dit sal nooit gebeur nie.”
Hy glimlag skielik.
“’n Mens bly hoop, of hoe, my kind?”
Hanna maak weer haar verskyning en kom sit by die tafel. Sy skink haar koppie weer vol koffie en draai dan na Markus.
“Ek sal jou nooit hiervoor vergewe nie.”
“Ek vra nie om vergifnis nie omdat ek dinge uit my eie oortuiging doen, Hanna. Ek het nog nooit in my lewe impulsief opgetree nie. Wat ek aan Frank doen, is wat hy verdien.”
“Jy kan hom ten minste ’n toelaag betaal.”
Markus skud sy kop beslis.
“As jy hom iets wil betaal, is jy welkom om dit te doen. Van my kry hy geen duit nie.”
Hanna lyk skielik moeg.
“Jy is ’n baie harde man, Markus.”
“Net wanneer iemand met my swaarde kruis.”
Sy sug en vee vermoeid met haar hand oor haar voorkop.
“Waarom stuur jy Rosalie nie weg nie? Sy kan mos ’n werk op Harrismith kry,