“Wat?!”
Ek het al agtergekom die woord pla haar só erg dat sy nie antwoord as ek dit gebruik nie.
“Jammer, Lethe. Ek bedoel: hoekom sê jy ek is nou anders? Jy het my mos nie geken nie?”
Dopgehou. Iets het jou gedryf. Nou passief. Jy het iets …iemand verloor.
“Hoe weet jy dit alles? Ek dog jy’t gesê …”
Sy vee skielik ons skerm leeg.
Die volgende oomblik voel ek die onaangename geruk en gepluk in my kop soos wanneer meeste van die Andromedane met my kommunikeer. Die naam is te lank en ek het al “Andros” gebruik, maar hulle hou blykbaar nie van die assosiasie wat dit kan hê nie. Daar bestaan glo lankal nie meer Androïede nie – te veel komplikasies.
“Ylena, ek het gevra jy moet dit nie doen nie! Jy maak my seer. Praat gewoonweg, asseblief.”
“Het julle Skuiwe gespeel?” vra die ander vrou, terwyl sy weet ons het. “Jou mediese behandeling verbied dit.”
“Ek het geen mediese behandeling meer nodig nie. Volgens julle toetse is selfs my geheue terug. Julle kan my nou maar vrylaat.”
“Jy’s nie ’n gevangene nie. Maar Orpheus sal daaroor besluit.”
Jammerte, skuld, vrees en irritasie flits een na die ander oor Ylena se gesig en ek sukkel om nie te lag nie. Menslike emosies fassineer haar en sy oefen dit gedurig. Dalk kry sy dan ook meer aandag van Orpheus?
“Jou afspraak is oor presies sewe-en-vyftig minute,” sê sy. “Ek sal jou dan kom haal.”
“Dankie, hoor. Dis so vreeslik dierbaar van jou.”
Sy lyk verward, want sy weet daar is iets wat sy nie snap nie.
Dan loop sy.
Ons moet jou voorberei vir Orpheus, kom dit van Lethe.
“Ek het klaar my hare losgemaak.”
Sy ignoreer my opmerking.
Enigste voordeel: jy onthou en verstaan meer as wat hulle weet. Orpheus nie jou vriend.
“Maar jy is?”
Besluit self.
As Lethe ’n mens was, het ek nou gedink sy voel seergemaak.
“Is Orpheus ’n dokter?”
Orpheus baie dinge – heler, elektro-spesialis, spesiekus, genetikus …Orpheus het fassinasie met mens-spesie, obsessie, al eeue lank. Ken jou spesie goed. Versigtig.
“Glo jy hy sal my ooit seermaak?”
Seermaak? Naïewe woord. Hy sal selfbeskikking wegvat, die bietjie wat mens-spesie het.
“Is jy en Ylena van ’n ander …e …status as Orpheus-hulle?”
Ons is van ’n ander spesie op Andromeda. Nader aan julle. Leef nie vir ewig.
Dit skok my. Ek het besef daar is ’n statusverskil, maar ’n ander spesie!
“Hoekom help jy my?”
Lang storie. Eeue lank.
Lethe vee oor die skerm en ons spel verskyn weer.
Probeer weer. Beste voorbereiding vir Orpheus. Jy onthou nie alles. As ek jou help onthou, moet jy kan wegsteek.
Lethe lyk soos altyd terwyl sy dié gedagtes na my stuur – perfek, emosieloos. Dalk het ek verkeerd verstaan?
“Wat bedoel jy …dat ek nie alles onthou nie? Hoe weet jy?”
Ek was daar toe dit gebeur het. Voor ons jou hierheen gebring het.
11
Shivani
Dis die meisie wat hulle Leda noem se beurt om te praat. Die ou man in die kring het die klip vir haar aangegee, wat blykbaar beteken die spreekbeurt is hare. Lyk my mense praat in die taal waarin hulle die gemaklikste is – Afrikaans, Frans, Khoekhoegowab, Xhosa, ’n Chinese dialek – en almal verstaan dit.
