Dit was die eerste keer dat sy iets oor my pa gesê het vandat hy dood is. Dit het my goed laat voel.
My sussie is in Julie gebore, ’n pragtige engel van ’n baba. Carli. Ek het onmiddellik halsoorkop op haar verlief geraak. ’n Mens kon nie anders nie, al was sy die monster se kind. Carli was ’n maklike baba volgens my ma, en sy het vroeg al almal om haar pinkie gedraai. Ek het selfs vir Klein-Danie betrap dat hy met leepoë ghoe-ghoe-geluide maak. Carli was die vredemaker in ons huis. Weke lank kon ek slaap sonder die vrees dat hy gaan kom. Het God eindelik my gebede verhoor? Of was dit omdat my ma snags moes opstaan vir Carli? het die waarheid my getref. Want ek het opgelet: as hy met my klaar was, het hy altyd die toilet in die gang, nié hulle s’n nie, gespoel. Sodat hy ’n verskoning kon hê as my ma sou wakker word.
Wat ook al die rede vir sy afwesigheid was, ek het tóé eers begin lewe. Dit was asof ’n hand wat versmorend om my mond geklem was, skielik weggevat is. So goed het ek gevoel dat ek selfs ingestem het om saam met Helena te gaan hokkie oefen. Uiteindelik.
“Kom ons begin ook met hokkie,” het sy op ’n dag gesê. Die onderwysers het pas tevore die nuwe buitemuurse rooster vir die winter uitgedeel.
“Ek weet darem nie,” het ek probeer keer, “ek is nie eintlik ’n ou vir spansport nie.”
“Ek ook nie,” het sy erken, “maar dit lyk na pret.”
Ons was op pad huis toe ná skool, en soos gewoonlik het ons eers by die kafee op die hoek koeldrank gekoop.
“Ons hoef nie eens hokkiestokke te koop nie, daar by ons lê ’n paar rond. Een van my susters het in ’n stadium gespeel,” het Helena aangehou.
“Goed,” het ek besluit, “kom ons gaan.”
“Deal! Dan kry ek jou drie-uur by die skoolhek.”
Dit wás pret, moes ek erken. Dit was ’n sportsoort wat ek kon doen. Ons het op dié eerste dag baie aan ons fiksheid gewerk.
“Ek dag ek’s fiks!” het Helena uitasem uitgeroep.
“Ek ook,” het ek gesug en langs haar op die gras gaan neerval. “Is dit iets wat ons gaan aanhou doen?”
“Ja. Ek hou daarvan, en jy?”
“Baie, solank ek net nie die goalie is nie.”
Dit was vir my ’n besonder vreedsame tyd, die eerste weke na Carli se geboorte.
Saam met Carli het daar aanvanklik ’n stroom besoekers opgedaag. Kollegas, vriende van my ouers. Terwyl hulle tee drink na hulle om Carli gefuss het, sou die vrouens se gesprek altyd na hul mans draai.
“My man kan my so kwaad maak,” sou die een vrou sê, “hy vergeet altyd om die deure te sluit, dan moet ek opstaan om seker te maak dat hulle ons nie wegdra nie.”
“Regtig?” sou my ma verbaas vra, “ek hoef nooit daaroor bekommerd te wees nie. Danie doen dit elke aand.”
Of: “My man en dogter, sy is nou sestien, sit so vas die laaste tyd.”
“Danie kom wonderlik oor die weg met Anna. Hy bederf haar so! Sy sal nog met my kanse vat, maar nie met hom nie.”
En: “Wanneer kom jy terug werk toe?”
“Weet jy nog nie? Ek gaan nie weer terug werk toe nie. Met Anna het ek so baie van haar grootword gemis omdat ek móés werk. Ek sien uit daarna om Carli net vir myself te hê. Ek is so geseënd om so ’n wonderlike man te hê. Hy het daarop aangedring dat ek van nou af by die huis bly.”
Asof hy die alfa en omega van haar bestaan was.
Ek en Klein-Danie het gou maats met die bure se seuns gemaak. Die een was bietjie ouer as ons, die ander een ’n jaar jonger. Engelse kinders, wat nie in ons skool was nie, maar na ’n privaat skool gegaan het. Ek het net saamgespeel as ek en Helena nie planne vir die dag gemaak het nie. Ons het een Saterdagmiddag touch-rugby buite op die grasperk gespeel. Ek het net vir Klein-Danie getackle, toe ek ’n nattigheid tussen my bene voel. In die badkamer het ek die bloed gesien en gedink dit is hoe die Here my straf. Ek sou my doodbloei. Nogtans het ek uitgegaan om verder te speel en dit eenvoudig geïgnoreer. Die aand in die bad het ek my ma geroep en na my broekie gewys.
