“Ek sal nie omgee om hom te vat nie, as jy nie omgee nie. Ek wou nog altyd ’n hond gehad het,” het Cecilia aangebied.
Ek het geknik: ja, en uitgeloop om die tas in die motor se kattebak te gaan haal. Met die terugkom het Cecilia opgestaan. “Miskien kan jy vir my kom kuier, dan kan jy darem vir Kaptein sien.”
“Dit sal lekker wees.”
Met die uitpak van die klere het ek afgekom op foto’s van my en my pa wat Cecilia ook ingepak het. En my pa se polshorlosie. Dit was die polshorlosie wat my bors weer laat brand het, wat die trane uit my oë gepers het. Dit was die tweede keer dat my pa van my weggevat word, en elke keer verloor ek ’n troeteldier. Hoekom, Pappa? Hoekom het jy dit aan jouself, aan my, gedoen?
’n Paar maande later, toe die seer oor my pa nie meer so vreeslik séér was nie, het ek en ’n vriendin, Esmé, uit die studielokaal gesluip, kafee toe. Albei van ons was lus vir iets soets. Ons het na die tapes op die staander gekyk. Daar was nie juis iets wat my getrek het nie.
Esmé het egter met die nuwe Queen-tape in haar hand gestaan. “Ek wil só graag die tape hê.”
“Ek hou ook nogal van Queen.”
“Kom ons vat elkeen een.”
“Hû?”
“Kom nou, Anna, moenie so prim wees nie. Kom ons vat dit. Niemand gaan ons tog sien nie.” Ons het die tapes voor by ons bloese ingedruk, lekkers gekoop en uitgestap. En net tot op die sypaadjie gevorder.
“Kom saam. Gee die tapes vir my.” Die eienaar was ’n groot man. Hy het sy hand uitgehou en ons het dit gegee. “En ek soek julle telefoonnommers.”
Esmé was die een wat in trane uitgebars het en haar telefoonnommer gegee het. Ek het geweier. Botstil bly staan. Dit was nog altyd my probleem: as ek skrik, as ek bang is, vries ek. Kan ek geen woord uitkry nie. Dié keer het ek uit beginsel stilgebly. My ma sou my dóódmaak. Aan oom Danie wou ek nie eens dink nie. Daar was nie ’n manier hoe ek die nommer vir hom kon gee nie. Hy was tevrede met net Esmé s’n, en ons is druipstert terug skool toe, waar ek bewend van angs vir my ma gewag het. Ek kon nie glo dat sy nie op my gesig kon sien wat ek gedoen het nie.
Dit was al laat toe die telefoon lui. Ek het genael om eerste daar te wees. Dit was Esmé se ma, sy wou met my ma praat. Ek kon nie vinnig genoeg aan ’n verskoning dink nie en moes my ma roep.
“Het julle baklei?” het my ma gevra toe ek die telefoon na haar uithou. Sy was spierwit toe sy die gehoorstuk terugplaas. “Hoe kon jy?”
“Mamma …”
“Gaan kamer toe.” Sy was kortasem, asof sy baie lank, baie ver gehardloop het.
Kort daarna het oom Danie met sy belt ingestap. Die eerste houe het op my boude geval, daarna het hy nie meer omgegee wáár hy my tref nie, solank dit net tref. Bene, boude, rug.
“Donnerse kind! Ek maak nie ’n dief groot nie!” het hy geskree toe hy uitstorm.
Dit was weke voor my ma weer vir my kon kyk.
Een aand – ek het al vroeër kamer toe gegaan – was ek op pad kombuis toe om vir myself ’n glas koeldrank te gaan haal. Ek het hulle hoor praat. Van my hoor praat.
“Hoe kón hy dit aan haar doen?” My ma se stem. Gedemp.
Ek het voor die deur vasgesteek, stadig agteruit geloop voor hulle my kon sien.
“Hy was ’n lafaard, jy het self so gesê.”
“Ja, maar wat dink jy het in sy kop aangegaan? Hy het vir geen oomblik aan Anna gedink nie, wat dit aan haar gaan doen nie.”
“Hoe weet ’n mens ooit wat in iemand se kop aangaan?”
“Dis Hendrik wat haar so deurmekaar gemaak het, dis sy skuld dat sy dinge soos dié diefstal doen. Sy is tog nie so nie.”
“Jy is reg. Gelukkig vir Anna is ek darem nog hier. Sy is nie totaal pa-loos nie.” Hoe durf hy, het ek gedink.
