Die stomme foon is al deur vele beproewings, dit is in elk geval ’n wonder dat die ding nog enigsins werk. In Oktober 2014 het die einste iPhone in ’n toilet geval by die toerismekantoor op Groot-Marico. Ek het in daardie stadium meer as vyf uur se opnames van Weg-onderhoude op die foon gehad wat nog nie ge-backup was nie. As ek dit sou verloor, was ek eenvoudig in my moer.
Gelukkig het ek onthou van ’n truuk met rys wat help om ’n foon van waterskade te red – die rys absorbeer die vogtigheid. Ek het gejaag na ’n kafeetjie en het nog voor die betaalslag die nat foon in ’n sak Tastic gedruk. Die Bangladesji agter die toonbank was taamlik oorbluf.
Dit het gewerk, maar ek het nie rekening gehou daarmee dat van die ryskorrels hul weg kan vind in die foon se sockets in nie. So het drie ryskorrels lekker geswel in die gaatjie waar jy die laaier moet inprop … Dit het my gekos op my rug lê op Egbert en Santa van Bart se stoep in Groot-Marico, op ’n opblaasmatras, met ’n kopliggie aan en ’n naald in my hand, om die ryskorrels uit te krap. Genadiglik was my poging suksesvol, maar jinne … the lonely places we take ourselves.
Vir die volgende veertig dae gaan niemand wat my ken (of nie ken nie) my kan bel of kontak nie. Nie die werk nie, nie my ouers of vriende nie, ook nie die smouse van daardie Unknown Numbers wat jou bel om een of ander motor- of begrafnisversekering of ’n selfoonkontrak wat jy beslis nie nodig het nie te probeer verkoop nie. Geen Facebook. Geen WhatsApp. Geen Google.
Ek het gedink dit gaan makliker wees, maar ek moes van beter geweet het. Hoe verstommend is ons afhanklikheid – verslawing, selfs – aan die skermpie op ’n foon? Die langste wat ek nog ooit van my foon geskei was, was vyf dae in Junie 2014 toe ek in die Visriviercanyon gaan stap het.
Terug op die stasie, en taamlik onvas op my voete – dit moet die min slaap van die afgelope paar dae wees – gaan sit ek in ’n kafeetjie en bestel ’n baguette en koffie vir vier euro. Hier is nou baie meer stappers, jy moet omtrent fyn trap tussen al die rugsakke en stapstokke en hoede wat die kafeetjie vol rondlê. Ek sit en kyk na die mense – people watching bly my gunsteling toeskouersport. Ek hoor baie tale: brokkies Frans, Engels, Spaans, Duits en iets wat klink soos Koreaans. ’n Tipe Verenigde Nasies van stappers. Wat bring al die mense hierheen? Wat bring mý hierheen … ? Ek het my redes. Maar ek hoop om nóg langs die Camino te vind.
Twee groot busse – Frankryk se antwoord op Grey-hounds – stop in die parkeerterrein. Tyd om te vertrek na Saint-Jean-Pied-de-Port, waar my Camino môre begin. Dit lyk of dit net stappers is wat met dié busse gaan reis.
“You must be from South Africa?” vra iemand langs my, terwyl ek regmaak om my rugsak in die bus se buik te bêre. Ek het ’n stukkie materiaal met ’n paar klein Suid-Afrikaanse vlae op aan my rugsak vasgemaak.
Die aksent klink dadelik vir my bekend. Dit klink só bekend dat ek dit amper intuïtief iewers in die Oos-Kaap wil plaas. Sowaar, Robert, die tweede pelgrim wat ek ontmoet, kom van Port Elizabeth, my geboortedorp! Wat’s die kans dat so iets gebeur?
Robert, ’n lang man in sy vroeë vyftigs, is erg opgewonde om nog iemand van die Oos-Kaap hier in Bayonne te ontmoet. “I actually have no clue why I’m here, but here I am. I read about the Camino and thought why not, it’s time for a new challenge,” sê hy laggend en bied aan om ’n meisie langs hom met haar groot rugsak te help.
Die busbestuurder is so ’n lang maer Fransman met ingesonke wange wat voor ons vertrek verbete gestaan en Gauloises rook het. ’n Karikatuur. Hy kort net ’n beret en ’n verweerde kopie van Albert Camus se The Outsider. En ’n baguette onder die arm. Fred Mouton sou hom mooi kon vasvang.
Ek sit by die venster en kyk na die tonele wat verbyflits soos die bus uit Bayonne ry: Eers ’n paar voorstedelike woonbuurte met billboards, dan raak die landskap pure Franse platteland. Dis lente in Europa, al die veld is vrolik en groen. Ons ry deur valleie, landerye en woude en nader die voetheuwels van die Pireneë; die Pied-de-Port in Saint-Jean-Pied-de-Port beteken juis volgens my gidsboek “foot of the pass”.
