10 Oktober 1815 … “ruffian” … Frederik Cornelis (Freek) Bezuidenhout (55) van die plaas Baviaansrivier … nou Silverbrook (Johan Troskie) weier om gearresteer te word, plaas in Baviaansrivier … geskiet op Pandoers … shot and killed, weggekruip in rock crevasse.
My rowwe notas oor die Slagtersnek-rebellie ruk hand uit op my irriterende klein Samsung Netbook se skermpie.
Ek kan nie ophou dink aan die genoegdoening wat ek gaan ervaar wanneer ek die laptop en foon op Charles de Gaulle wegsmyt nie. Dit is absurd om hier in die lug, op pad na die langste vakansie van my lewe, ná al die brandende hoepels waardeur ek die afgelope paar maande moes spring, wragtig te sit met ’n artikel wat nog nie klaar is nie. Dit is om van sertifiseerbaar mal te word.
Bun Booyens, my eerste redakteur by Weg, het een oggend tydens ’n praatjie by die KKNK vertel hoe sy joernaliste se skryfstyle verskil. Toast Coetzer se woorde vloei soos ’n waterval, en Bun kry altyd die idee hy skryf sommer terwyl hy met sy knieë bestuur en met die ander hand ’n KFC Rounder eet. Dana Snyman is weer soos ’n kat wat kleintjies kry. Jy moet hom versigtig benader, nie te naby kom nie, maar eerder jou afstand hou en as jy weer so kyk is daar ’n mooi geboorte.
En ek? Erns sit voor die laptop soos ’n hond wat gif ingekry het …
* * *
Ek swig ondanks (of dalk weens) die werksdruk voor die in-flight-vermaak se skermpie. Die laptop se battery gaan dit in elk geval nie maak tot in Doha nie – ek sal maar op die lughawe tydens die agt uur lange stopover die een of ander plan met Slagtersnek moet bewimpel.
Ek scroll deur die flieks. My oog vang Wild (2014), die film met Reese Witherspoon in die hoofrol, gebaseer op die topverkoperboek met dieselfde titel deur Cheryl Strayed.
Wild vertel die verhaal van Cheryl se epiese solo-staptog langs die Pacific Crest Trail in die VSA. Sy het byna een duisend agt honderd kilometer alleen afgelê in vier en negentig dae, met weinig stapervaring en oneindig meer bagasie as dit wat sy in haar groot rugsak saamdra.
Haar staptog begin in die Mojave-woestyn in die suide van Kalifornië. Sy kry tydens die stap voortdurend terugflitse na haar kinderjare, haar ma se dood, rowwe seks met vreemdelinge en ’n heroïenfase daarby. O ja, ook die verbrokkeling van haar huwelik én ’n aborsie. ’n Mens wil amper vir haar soos in ’n cartoon uit die New Yorker vra: “Other than that, Mrs. Kennedy, how was your trip to Dallas?”
Die film is besonder inspirerend. Ek kan nie anders as om verskeie raakpunte tussen Strayed se storie en my eie komende staptog te vind nie.
Kyk, ek voorsien nie ek gaan nodig hê om dou van ’n tent af te lek omdat ek geen water het nie, of so lank soos sy gaan moet stap sonder om ’n enkele ander siel te sien nie. Daarvoor is die Camino gans te gewild: My gidsboek verklaar daar het in 2014 presies 237 886 pelgrims by Santiago de Compostela opgedaag. Hiervan het 161 994 die Camino Francés, dieselfde roete wat ek gaan aanpak, gevolg.
Maar nes Strayed het ek ook baie bagasie waarvan ek graag ontslae wil raak. Fisiek en emosioneel. Bagasie wat my al baie lank baie besig hou, waaraan ek nie noodwendig wil dink nie, maar wat altyd onder die oppervlak skuil. Die krake in die “room beneath the floor”, soos die psigoanalis James Hollis na die onbewuste verwys. Want kyk, ek dink nie ’n mens besluit sonder rede(s) om ses weke verlof in te sit en stoksielalleen deur Spanje met ’n rugsak te gaan stap sonder ’n selfoon, horlosie of kamera nie.
Ek pen so tussen die Slagtersnek-notas enkele aanhalings uit die fliek neer, veral wanneer sy na vele uitdagings, krisisse en avonture die eindpunt by the Bridge of the Gods op die Oregon-Washington grens bereik:
•“There is no way to know what makes one thing happen, and not another. What leads to what. What destroys what. What causes what to flourish, or die, or take another course? What if I forgive myself? What if I was sorry?”
•“We are never prepared for what we expect.”
•“After I lost myself in the wilderness of my grief, I found my own way out of the woods. Thank you … for everything the trail had taught me and everything I couldn’t yet know.”
