Noinsof bo‘lding, o‘zing insofga hech keltirmading,
Ajdardek og‘iz ochib, nafsingni bir o‘ldirmading,
Tongla ishin fikr etib, bir dam sukut o‘ltirmading,
Xavfi ko‘p, qilding gunohni, hech kimga bildirmading,
Aybing ochib, olamga doston bo‘lur yer andadir.
Bu ajal sayyodi bir kun qoning ichgay, alg‘araz64,
Xonumoningni buzib, tuproqqa sochgay, alg‘araz,
Bir zamon manzil tutgan bir damda ko‘chgay, alg‘araz,
Zindalikda g‘aflatingdan ko‘zing ochgay, alg‘araz,
G‘aflatda umr o‘tkazib, armon bo‘lur yer andadir.
Shod yurma sen, «Omon qil» ham demagil «Kundir bu kun»,
Yovmul-a’zam atadilar, xavfi ko‘p kundir bu kun,
Oziq ol yo‘ldosh ila, mardon yo‘linda bo‘l bu kun,
Kim jannatni sayr etib, kim nor ichinda sarnigun,
Dini nohak kofirlar yakson bo‘lur yer andadir.65
DARGOHDAN TILAN, KO‘NGLIM
Uyg‘on xobi g‘aflatdan, ajalsiz o‘lgan ko‘nglim.
Umid uzib olamdan, dargohdan tilan, ko‘nglim,
Tubsiz daryoga tushdi, ko‘rganga kulgan ko‘nglim,
Mard kerak chiqarmoqqa, bu botib qolgan ko‘nglim.
Jon foniy, jahon foniy, kafanga chulg‘an ko‘nglim,
So‘z aytib, iching bo‘shat, qabz o‘lub, to‘lgan ko‘nglim.
Olimlar so‘zin tingla, nasihatin ol, ko‘tar,
Tur, Haqning Dargohiga munojot qil, qo‘l ko‘tar,
Riyozatning yukini chora-tadbir qil, ko‘tar,
Bu ish mardning ishidir, kel, mardona bo‘l, ko‘tar,
Komil poyiga bosh qo‘y, yolg‘onchidan qo‘l ko‘tar,
Tovba qilib, bir pirning xokiga belan, ko‘nglim.
Ishqim bordir Majnundan oltmish hissa ziyoda,
Quvvatim bordir qirq yil dars berarga Farhodga,
Yuragim yoqib o‘tda, Xojamga borsam dodga,
Karam daryosi jo‘shib, yetkazgaymi murodga,
Qolsa ko‘ngil topilmas, chiqsa bu jon dunyoda,
Mard kerakdir olmoqqa. bu g‘arib qolgan ko‘nglim.
Sahar turib, duo qil, «Omin!» desin farishta,
Ne naf bor g‘ofil yotib, behuda o‘tirishda,
Mulki jahon tutdirmas, aylasang ming sarishta,
Abdol jandasin kiy, bor-devonaga qorish-da,
Yo‘qsa qolarsan tanho, sargashta-yu, g‘amkashda,
Aytgan so‘zingga fe’ling bo‘lmasin yolg‘on, ko‘nglim.
Maxtumquli, no‘sh etdim, g‘am bodasin ikki tos,
Uch icharga rag‘bat yo‘q, chun jondan bo‘ldim xalos,
Sarimda sonsiz savdo, ichda Vasvosul-xannos,
Keling, bir tadbir aylang, bu dardga ayyuxannos,
Tiz cho‘kib, damin ursa Iso, Xizr ham Ilyos,
Tebranmas, zinda bo‘lmas, xud murda bo‘lgan ko‘nglim.
OT YONINDA BILINAR
Eshak o‘zin o‘ksuk bilmas bedovdan,
Qiymat bichsang, ot yoninda bilinar,
Bedov degach, bo‘lmas hamma bedov teng,
Chin bedovlar maydoninda bilinar.
Bolalikda bilmas eding, bek eding,
Yomonga hech yoqmas so‘zing, o‘giting,
Orif bo‘lsang, aslin so‘rma yigitning,
Odobinda, ikrominda bilinar.
Bu jahondan to‘ymas ko‘zing, ser66 bo‘lmas,
Har tulkidan qoplon bo‘lmas, sher bo‘lmas,
Yigit degach, hamma yigit bir bo‘lmas,
Chin yigitlar mehmoninda bilinar.
Davlat qo‘nsa bir yigitning boshiga,
Himoyatli eli kerak tashida,
Yigit o‘zin ma’lum etar ishida,
Qilichida, zaboninda bilinar.
Maxtumquli, g‘ariblarning ko‘z yoshi,
Tog‘larni yondirib, eritar toshni.
Faqirga jabr etgan zolimning ishi
Ro‘zi-mahshar devoninda bilanr.
SABR BILAN BITAR TEZ HAM BO‘LMASA
To‘qson turli taom bo‘lsa qoshingda,
Ne lazzat ichida tuz ham bo‘lmasa,
Na bilarsan ne ish bordir boshingda,
Mushkul ishdir boshda ko‘z ham bo‘lmasa.
Oyoq bor yurmoqqa, qo‘l bor olmoqqa,
Qani banda, sog‘liq shukrin qilmoqqa,
Quloq bordir eshitganin bilmoqqa,
Kim tuzatar tilda so‘z ham bo‘lmasa.
Yo‘q yerdan jon berib, yetkazdi nonni,
Ko‘ngil bo‘stonida bitar imoni,
Asling banda bo‘lsa, Egangni tani,
Kelib, senga yuzma-yuz ham bo‘lmasa.
Qismatin haq bilgan rizqin ozlamas,
So‘z bilganlar bilgan so‘zin gizlamas,
Ko‘ngil jo‘shga kelmas, til ham so‘zlamas,
Har yurakda ishqdan ko‘z67 ham bo‘lmasa.
Yildan-yilga fasod ortar ayyomga,
Haqning O‘zi keltirmasa anjomga,
Dunyo so‘zi o‘xshar tuzsiz taomga
So‘z ichida kelin qiz ham bo‘lmasa.
Yum ko‘zingni, qisib tishga tishingni,
Yozga yetsang, unutmagil qishingni,
Tavakkal qil, Haqqa topshir ishingni,
Sabr bilan bitar, tez ham bo‘lmasa.
Maxtumquli, xayol tushib68 o‘zimga,
Ko‘p tomosha kelib-kechar ko‘zimga,
Eshitganlar, ayb aylamang so‘zimga,
Ellar kabi so‘zim uz69 ham bo‘lmasa.
IMOMLAR ISHQINDA MENGA BERSA JOM…
Rasul domodidir, o‘z arsloningdir,
Yo imom Ali-yo, kechirgil bizni.
Chashmi chirog‘imdir nury-aynimdir,
Yo imom Hasan-o, kechirgil bizni.
Yolg‘on