Die bus is volgepak, maar die sitplek langs my is oop. Die gemiddelde ouderdom van die mense op die bus is seker so dertig. Byna almal is doenig op hul fone of luister musiek met oorfone. Ek vat-vat weer so aan my leë broeksak.
Robert sit skuins oorkant my, Claire ’n paar rye voor hom. Tussen hulle sit ’n meisie – seker in haar twintigs – met ’n parate skaaphond by haar voete. Dié hond gaan duidelik saam met haar stap, hy dra self ’n tipe rugsakkie met ritssluiters. ’n Pers rugsakkie.
Jinne, nee. Ek sal nooit daarvoor kans sien om ’n hond op ’n pelgrimstog saam te piekel nie – net om aan die admin te dink, maak my al klaar moeg. Dit is vir my reeds genoeg van ’n uitdaging om met my rugsak en twee stapstokke kop te hou.
Ek begryp wel dat ’n getroue hond ’n goeie reisgenoot kan wees. Jock het vir Percy FitzPatrick baie beteken. En John Steinbeck en sy poedel Charley het Amerika platgereis. Miskien het dit ook iets daarmee te doen dat ek nog nooit werklik self die hond-as-beste-vriend ervaar het nie.
My eerste hond, ’n Jack Russel met die naam Bobby, het toe ek so vyf jaar oud was my oranje opblaasseekat-lilo verskeur en dinge was nooit weer dieselfde tussen ons nie.
En my volgende hond, Guido, was in die tagtigs die mees asosiale spanjoel in die Oos-Kaap. Hy sou dikwels in die tuin in nouerwordende sirkels om my hardloop en blaf vir allerhande dreigende dinge wat nie bestaan nie. Paranoia op vier bene.
“So tell me, Erns,” sê Robert terwyl hy na my draai, “what made you decide to do the Camino?”
Die bus voel stil, asof ek ’n gehoor het. Robert lyk na ’n dierbare siel wat graag geselsies wil maak, maar ek is huiwerig. “I’m hoping to find out along the way, Robert,” sê ek en glimlag. Dis waar, maar slegs een van die redes wat my laat besluit het om hierdie pelgrimstog op my eie aan te pak.
* * *
Ek sit op ’n klipbankie by La Porte Notre Dame, die poort waardeur jy die ou deel van die Baskiese dorpie Saint-Jean-Pied-de-Port binnegaan. Die ou deel is gesentreer rondom ’n lang, steil en nou klipstraat, Rue de la Citadelle. Aan weerskante van die straat is wit geboutjies met rooi teëldakke, waarvan sommige uit die vyftiende eeu dateer. Dit voel diep Middeleeus hier.
’n Inligtingsbord teen die muur vertel die einste klipbankie waarop ek sit is eeue gelede reeds gebruik deur brandarm pelgrims wat op kos en skuiling gewag het.
Reg langs my is ’n kerkie, The Church of our Lady at the End of the Bridge. Hier was ook in die Middeleeue ’n hospitaal wat via ’n poort aan die kerk verbind was – die hospitaal en die kerk was maar op ’n manier een en dieselfde ding. Môreoggend vroeg sal ek weer deur hierdie poort in die algemene rigting van die Pireneë en Spanje stap.
Die Niverivier, wat in die Pireneë ontspring, vloei digby my verby. Van die plaaslike inwoners en toeriste drentel al langs die rivier.
Die Rue de la Citadelle is reeds op die Camino. Sou ek “omdraai” en langs hierdie pad vir ’n duisend kilometer noord hou, sal ek uiteindelik weer in Parys uitkom – waarvandaan pelgrims ook eeue gelede vertrek het. Jy kan die Camino van verskeie plekke regoor Europa begin stap, soos Lissabon, Amsterdam of Genève. In Spanje alleen is daar ’n stuk of ses verskillende Camino’s wat almal eindig by Santiago de Compostela.
Saint-Jean-Pied-de-Port is egter die gewildste en mees praktiese beginpunt vir hedendaagse pelgrims wat die volle agt honderd en twintig kilometer van die Camino Francés, of “The French Way”, tot by Santiago de Compostela wil stap.
Ek voel ’n verkoue aanmeld, so ’n krapperigheid in die keel. Dit was seker maar onvermydelik na al die vlugte, lughawens en treinritte. Al die asems. En ek dra al byna drie dae dieselfde klere én het bitter lanklaas ’n behoorlike nagrus gehad. Die Franse se antwoord op Grand-Pa sal nou maar sy werk moet doen. Ek meng die poeier met water in my koffiebeker en sluk dit af. Ek weet nie hoe ek dit regkry nie, maar my koffiebeker val van die bankie af en kraak.