•“It was my life – like all lives, mysterious and irrevocable and sacred. So very close, so very present, so very belonging to me. How wild it was, to let it be.”
* * *
Met watter gedagtes en gewaarwordinge gaan ek oor ongeveer veertig dae by die katedraal in Santiago de Compostela opdaag? Of eerstens: Gaan ek dit tot daar maak?
Kom ons sit eers die ooglopende sielkundige uitdagings, wat op sigself ’n katnes is, opsy. Vier fisieke dinge spook pal by my:
1. Ek is op twee en negentig kilogram erg oorgewig.
My body mass index (BMI) is ’n steierende 31,1 – dus is ek tegnies vetsugtig. ’n Bietjie soos die titel van ’n Valiant-song: Diknek en kleintandjies. So dit gaan maar sukkel teen die Pireneë uit op Dag Een. Daar was mooi voornemens en plannetjies om die Camino aansienlik ligter aan te pak, maar helaas. Dit is ’n bose kringloop – ek is ’n emosionele eter en probeer gereeld my kieste vol stop om angs hok te slaan.
2. Ek is onfiks.
Die storie wat ek myself aanhoudend probeer vertel, is een wat Dana Snyman op ’n keer in ’n Weg-artikel oor plattelandse rugby opgeteken het. Van die boer wat ’n ent buite die dorp woon en nie weeksdae heen en weer ry vir die oefeninge saam met die dorpspan nie, want hy “boer” homself fiks. Ek hoop maar ek kan myself ook fiks stap op die Camino.
3. Ek is beseer.
Kan mos niks met ’n mate van balans aanpak nie. Dis voluit of fokol – ek het al gedink dit kan ’n gepaste grafskrif wees. Op 2 Januarie vanjaar het ek Skeleton Gorge bokant Kirstenbosch uitgeklim, ’n ruk by die boonste reservoirs vertoef en toe soos ’n wafferse klipspringer – ondanks my liggaamsbou wat meer soos dié van ’n jong renosterbulletjie vertoon – in die Gorge afgetrippel. Die volgende oggend het my regterknie begin knor, soveel so dat ek dit nie kon buig sonder om ’n steekpyn te voel nie. Verskeie fisioterapiesessies en Pilates-klasse het gevolg, en akupunktuurnaalde van my knie tot by my heup. Later het ek selfs by ’n ortopeed gaan draai, wat my ná x-strale met “tendinopathy” gediagnoseer het. Dit was tien dae gelede. Die ortopeed het goeie en slegte nuus gehad. Slegte nuus: Ek gaan sonder twyfel pyn ervaar in my knie, veral wanneer ek trappe of steiltes uitklim. Goeie nuus: Ek behoort nie my knie verder op te mors as wat dit reeds is nie, veral as ek dinge van meet af aan rustig vat en gereeld strek. En hy het selfs beweer dat my knie kan begin herstel danksy al die oefening.
Ek is erg onrustig hieroor. In September 2006 het ek – ook taamlik onfiks – met die laaste stuiptrekkings van ’n lugweginfeksie na Tanzanië vertrek om Kilimandjaro te gaan uitklim. Met so ’n lastige hoesie op die vliegtuig geklim, wat toe net erger geraak het. Ek weet nie of dit verband hou met die gevreesde hoogtesiekte nie, maar dit het sekerlik nie gehelp nie. Ná vier dae was ek só siek dat ek die aftog moes blaas, skaars negentig minute se stap van die base camp van waar ek die laaste stuk sou klim. Dit was ’n geweldige teleurstelling om nie ’n sonsopkoms op die dak van Afrika te kon beleef nie.
4. Ek het ernstige slaap-apnee.
In Februarie vanjaar het ek vir ’n slaapstudie by ’n kliniek in Kaapstad gegaan. My pa is ’n ruk tevore gediagnoseer met slaap-apnee en gebruik nou snags ’n CPAP-masjien – ’n duur besigheid van by die twintig duisend rand met ’n masker wat hom ’n bietjie soos Darth Vader van Star Wars laat lyk en klink.
My uitslae was nie goed nie. Weens die obstruktiewe slaap-apnee – my keelspiere en tong verslap só dat ek ophou asemhaal, sonder dat ek wakker word – slaap ek glo nie diep genoeg nie. Wat dalk verklaar waarom ek dikwels doodmoeg opstaan. Maar slaap-apnee het ook allerhande skrikwekkende en lewensgevaarlike gevolge: ’n groter risiko vir hartaanvalle, beroertes, diabetes, vetsug en ongelukke omdat jy aan die slaap kan raak as jy byvoorbeeld bestuur.
Volgens my uitslae het ek tot dertig keer in ’n uur ’n apnee-episode gehad,