Maxtumquli aytar, qolmadi-yakson,
Yuz yigirma to‘rt ming payg‘ambar kechdi.
HOLIMGA MENING
Karam ayla, yo Rab, qudratli Subhon,
G‘arib, g‘amgin qolgan holimga mening,
Aqlim hayrondadir, etarman pushmon,
Bilmaslikda o‘tgan solimga mening.
Mahshar kun bo‘lmasang Sen menga dalda,
Yo, Rab, nechuk bo‘lar ishim u holda,
Imonim matohin oborgan yo‘lda
Rahzanlar qo‘ymagil yo‘limga mening.
Din qilichin chalsam, tanda zo‘rim yo‘q,
Muhtojga non bersam, qo‘lda borim yo‘q,
Bir faqirman, Sendan o‘zga yerim yo‘q,
Bir tasalli bergil ko‘nglimga mening.
Istasa teng-to‘shlar boshga oltin toj,
Faqirlik mulkidan menga bergin boj,
Yo Yaratgan etma nomardga muhtoj,
Tilagim, duch etma zolimga mening.
Ojiz menam, Sendan o‘zga kimim bor,
O‘zing bergan jonga jabr etma, Jabbor,
Maxtumquli aytar, karamli G‘affor,
Boqma qilmishimga, fe’limga mening.
OY-KUNINGIZ BOTMOQQA
Oltmish yoshli yetmish yashar so‘filar,
Oz qolibdir oy-kuningiz botmoqqa,
Cho‘l erlarda tozi ko‘rmay tulkilar,
Xayol qilar yotgan sherni otmoqqa.
Qarg‘a der: «Topmassan menday shahbozni»,
Ming qarg‘a o‘rnini bosmas bir bozi49(ng),
Ko‘r, Kunni qarg‘ar ul sariq kelpozni,
Dam chekadir, ajdarhoni yutmoqqa.
Oqsoq kiyik yuz to‘rsiqqa yettirmas,
Sher bolasi ming tulkiga ottirmas50
O‘lik ilon yuz kelpozga yutdirmas,
Aql kerak bu ishlarga etmoqqa.
Yetmish yashab yod etmaslar tovbani,
Shodi-xurram o‘ynatarlar qahbani,
Munkirlar jam bo‘lib, yiqdi Ka’bani.
Yazid ketdi yog‘ochlarin sotmoqqa.
Boqing, bu ayyomga, ko‘ring gardishni,
Faqirga zulm etmak bo‘ldi vorzishi,
Haq yo‘lida to‘g‘ri yurgan darvishni,
Qo‘ymadilar o‘z holiga yotmoqqa.
Yuragim sabrdan, ketdi qarordan,
Yomon ishdir kek saqlasa er erdan,
Ko‘p bezor bo‘libman munday diyordan,
Ming roziman boshim olib ketmoqqa.
Maxtumquli aytar, baxtim bevajdir,
Nasibim, taqdirim, iqbolim kajdir,
Niyatim Ka’badir, xayolim hajdir,
Ixlosim bor haj tavobin etmoqqa.
BEAQL JON ICHINDA
Fikr qildim Yer, Ko‘kni,
Beaql jon ichinda,
Ko‘rdim, jon ham «Alloh!» der
Et, singir51 qon ichinda.
Ketar yo‘ling bilmasang,
To‘g‘ri yo‘lga kelmasang,
Haqni yodga olmasang,
Qolding armon ichinda.
Yerdan chiqqan nabotlar
Qizil gullar, ko‘k o‘tlar.
G‘ofil odam, bu zotlar
Kulli farmon ichinda.
Nafsing aytar: «Jo‘sh bo‘lsam,
Go‘zallarga duch bo‘lsam,
Yesam-ichsam, xush bo‘lsam,
Yotsam alvon ichinda».
Ko‘ngil, sen bir bozorsan,
Har ishga bir qizarsan,
Tuyrsam52 deya kezarsan
Jurmu usyon ichinda.
Yoyilar qanot-parlar,
Xo‘b ochilar daftarlar,
Gala-gala kaptarlar
«Huv!» der xirmon ichinda.
Bulbul aytar: «Keshikman53,
Bahorga intiq qushman,
Gulzor uchun oshiqman,
Bog‘u bo‘ston ichinda».
Oshiq aytar: «Illalloh!»
Qaldirg‘och: «Alhamdulloh!»
Laylak der: «Qulhuvalloh!!»
Xannon-Mannon ichinda.
Yorqanot der: «Yo Mavlo,
Solding meni bu yo‘lga,
Berma Oy, Kunga, yelga,
Saqla pinhon ichinda.
Anqo aytar: «Yo‘lchiman!»
Hud-hud aytar: «Elchiman,
Sulaymonga sovchiman,
YOlg‘on jahon ichinda.
Bezgaldak54 qush hayrona,
Hayron boqib har yona,
Dummo‘y chiqib sayrona
Kezar maydon ichinda.
Turna aytar: «Ucharman,
Bag‘dod suvin icharman,
Qish Hindiston ko‘charman,
Lolazoron ichinda».
Boyo‘g‘li der: «Dardim bor,
Tasbihim bor, virdim bor,
Vayronada yurtim bor,
Zoru giryon ichinda».
Ishoq aytar: «Faqirman,
Qullug‘imga haqirman,
Haq yodini o‘qirman,
Shom-shabiston ichinda».
Musicha der: «Ketarman,
Keldim, bildim-o‘tarman,
Uch-to‘rt cho‘pni chatarman,
Qo‘z(i)lab55, vayron ichinda.
Lochin aytar: «Xo‘shimdan,
Mast bo‘ldim o‘z jo‘shimdan,
Qoldim-Tangri ishimdan,
Bandi zindon ichinda».
Turoch tili sanoda,
O‘rdak tili duoda,
G‘oz