Rosalie laat die perd eers ’n ver ent langs die voetheuwels hardloop totdat die onstuimige emosies in haar bedaar het. Sy is net bewus van die klam, koel oggendwind teen haar wange en die sluimerende, wye natuur om haar. Dit bring die kloppende seer in haar hart tot bedaring.
Dit voel goed om alleen so vroeg in die oggend op die rug van ’n perd te wees. Sy is alleen in die wye wêreld. Dis net sy en Harmonie en ’n nuwe dag wat breek.
Hierdie jaar wil sy ’n wit roos in die tuin plant. Sy moet soek na die geluk wat dit haar moeder jare gelede gebring het. Uit die brief het sy afgelei dat dit haar vader was wat die wit rose aan haar moeder gegee het, maar waar is hy nou? Hoekom het hy nie na haar moeder teruggekeer nie? Sou hý dalk ook dood wees?
Sy hou die perd op die koppie in en kyk af oor die vallei wat nog in sagte skaduwees gehul is. Oor die verste rant skiet die eerste strale van die son uit en verskyn die punt van die helder son in die lug.
Rosalie sit en kyk na die son totdat dit die huis se dak raak, en later sien sy oom Markus uitkom op die stoep met ’n beker koffie in sy hande. Sy is deel van hierdie mense en tog ook nie. As sy nie hier was nie, sou dit nie veel verander het nie. Daar sou miskien minder spanning gewees het, maar oom Markus sou miskien ’n bietjie minder gelukkig gewees het.
By die koringland langs die rivier roer die snyers ook. Hulle staan in groepies en koffie drink, hulle sekels aan ’n boomtak gehaak. Vandag of môre sal hulle hier klaarmaak en dan verder trek na die volgende plaas om dáár te gaan oes.
Sy gee die perd spore en ry stadig teen die helling af tot onder waar Harmonie vanself begin galop. Oor die laaste gelyke ent pad tot by die opstal, laat sy Harmonie voluit hardloop.
Die vreugde borrel in haar op terwyl sy in harmonie met die perd oor die vlakte jaag. Klein stofwolkies warrel onder die perd se hoewe op en word deur die bries weggewaai. Die wind speel deur haar hare, laat dit in ’n donker vag agter haar kop uitwaai. Sy sit half uit die saal gelig, haar kop naby die nek van die perd en die teuels styf in haar hande. Dit voel asof sy oor die aarde vlieg, asof sy uitbundig van opborrelende geluk kan lag. Hulle dawer by oom Markus verby na die stal, en hy staan hulle met ’n glimlag kopskuddend agterna en kyk.
’n Rukkie later sluit sy uitasem by hom aan. Daar is ’n bekoorlike blos op haar wange van die oefening in die fris oggendlug en sy lag gelukkig.
“Dit was heerlik, oom Markus!”
“Jy ry soos die duiwel self, meisiekind,” sê hy goedig.
“Ag nee, oom Markus.”
Hy lag.
“Toe maar, jy ry soos ’n engel op die wieke van die wind! Nee kyk, jy gaan jou nek nog só breek.”
“Harmonie hou daarvan om so te hardloop. Sy is net so uitbundig soos ek in die oggend wanneer ons uitgaan om te ry.”
“Ek dink dit het tyd geword dat ek vir jou ’n klein kapkarretjie koop dat jy soos ’n dame kan ry.”
Sy kyk skewekop na hom.
“Wil oom régtig hê dat ek soos ’n dame moet ry?”
Hy lag vrolik.
“Dit sal tog nie help om daarvoor te vra nie. As jý die dag soos ’n regte dame word, sal die plaas nie meer die helfte so interessant wees as nou nie. Doen maar wat jy wil – solank jy net nie seerkry nie …”
Later sit hulle aan die ontbyttafel. Die vonkeling het nog nie uit Rosalie se oë gewyk nie, en dit laat die steeds slaperige Clara agterdogtig na haar kyk.
“Waar was jy vanoggend?” wil sy weet en help haarself aan ’n hoop konfyt.
“Ek het gaan perdry.”
“Oom Markus behoort daardie perd te skiet. Sy is wild.” Clara pruil ontevrede.
Samuel kyk op.
“Sy sal besonder goed as karperd vaar. Dit sal haar ’n bietjie inbreek.”
Rosalie kyk vinnig op.
“Dis mý perd en as iemand aan haar raak, sal julle met my te doen kry.”
“Jy verbeel jou baie vir ’n buitestander,” sê oom Frank Wepener.
Oom Markus kyk na hom.
“Rosalie is en bly deel van dié gesin.”
Frank snork.
“Nie van mýne nie.”
Markus se gesig verhard.
“Jy is net soveel buitestander as sy. Daar vloei geen Leydsbloed in jou are nie, en jy het geen reg op die Leydsnaam nie.”
Frank kyk gesteurd na hom.
“My kinders is helfte Leyds.”
“Maar nie jy nie,” hou oom Markus vol.
“Gaan jy my nou daaroor onterf?” wil Frank omgekrap weet.
Daar is stilte. Dan sê Markus: “Jy was nog nooit in my testament nie, Frank. As een van julle iets erf, sal dit Hanna wees.”
Frank verstik byna in sy kos.
“Ek is die hoof van my gesin … nie Hanna nie.”
“Dit verander niks aan die saak nie. Slegs ’n Leyds sal van my erf. Hanna sal ook nie volle sê oor die plaas hê nie.” Markus se oë vernou. “Ek vertrou jou nie, Frank. Ek vertrou jou net sover as wat ek jou kan sien.”
Frank stoot sy bord terug. Hy het al sy eetlus verloor.
“Al die jare sit ek hier op die ellendige ou plaas net om te moet hoor dat ek die res van my lewe hier sal moet bly sit!”
Hanna lê haar hand paaiend op haar man se arm.
“Kom nou, Frankie, jy is moeg van gisteraand se partytjie. Moet jou nou nie ontstel en dinge sê waaroor jy later spyt gaan wees nie.”
Frank kners op sy tande.
“Ek het seker geen sê in die saak nie.”
Markus knik.
“Dis korrek, jy het nie. En nog iets, ek is van plan om een honderd jaar oud te word. Ek sal hier wag totdat my seun terugkeer.”
Frank lag gemeen.
“Jou seun het lankal die grondkombers aangetrek, ou swaer. Jy sal hom nie weer sien nie. ’n Man kom nie sommer ná twintig jaar terug na sy pa wat hom onterf het nie.”
“Hy sal terugkom,” hou Markus vol, maar sy stem is onseker.
“Kry nou end, Frank,” sê Hanna skielik geïrriteerd. “Jy het nie die reg om so van Markus se seun te praat nie. Ons weet nie of hy nog lewe nie, maar daar is niks wat hom sal verhinder om terug te keer as hy wil nie.”
Frank kyk vinnig na haar.
“As hy terugkom, kry jý nie ’n dooie duit nie, Hanna.”
Haar gesig verhard.
“Dit maak nie saak nie. Ek het al die jare gesien hoe Markus oor Derek treur en dit maak seer … vir my. Dit het jóú nog nooit kon skeel of Derek terugkom nie.”
Markus kyk na sy suster.
“Maar jý glo nie dat hy sal terugkom nie?” vra hy effens hees.
Sy kyk weg.
“Nee, Markus, ek glo dit nie meer nie.”
Markus sug diep.
“Dan is dit nog net ek wat glo …”
Rosalie kyk nie op na die grootmense nie. Sy weet hoe seer dit oom Markus maak om oor oom Derek te praat, en daarom roer sy die saak selde aan. Oom Frank moes nie