“Miskien moet ek haar na ’n sielkundige vat, so iets vreet maar aan ’n mens. Dalk het sy nodig om met iemand daaroor te praat, al behoort sy eintlik met mý oor dié soort dinge te praat.”
“Skat,” het hy gelag, “jy het nie genoeg geduld vir so ’n kind nie, en nee, ek dink nie dis ’n goeie plan om haar na ’n sielkundige te vat nie.”
“Hoekom nie?”
“Ek dink dis onnodig. Sy het vir jou en vir my; as sy dan nou móét praat, kan sy met ons praat.”
“Jy’s reg. Natuurlik is jy reg.” Sy het verlig gelag. “Jy is altyd reg. Maar ek gaan haar tog vra of sy nie wil gaan nie. Anders voel dit vir my of ek my ouerlike plig verwaarloos.”
“Jy mors jou tyd. Sy sal nie wíl gaan nie.”
Maar my ma het tóg anders gedink.
“Anna, Mamma het gewonder, wil jy nie maar na ’n sielkundige gaan nie?” Dit was later die aand. Sy het, vandat my pa dood is en vandat sy weer met my begin praat het, vir my kom nagsê asof ek skielik ’n baba was.
“Nee.” Ek het gehaat om dit te erken, maar oom Danie was reg, ek wou nie na ’n sielkundige gaan nie. Ek wou nie voor ’n vreemde sit en derms uitryg nie. En buitendien, wat sou oom Danie aan my doen as ek tóg sou gaan? Hy sou dit mos nie net so los nie.
“Liefie, dit sal jou goed doen, daar kan jy oor jou pa praat. Dit sal help vir die dae wanneer jy so vreeslik na hom verlang.”
Daar het so wraggies ’n traan oor haar wang geloop. Sy het nooit gehuil oor my pa nie, nie toe oom Willem ons kom sê het nie, nie by sy diens nie, nóú wou sy kamstig emosioneel raak. Ek het koppig geweier om na ’n sielkundige te gaan, ek was mos nie mal nie. My ma het later handdoek ingegooi.
Ek weet nie hoe ek deur my standerdvyfjaar gekom het nie maar ek het, sonder my pa. Ek het op ’n dag die jeans wat my pa vir my gekoop het, aangetrek. My ma het my op en af gekyk, maar niks gesê nie.
Cecilia het my twee maal kom haal om by Kaptein te gaan kuier, maar sonder my pa was dit nie dieselfde nie. Ek wou nie weer gaan nie.
Ek het skool toe gegaan, huis toe, en snags stokstyf in my bed gelê en bid dat hy nie sal kom nie. Maar hy het. Die deur het keer op keer geruisloos oopgegaan, sy hand het by my broekie ingekruip, my lyf het begin ruk.
“Jy praat met niemand hieroor nie,” het hy gewaarsku. Gedreig.
My skande het ek die volgende oggend in die wasgoedmandjie gaan gooi. Godsgeluk het my ma Maria met die wasgoed vertrou.
Hoekom hét ek nie gepraat nie? Omdat ek bang was? Omdat ek skaam was? Of omdat dit so vernederend was? Tot vandag toe weet ek nie. Ek weet net ek kon nie. Met niemand nie.
Daardie jaar, 1981, die jaar toe my pa dood is, die jaar toe my ma weer getroud is, het ek dertien geword, ’n tiener.
Amper ’n week ná my verjaardag kom my ma by die huis met ’n pakkie en nooi my kamer toe om te kom kyk. Ek voel hoe die opwinding deur my trek toe sy die pakkie oopwikkel. Sy begin klein kleertjies op die bed uitpak. “Vir my pop?” het ek ongelowig gevra. Ek het mos nie eintlik meer pop gespeel nie, net as niemand my sien nie, én dit was ongewoon om sommerso iets by my ma te kry.
“Nee, liefie,” het sy goedig gelag, “dis vir my. Jy gaan ’n bababoetie of -sussie kry.”
“’n Boetie of ’n sussie?” Na al die jare se alleenkind? Ek was tóg opgewonde.
Op 5 Desember is hulle toe getroud. Nie in die kerk soos my ma graag wou nie, maar in ’n vriendin van my ma se huis. Tannie Karen, wat ’n landdros was. Tannie Karen was erg op haar senuwees. Dit was haar eerste troue en haar stem het gebewe. Ek moes ’n aaklige groen blommerok met valletjies om die moue en hals dra. Lang wit kouse, swart skoene. Soos