“Ja, twee pypleidings oor 91 kilometer verbind die platform met die landaanleg. Waar dit uit die see kom, gaan dit onder die duine deur en ondergronds tot by die landaanleg. So terloops, die duine is weer opgevul en met plante van die omgewing beplant. Die gas- en kondensaatmengsel wat uit die boorgate onder die seebodem onttrek word, word eers op die platform verkoel om die vloeibare kondensaat en water uit die gas te kondenseer. Die water word gesuiwer en teruggestort in die see, terwyl die gas vogvry gemaak word. Koolwaterstofdele wat in die gas agterbly, word tot tien grade Celsius verkoel om dit uit te kondenseer. Eers daarná word die kondensaatvrye gas en ook die gefiltreerde kondensaat land toe gevoer met die twee pypleidings.”
Hy bly ’n rukkie stil en vul eers hul glase met wyn. “Dis ’n taamlike proses,” sê hy nadat hy ’n slukkie wyn geneem het. “Ek gaan jou nie verveel met die detail nie. Dis seker insiggewend genoeg om te sê dat daar vir 105 werkers voorsiening gemaak is vir verblyf op die platform. Die mense werk almal skofte van twaalf ure lank vir twee weke, waarna hulle deur ’n ander span afgelos word.”
“Ek het al gehoor die manne op die platform eet glo baie lekker.”
Hy glimlag. “Ja, dit is so. Daar word hard probeer om hul verblyf weg van hul families aangenaam te maak. Daar is ook ’n ontspanningsaal, ’n gimnasium en mediese geriewe.”
“Hoe kom die werkers op die platform? Met bote?”
“Nee, per helikopter. Jy weet seker die platforms lê 85 kilometer suid van die dorp?”
Esbeth knik haar kop en wonder of dit die wyn is wat maak dat sy nie meer so erg gespanne voel nie. Skielik het sy ook die vrymoedigheid om hom te vra watter tipe werk hý doen.
“Ek is ’n instandhoudingsbestuurder.”
“Wat hou jy in stand?”
Hy glimlag. “Die platform. Skryf maandverslae, doen begrotings, reël met die personeelkantoor vir nuwe indiensnemings. Dis ook een van my take om vure dood te slaan.”
“Vure? Wat doen jy as daar ’n brand ontstaan?”
Sy glimlag word breër. “Daar is fasiliteite op die landaanleg vir die blus van werklike vure. Die vure wat ék probeer doodslaan, is dié wat deur die mens se tong gestig word. Wanvoorstellings oor Mossgas.”
“O, ek het in my geestesoog gesien hoe hardloop jy met ’n emmer water daar op die platform rond.”
Hy skrik toe hy hardop lag. Hy kan nie onthou wanneer sy lagspiere laas geprikkel is nie. “Vuur is ’n groot gevaar omdat daar met hoogs vlambare gasse en kondensate gewerk word, maar ons brandweer is toegerus met van die beste voertuie ter wêreld. Ek sal maar sleg afsteek met my emmertjie water.”
Esbeth gee ’n tintelende laggie wat ’n roekeloosheid in hom losmaak. Hy vang haar blik só intens vas dat sy nie kan wegkyk nie.
“Esbeth, ek glo baie mans het al vir jou gesê jy is mooi. Maar ék wil vir jou sê jy is asemrowend pragtig.”
Sy onverwagse woorde – en sy broeiende blik – jaag ’n gloed deur haar hart wat in haar wange eindig. Die atmosfeer is oombliklik gelaai. Haar blik sak en haar vingers vroetel met die tafeldoek toe sy heserig “dankie” sê. Sy moet haarself vermaan dat dit nie die eerste keer is wat hy so iets vir ’n meisie sê nie.
Haar skugterheid wil ’n beskermingsdrang in hom na vore bring, maar hy onderdruk dit. Dalk speel sy ook maar net ’n rol. Dalk is sy nie so ongekunsteld en onskuldig as wat sy lyk nie. Hy het ineens ’n dringende obsessie om te weet presies wie en wat sy is. Daar is geen bande wat hom bind nie. Hy hoef nie skuldig te voel as hy ’n flirtasie met haar aanknoop nie. Sy is half verwonderd toe hy oor die tafel reik en haar vroetelende vingers in sy hand vasvang.
“Hoekom kyk jy weg as ek vir jou sê jy is mooi?”
Sy blik hom vinnig aan en kyk dan deur die venster. Hy sien haar sluk.
