Gaan berei die gedeelte vir hardoplees voor. Oefen om die volgende te doen:
Spreek die woorde reg uit.
Almal moet jou kan hoor.
Moenie te vinnig lees nie, dan praat jy onduidelik.
Maak kontak met (kyk vir) jou gehoor.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
meer van agtergrond, intrige en ruimte leer
taalkennis toepas.
In die vorige module het jy van karakters en karakterisering geleer. In ’n neutedop (en die Letterkundegids agter in die boek) gaan jou verder help.
Elemente van ’n roman
Intrige (verhaalplan) is die verskillende dinge wat in ’n verhaal gebeur. Dit bou die spanning in die storie.
Konflik (botsing) is die probleem waarmee die karakter(s) sukkel. Daar is verskillende soorte konflik in die lewe:Wanneer een mens in konflik met iemand anders is.Wanneer iemand in konflik met omstandighede (circumstances) is, byvoorbeeld: armoede.Wanneer iemand in konflik met hom-/haarself is.
Omgewing/ruimte/milieu is die tyd wanneer en plek waar die verhaal afspeel, byvoorbeeld: Voor die sportwinkel of op die atletiekveld.
Stemming is die atmosfeer wat in die verhaal is. Dit kan vrolik of hartseer wees.
’n Verteller is die een wat die verhaal vertel. Daar is verskillende soorte vertellers.Die eerstepersoonsverteller is deel van die verhaal. Dit kan een van die karakters in die verhaal wees. Die woorde “ek” en “my” wys dat die verteller deel van die verhaal is.Die derdepersoonsverteller is iemand wat nie deel van die storie is nie.
Gebruik die uittreksel uit hoofstuk 1 van Jasper, die atleet om die volgende vrae te beantwoord.
Vrae oor die inhoud
1. Waar speel hierdie verhaal af?
2. Hoe lyk Jasper?
3. Hoeveel kos die skoene wat Jasper graag wil hê?
4. Noem drie items wat hy alles in die sportwinkel se venster raaksien.
Maak afleidings
5. Waarom is Jasper ongelukkig?
6. Verduidelik wat bedoel word met “sy hart op ’n punt laat trek” in paragraaf 2.
7. Wat kan jy uit Jasper se optrede in paragraaf 8 aflei toe hy nie op Mossie se groet gereageer het nie?
8.Is die volgende stelling waar of onwaar ? Gee ’n rede vir jou antwoord.
Jasper wou eerder die stel gholfstokke en ’n krieketbal gehad het.
Hoe voel jy daaroor?
9. Wat sou jy gedoen het as jy Jasper was?
10. Dink jy graad 7-leerders sal van die boek hou? Hoekom?/Hoekom nie?
Leer meer van woordorde in In ’n neutedop.
Woordorde
Woorde word in die volgorde van tyd, wyse en plek in ’n sin gebruik, byvoorbeeld: Hy loop soggens (tyd) vinnig (wyse) straataf (plek).
Taal in konteks
Beantwoord die volgende taalvrae in jou werkboek.
1.Verander die volgende stelsinne na vraagsinne . Die onderstreepte dele moet die antwoord wees.
a.Jasper bly op Leliesvlei .
b.Jasper druk sy neus plat teen die venster .
c.Jasper het gewens hy kan die paar atletiekskoene kry.
2.Skryf die volgende sinne oor in die toekomende tyd :
a. Daar is ’n rugbybal in die venster.
b. Sy vriend Mossie staan langs hom.
c. Hy kry sy atletiekskoene na drie maande.
3.Skryf die sinne by vraag 12 nou oor in die verlede tyd .
4. Die woordorde in die volgende sinne moet verbeter word. Skryf die sinne reg in jou werkboek oor. Begin met die skuinsgedrukte woorde.
a.Jasper in die oggend oefen by die skool. Jasper oefen . . .
b.In die venster, hy, kyk na, atletiekskoene. Hy . . .
c.Sy vriend, planne maak, saam met hom, sal. Sy . . .
5.Gee die intensiewe vorm van die woorde tussen hakies:
a. Na die oefening is die atlete (baie moeg).
b. Die rugbyveld is (baie groen).
c. Die atleet is (baie snel).
d. Hulle reën (baie nat) terwyl hulle oefen.
e. Die afrigter was (baie kwaad) toe hulle swak speel.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
’n gedig skryf.
Skryf ’n gedig
Kyk na die prent hier langsaan en skryf ’n gedig daaroor.
Onthou die volgende:
Jou gedig moet twee strofes hê.
Elke strofe moet ongeveer 4 versreëls wees.
Gebruik verskillende sinsoorte en -lengtes.
Gebruik ten minste een vergelyking.
Jy kan jou eie rympatroon kies.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
na die kenmerke van ’n boek kyk
’n volksverhaal vir genot lees
self ’n storie skryf.
Kenmerke van ’n boek
Jy het in die vorige module met die volgende kenmerke van jou Leerderboek kennis gemaak:
titel, opskrifte en illustrasies
boekomslag, titelbladsy, indeks, hoofstukke en woordelyste.
Gebruik nou dieselfde kenmerke en vergelyk die Leerderboek en jou Piekfyn Afrikaans Leesboek met mekaar. Doen die volgende:
Kyk hoe die verskillende boeke se inhoudsopgawe ingedeel is.
Watter afdelings kom in die Piekfyn Afrikaans Leesboek voor?
Is daar ’n indeks in die Piekfyn Afrikaans Leesboek? Hoekom/Hoekom nie?
Kyk of jy kan agterkom of die illustrasies van beide boeke deur dieselfde persoon geteken is of nie. Indien wel, hoe verskil die style van die illustreerders?
Lees gedigte vir genot
Kies