Vrees omklem Kurt se hart by die gedagte aan Jutta kort voor haar dood – dit was afstootlik! Hy onderdruk die folterende herinnering.
Karl is sý seun ook! Hy, Kurt Götz, nou Mannheim, is waarskynlik die kind van ’n hawewerker en ’n dokhoer, maar in sy are vloei daar sterk, gesonde bloed. Op daardie bloedband het Karl ook aanspraak. Wat met Jutta gebeur het, sal nie noodwendig Karl se lot wees nie. Sy was swak en geestelik ongebalanseerd ná Lizel se dood. Hy sal sorg dat dit nooit met Karl gebeur nie. As hy net die jong man se pierewaaierstreke uit hom uit kan moker … Hy sal vinnig ’n plan moet maak om sy seun tot sy sinne te dwing; om van hom ’n man te maak! Maar hoe dring ’n mens deur tot ’n jong man met wie jy nooit enige aanknopingspunte gehad het nie? Hy en Karl is net sulke vreemdelinge vir mekaar as wat hy en Jutta was.
Die felheid van die laatmiddagson laat Kurt sy oë op skrefies trek. Sy prominente wenkbroue bondel soos donker ruspes saam. Hy sien die lig glim op die water van die myndam wat hy ses maande gelede laat bou het. In die skadu van die massiewe damwal staan ’n vervalle hartbeeshuisie. Dit was die oorspronklike plaasopstal, maar nou het dit ’n vesting vir rot en vlermuis geword. Hy sal dit seker die een of ander tyd moet laat sloop. Maar die rif loop oos, dus is dit nou nog nie ’n noodsaaklikheid nie. Die meeste van sy myne brei na die suide toe uit.
Hy draai om en keer terug na die donker kantoor. ’n Dinamietontploffing laat die vensterrame ratel. Kurt glimlag stroef. Nuwe gange; plofstof wat die aardkors se skoot oopruk sodat sy haar ryk erts kan blootlê vir sy myners. Dis asof die bekende donderende klapslag sy somber gedagtegang verhelder, asof sy denke weer koers kry.
Toe hy weer agter sy lessenaar inskuif, het Kurt sy plan van aksie agtermekaar. Hy sal Karl laat terugkom. Hy sal van hom ’n myner maak, ’n gragarbeider, as dit daarop aankom! Hy sal hom inbreek en van hom ’n waardige erfgenaam maak, iemand wat eendag die leisels by hom kan oorneem.
’n Klop aan die deur onderbreek Kurt se gemymer. Sy sekretaris, Henry Rheed, kom op sy bevel die vertrek binne. Rheed, in sy gewone swart-en-wit geruite pak, lig sy bolhoedjie en buig beleef.
“Ek was weer by Malloy, meneer Mannheim. Ek het my bes gedoen om hom om te praat, maar dit spyt my, hy wil steeds nie die grond naby Onderkopjes verkoop nie.”
“Selfs nie ná ek my aanbod verhoog het nie?”
Rheed knik. “Hy sê u het genoeg grond, hy sal hou wat syne is en basta met u omkopery.” Die sekretaris trap ongemaklik van een voet na die ander. “Dit was sy presiese woorde, meneer Mannheim,” voeg hy verskonend by.
Kurt se gesig, bedrieglik uitdrukkingloos, verraai nie sy ergerlikheid nie. Wie de duiwel dink die vent is hy? ’n Ierse turftrapper van nêrens! Weliswaar eienaar van ’n paar drinkershole waar los vroue rondhang, maar ’n nikswerd opdrifsel wat hom wil dwarsboom. Hoe durf hy kragte meet met hom, Kurt Mannheim! Hy kyk Rheed koel aan.
“So, die Ier probeer ’n kans vat,” sê hy. “Dink jy hy’t hoop om op dié manier nog meer geld vir die stuk grond in te palm?”
Rheed skud sy kop ongemaklik. Die Ier, Kit Malloy, met wie hy vanmiddag probeer onderhandel het, is die soort man wat mens selde op die delwerye raakloop. Daar doen baie gerugte oor hom die ronde, onder meer dat dié geheimsinnige kêrel glo in Indië die rang van kaptein in die Britse leër beklee het, maar dat ’n skandaal sy loopbaan verongeluk het. Wat Rheed stellig weet is dat Malloy as sakeman met rasse skrede vooruitgaan.
“Ek is jammer, maar ek twyfel of dit om geld gaan, meneer Mannheim. Hy het my uitdruklik versoek om aan u te sê dat dit die derde keer is dat u hom om sy grond vra, en sy antwoord is vir die derde en finale keer nee.”
Kurt sit ’n rukkie ingedagte voordat hy orent kom. “Ons sal sien,” sê hy en loop na die kapstok waar hy sy hoed afhaal. Die ruie wenkbroue is weer in ’n onweersfrons saamgetrek. “Sy tipe het altyd ’n prys.”