Die meisie met die klip lyk senuweeagtig, draai een wit vlegsel om en om ’n vinger. Haar blou are gloei in die fosforlig. Spookagtige lig. Mooi en fyn kind, op haar deurskynende manier …
Sluk. Keer die naarheid in jou keel, stop dit. Die reuk van swamme wat oral om ons gekweek word, is oorweldigend. Of dalk is dit die grotmolkaas wat in haarsakke hang om ryp te word. Water drup aanhoudend iewers, ’n ander klank as die water wat in die ondergrondse meer drup.
Die wag by die smal grotdeur staan steeds daar met sy vlymskerp stalagtiet. Wanneer sal hulle ophou om my op te pas? Mal spul …As hulle wil hê ek moet deel word van die gemeenskap en “goeie kinders baar”, soos Johann dit aan my moes vertaal, moet hulle ophou om my soos ’n gevangene te behandel.
Arme Johann …Ek moes seker nie die boodskapper se kop probeer afbyt het nie, maar hy sê en vra al die verkeerde goed. Soos aan die begin, toe hy wou weet hoekom Afrikaans my moedertaal is. Hoekom nie?! Tamil is my tweede taal, maar ek het dit so lanklaas met Appa gepraat …Waar val hy uit met so ’n simpel vraag? O ja, uit ’n grot uit.
Die grotwande kaats Leda se fluisterstemmetjie na my terug, singerig, asof sy die woorde uit haar kop geleer het.
“Ons stigtervoorvaders, teenoor wie ons ewig dankbaar sal wees, het hierdie grotte ontdek en besluit om hier vir ons ’n veilige vesting te maak, weg van die euwels van die bo-aarde. Hier wag ons op die redding van die Egiptiese voël wat die Heilige Luis in sy bek na ons sal terugbring. Dan sal ons weer met die hele aarde kan kommunikeer, en só sal die goeie die kwaad oorwin.”
Die Shifu knik. Sy lang, wit baardvlegsel lê in ’n spiraal op die rotsvloer voor hom. Hy vryf af en toe met sy vinger oor die hopie, asof hy wil seker maak dis nog daar. In die wit foslig kon ek nog nooit sy gelaatstrekke ordentlik uitmaak nie. Maar hy lyk oneindig oud, al is daar feitlik nie ’n plooi op sy gesig nie.
Leda gee die klip aan ’n jong vrou, wat in Xhosa begin praat. Sy kyk voor haar op die vloer, maar haar stem is sterk en seker, asof sy ten minste glo in wat sy voordra.
Haar woorde skok my. Die populasie-aanwas word streng beheer en baarvrouens word kort ná puberteit geïdentifiseer! Sluk jou naarheid, Shivani, dit gaan jou nie help nie.
Hulle moet weke voor die geboorte in die baargrot saam met die vroedvrou gaan bly! Voel duiselig, gaan flou word. Dis ’n nagmerrie, ek moet hier uitkom!
Johann stamp aan my. Mdisi, ek moet myself regruk. Diep asem in. Gelukkig is sy klaar. Hopelik beweeg hulle nou weg van die kinders-baar-deel.
Sy gee die klip aan die ou vrou langs haar. Dié het ’n soort tulband om haar kop wat lyk of dit van menshare en molvelle geweef is. Sy maak eers haar oë toe. Dramaties. Wit ooghare tril.
Johann wat langs my sit, steek sy hand op. Die Shifu lyk geïrriteerd toe hy vra of hy vir my kan vertaal wanneer iemand praat in ’n taal wat ek nie verstaan nie.
Die Shifu grom kortaf iets. Blykbaar is dit “ja”, want toe die ou vrou eindelik in ’n vreemde dialek begin sing-praat, fluister Johann in my oor.
“Dis alles leuens, Shivani. Nee, kyk voor jou. Lyk beïndruk. Maak of jy aan haar lippe hang en of ek vertaal wat sy sê. Lyk bewonderend – die Shifu hou jou dop.”
Ek maak so en Johann fluister voort: “My oor-oupagrootjie het die dagboek van een van die stigtervoorvaders gesien …voordat die leiers dit kon verbrand. Hy sê die stigters was deel van ’n groep Kangogrot-toeriste wat verdwaal het ná ’n groot ontploffing in die Wondergrot. Hulle het probeer uitkom, maar was vasgekeer.”
Ek wil iets vra, maar die Shifu