“Jy moenie sulke dinge sê nie.”
“Hoekom nie?” vra hy sag. Sy lippe raak-raak aan die bokant van haar hand.
Sy maak haar oë toe, voel hoe die drang van vrouwees, van aan ’n man te behoort, haar bloed laat pols. “Ek is ’n getroude vrou.”
Hy los haar hand. “Hoekom het jou man nie teruggekom na jou toe nie?”
Sy gee ’n suggie. “Miskien leef hy nie meer nie.”
“Dan is jy nie meer ’n getroude vrou nie.”
“Die vliegtuig kon geval het. Hy kon oorleef het.”
“Dan sou hy mos teruggekom het, sou hy nie?”
“Hy kon geheueverlies opgedoen het. Dalk weet hy nie …”
“Dis moontlik, maar baie onwaarskynlik,” sê hy toe sy swyg.
Sy voel sy blik op haar, brandend. Hy vat weer haar hand. Hou dit in sy een hand vas terwyl hy haar vingers een vir een met die vingers van sy ander hand streel. “As hy geleef het, sou hy teruggekom het na jou toe. Ek sou as ek hy was.”
Dit raak te veel om te verduur. Sy probeer haar hand onttrek. “Jy moenie sulke stories praat nie.”
“Hoekom nie? Wil jy bly vasklou aan ’n droom wat nie meer bestaan nie?”
Sy pluk haar hand met ’n wilde beweging uit syne. “Ek weet nou hoekom jou vrou jou gelos het! Dis oor … oor jy nie ander vrouens kan uitlos nie! Jy’t natuurlik rondgeloop. Dis oor die goed wat jy vir meisies sit en toedig dat … dat …” Haar woordeskat laat haar in die steek, maar haar oë blits gevaarlik terwyl sy hom aangluur.
Hy besef hy het te ver gegaan. Tog voel hy half verlig oor haar reaksie. “Ek is jammer,” sê hy vinnig. “Ek het nie bedoel om jou kwaad te maak nie. En wat jy van my gewese vrou gesê het, is nie waar nie. Sy het my nie gelos oor ek ’n buite-egtelike verhouding aangeknoop het nie. Sy het my gelos oor sy ’n ander man liefgekry het.”
“Dit sê elke man wat geskei is. Julle is mos áltyd die onskuldige party.”
“As ek skuld daaraan gehad het, is dit onwetend. En ek het kans gesien … om weer te probeer. Maar …”
“Ag, ja, toe maar, jy sal wel ’n verskoning hê. Alle mans het verskonings gereed wanneer hulle in ’n hoek gedryf word.”
“Moenie my verwyt vir dinge waarvan jy niks verstaan nie,” sê hy ineens so koud en afsydig dat Esbeth skrik.
Toe sy na hom kyk, is sy blik versluier agter sy donker wimpers en sy uitdrukking onpeilbaar. Daar is net die beweging van ’n spiertjie wat langs sy mondhoeke spring. Die gedagte aan sy kind wat dood is, laat haar half teen haar sin sê: “Ek is jammer, ek het nie bedoel om met jou te baklei nie.”
“Ek is ook jammer,” sê hy toe hy opkyk. “Ek moes jou nie uitgelok het nie.”
Die kelnerin kon nie op ’n meer geskikte oomblik opgedaag het nie. Die spyskaarte voor hul gesigte en die teenwoordigheid van ’n derde persoon verdryf die ergste ongemak, en bied Esbeth die geleentheid om tot verhaal te kom en te dink aan iets wat sy kan sê om die atmosfeer te verander.
“Jy het my nog nie klaar van Mossgas vertel nie,” sê sy toe die kelnerin wegloop. “Is die mense op die platform nie bang die branders spoel bo-oor hulle as die see onstuimig raak nie?”
Gustav is nie meer lus om oor reaktors, koue staaltenke en gasse te gesels nie. Hy wens dat hy liewer saam met haar langs die see kon gaan stap. Dat sy sou verstaan as hy haar vertel van die smart oor sy kind. Maar sy sal nie kan verstaan hoe erg hy seergekry het nie; dat die verlede hom met meer letsels gelaat het as net ’n geknakte ego nie.
“Raak die see wel soms so kwaai dat dit bo-oor die platform spoel?” dring sy aan op ’n antwoord.
“Nee, die see kan nie oor die platform spoel nie. Die platform is 220 meter hoog, waarvan 105 meter onder water is. Dit is volgens die hoogste veiligheidstandaarde