Hoofstuk 3
Kit Malloy se lenige figuur is donker afgeëts teen die venster. Hy draai om; sy elegante onderbaadjie van fluweelbrokaat weerkaats die laaste daglig. Die modieuse paisley-ontwerp daarop glim soos juwele.
Die stemmige Mac MacIntyre, Kit se jare lange vennoot en kameraad, oorweeg kortstondiglik hoe so ’n flambojante onderbaadjie aan sy eie stewige bolyf sou lyk, maar die blote idee is so verregaande dat dit hom half verleë laat glimlag.
Die kontras in voorkoms tussen hom en sy vriend, Kit Malloy, was nog altyd opvallend. Kit, met sy effe geboë arendsneus, sy wakker donker oë, herinner aan ’n Spaanse edelman, maar volgens Mac se mening is dit die Ier se ingebore grasie, die latente energie wat hy uitstraal, wat hom uitsonderlik maak en bo gewone sterflinge laat uittroon.
Kit beweeg met die soepelheid van ’n luiperd, en op ’n manier is hy ewe gevaarlik as jy aan sy verkeerde kant kom. Ten spyte van sy vriend se imposante voorkoms, is die man ’n alleenloper – nie dat die dames nie voortdurend om sy guns wedywer nie. Malloy se ongewone skuheid vir romantiese verhoudings is te wyte aan die grusame voorval byna tien jaar gelede in Pondicherry, Indië. Kit was betrokke by ’n getroude vrou. Die vrou se tragiese dood het daartoe gelei dat Kit, kaptein van sy garnisoen, sy rug op die Brits-Indiese leër gekeer het en uit die Lancers bedank het. Ná dié pynlike ervaring het Kit hom na Afrika gewend in die hoop om ’n nuwe lewe te probeer bou, en Mac het hom ’n paar maande later gevolg. Die suidpunt van Afrika het hulle nie teleurgestel nie.
Mac het sy vriend se geskiedenis selfs nie eens met sy geliefde Meg gedeel nie. Om haar van daardie makabere gebeure te vertel, sou die vertroue skend van die man wat telkemale sy lewe in benouende omstandighede gered het.
Onbewus van Mac se gedagtes draai Kit weg van die venster waar hy uitgekyk het op die bedrywighede onder op die markplein. Sy kenmerkende spottende glimlag pluk aan sy mondhoeke.
“Dis ou Kurt Mannheim se uitspattige kales daar onder. Die ou is vroeg vandag. Seker op pad huis toe.”
Mac se sproeterige gesig lyk bekommerd. “Jy was vanmiddag onnodig rof met die tong teenoor sy sekretaris. Die man is weliswaar ou Kurt se skoothond, maar –”
“Hopelik dra sy skoothond die boodskap hierdie keer deegliker oor,” onderbreek Kit hom. Hy reik uit na die pakkie lucifers en sy bruingebrande hand speel ’n sekonde daarmee. Hy haal een uit en trek dit teen die sool van sy stewel. Die swaelstokkie se kop vlam groenerig op en verlig Mac se bekommerde gesig ’n oomblik lank. Kit begin die twee olielampe aan weerskante van sy lessenaar aansteek. Mac se uitdrukking amuseer hom.
“Miskien moet ek jou ’n ordentlike whisky injaag. Jy lyk maar valerig om die kiewe, my vriend. Imponeer die oukêrel se grootdoenery jou soveel?”
“Is dit nou nodig om uit jou pad te gaan om skoor te soek?”
Kit lag saggies. Hy gaan sit en strek sy lang bene in hul leerstewels voor hom uit. “Daar lê vlaktes braak wat die ellendige ou swernoot kan inpalm. Waarom neul hy nou spesifiek oor my lap aarde daar by Onderkopjes? Dis buitendien bougrond, nie myngrond nie.”
“Ek het verstaan Kurt Mannheim beplan glo om vir hom ’n huis te bou.”
“Daar? Teen Onderkopjes se rant? Dis myle van sy myne af!”
Mac sien nietemin dat Kit die brokkie nuus wat hy hom gegee het ’n oomblik lank oorweeg. Dan lag Kit. “Nou toe nou – ’n huis vir die Mannheims, nè? Ek moet sê, hy sal nogal ’n uitsig hê. Van daardie rantjies af het ’n mens ’n arendsblik op hierdie myngehuggie.”
Mac bestudeer sy vriend se gesig ’n oomblik lank voordat hy praat. “Miskien onderskat jy Kurt Mannheim. Hy is ’n moeilike man en daarby is hy so ryk soos koning Croesus self. En Onderkopjes … wat wil jy so danig met daardie grond maak? Wat maak dit so uitsonderlik?”
Die glimlag bly om Kit se mond speel, maar sy oë is skielik glinsterhard. “Basta, Mac. Hou op om duiwelsadvokaat te speel. Die grond is myne. Dit geval my daar, en dis die einde van die saak.”
Kit