“O, nou word my meisiekind groot!” het sy uitgeroep. Wat dit veronderstel was om te beteken, sou ek nie kon raai nie. Ek dog ek gaan dood, nou moes ek hoor dat ek grootword. Sy het vir my doekies gebring, gewys hoe ek dit moet gebruik, geglimlag en geloop. Vir my het sy met meer vrae as antwoorde gelos.
En hy was terug. Carli het deurgeslaap op ses weke, die sewende week het hy my kamerdeur oopgestoot. Hy het nie eens die feit dat ek bloei, dat ek ’n doekie tussen my bene het, ontsien nie.
Oktober. Die maand waarin ek veertien geword het, is Carli gedoop. Sy het pragtig gelyk in ’n baie lang, wit dooprok. My ma het net so mooi gelyk. Sy het die meeste van haar ekstra gewig afgeskud en al was daar nog ’n effense swelling oor haar maag, was sy amper weer so maer soos vroeër. Ek het vir die eerste keer broekiekouse gedra, nie die aaklige wit kouse van vroeër nie. ’n Mooi wye pienk-en-wit rok. Ek het vir Carli die kerk ingebring, Klein-Danie het haar uitgedra. Ons twee moes na haar kyk terwyl ons wag vir die diens om klaar te maak. Sy was stroopsoet, het deur die hele plegtigheid geslaap, soms verbete aan haar fopspeen begin suig, maar nooit haar oë oopgemaak nie. Ná die diens was daar tee by ons huis, waar my ma wéér aan almal vertel het hoe bevoorreg en geseënd sy was.
Ek het die ware storie oor waar babas vandaan kom, en hoekom ons menstrueer, by Helena gehoor, sy het alles van alles geweet wat verbode was. Haar ma het in ’n baie oop verhouding met haar kinders geglo, en Helena het geglo dat sy my ook daaroor moes inlig, aangesien my ma haar moederlike pligte so skaamteloos verwaarloos het.
“Hoekom bloei ek een maand, en dan weer twee nie?” het ek bekommerd vir Helena gevra. Ons was op die strand. Die luilekker, lang Desembervakansie was eindelik hier.
“In die begin is dit maar so ongereeld. Dit sal nog regkom.”
“Ek haat dit om te menstrueer. Dit voel so … vuil!”
Sy het gelag. “Dis deel van vrouwees.”
“Ek haat dit om vrou te wees,” het ek gemompel.
Ek het geweet wat hy doen is sonde. Maar ek kon nie besluit of dit vir my ook sonde was nie.
Dit was in ons standerdsewejaar. Ek en Helena het pouses teen die muur van die badkamer aan die agterkant van die vierkant, waar ons eintlik veronderstel was om te wees, gesit.
“Wat doen jy en jou pa as julle alleen is?” het ek haar gevra.
“Jy behoort te weet dat dit maar swaar is om alleen met enige iemand in ons huis te wees.” Sy het haar skoolrok nog hoër opgeskuif sodat die son haar lang bene beter kon bykom.
Dit was waar, elke keer wat ek daar gekom het, was daar mense: maats van haar susters, kollegas van haar pa, kunstenaars wat vir haar ma kom kuier. Tot vandag toe is ek nog steeds nie seker dat ek wéét watter van die klomp meisies haar susters was nie.
“Ja, maar wat doen jy en jou pa saam, sonder die ander?”
“Gesels, jy weet mos dat ek meer met my pa gesels as die ander, hy is al een wat reg is.” Sy het met haar vinger teen haar kop getik. Haar pa het net sy kop geskud oor die vreemde mense wat soms daar opgedaag het. Dan sou hy vir ons knipoog en skalks lag. Hy het nooit gekla nie, nie eens as hy op die vloer moes sit en koerant lees omdat al die ander sitgoed oortrek staan van verf en kwaste of lap nie. Hy was so lief vir sy vrou.
“Ja, maar …” So moeilik.
“Anna, wat wil jy nou eintlik weet?”
Sy was nie dom nie.
Ek het weer stilgebly, kon haar nie vertel van daardie middag nie.
Dit was die middag toe ek later as gewoonlik van die skool af gekom het. Ons het ’n besonder strawwe balletklas