Rosalie vlug van hom af weg en gaan klouter op die kapkar om vir oom Markus te wag. Sy wens dat Charles Bennet haar met rus wil laat. Hy dompel haar telkens in die onsekerheid, en soms het sy al gewonder of sy nie maar saam met hom moet gaan en wegkom van Leydshoop af nie. Maar dan skud sy haar kop. Harmonie en Thor is die twee wesens wat sy naas oom Markus die liefste het … Sy aarsel. Nee, sy het Renier de Koning selfs liewer as haar perde of haar oom Markus. Al haar hartseer spruit uit daardie hopelose liefde.
Sy besef dat sy in ’n heel onbenydenswaardige posisie is. Sy is onwelkom op die plaas waarop sy grootgeword het, sy is onaanvaarbaar vir mense wat sy lankal ken, en sy het geen heenkome as sy die dag van die plaas af moet padgee nie. Dit is asof sy geen reg op ’n bestaan het nie, om van geluk nie eens te praat nie. Al wat sy kan doen, is om uit te hou totdat oom Markus te sterwe kom, en dan sal sy sien wat die toekoms haar kan bied.
5
Laat die Maandagmiddag kom ’n vreemde rytuig op Leydshoop aan. Dis ’n breë, plat gedoente met sitplekke teenoor mekaar aan die twee smaller kante. Twee perde trek die kar wat op groot, goedgeveerde wiele ry.
Toe dit voor die deur stilhou, klim Renier van die rytuig af. Hy lag opgewek toe hy oom Markus, Hanna en die jongmense se nuuskierigheid sien.
“Die oes was goed, oom Markus, toe koop ek maar hierdie ding.” Hy glimlag ingenome. “Hulle noem dit ’n landauer en dit ry soos ’n droom. Hoe lank dit op die plaaspaaie gaan hou, weet ek nie, maar ek sal dit maar net met spesiale geleenthede gebruik.”
Clara se oë blink.
“’n Landauer! Is dit hoe hulle lyk? Ek het nog net daarvan gehoor!” Sy stap om die rytuig en bekyk dit van alle kante. “Dis nou mode om een van dié goed as bruidskar te gebruik.”
“So swierig as wat hulle kon,” sê Renier laggend. “Dit skommel en skud nie soveel as die ou kapkar nie.”
Hanna sluit by haar dogter aan en bekyk die koperlampe met ’n glimlag.
“Het dit baie gekos?”
“’n Paar honderd pond, maar ek dink dit is die moeite werd. My pa het ’n bietjie teëgestribbel, maar hy het kop gegee.”
Samuel kyk na oom Markus.
“Daar is ’n splinternuwe spaider op Harrismith, oom Markus, en ek het –”
“Vergeet daarvan,” val Markus hom bruusk in die rede. “Ek is nie meer so ryk dat ek voor die voet kan koop wat ek wil nie.”
Samuel frons vies.
“Die oes was goed,” brom hy.
“Die oes se geld sal nie gebruik word vir sulke uitspattighede nie.”
Renier stap terug na die wa omdat hy half ongemaklik voel oor die stryery op die stoep. Samuel volg hom.
“Praat tog met oom Markus, asseblief, Renier. Hy is verskriklik koppig, maar hy sal na jóú luister.”
Renier draai na hom.
“Ek kan nie aan ’n ander man voorskryf hoe hy sy geld moet bestee nie, Samuel. Hy het baie meer verpligtinge as ek en my pa. Hy het vier ekstra mense om te onderhou, en jy moet nie daarvan vergeet nie.”
Samuel staan dikmond eenkant. Wat is Renier beter as hy? Hulle gaan tog albei groot landgoedere erf, en hy self kan nie eens ’n ou karretjie koop wat hy so graag wil hê nie. Hy het sy vriende op Harrismith al so te sê klaar vertel van die wa wat hy wil koop, en nou is die ou man so koppig. Daar is nog net een ander uitweg. Hy sal by sy ma neul totdat sý kop gee.
Hanna is onbewus van haar seun se gedagtes en streel liefderyk oor die blink leerbekleedsel.
“Dis ’n pragtige wa, Renier. Het jy die perde ook op die dorp gekoop?”
“Nee, Tante, dis my eie perde.” Hy kyk na Clara. “Wil julle ’n entjie met die wa gaan ry?”
Hy hoef niemand twee keer te nooi nie. Clara, Hanna en Samuel is vinnig in die landauer. Rosalie bly eenkant staan. Daar sal nie plek vir haar en oom Markus ook wees nie, maar sy gee nie om nie. Die landauer gaan Clara en Renier se bruidskar wees, en sy wil nie daarin ry nie.
Renier kom na haar toe.
“Jy kan in my plek gaan, Rosalie. Daar is nog een sitplek oop.”
Sy skud haar kop heftig.
“Nee dankie … ek wil liewer nie gaan nie. Ry jy maar saam. Clara en tant Hanna sal my nie daar wil hê nie.”
Sy blik vertroebel, maar hy sê niks. Hy knik net begrypend en draai dan om om by die ander aan te sluit. Hy gee aan die drywer die teken, en hulle trek op ’n rustige draffie weg.
“Dit gaan goed met die De Konings,” mymer oom Markus. “Dalk het hulle die wa net ter wille van Clara gekoop. Sy wou so graag ’n landauer as ’n bruidskar hê.”
“’n Donkiekar behoort ook goed genoeg te wees as mense mekaar regtig liefhet,” sê Rosalie en stap die huis in.
Oom Markus kyk haar diep ingedagte agterna. Sy is die laaste tyd so ernstig dat hy haar byna nie meer ken nie. Rosalie kom met oumenswyshede vorendag wat hy nie van haar verwag nie. Sy leef in haar eie wêreld waartoe hy nie meer kan deurdring nie.
Rosalie wil net alleen wees met haar hartseer en haar verlange. In die stilte van die groot huis wonder sy of sy dit nog veel langer sal kan verduur. Die situasie het nou al haas ondraaglik geword, maar dis nog net ter wille van oom Markus dat sy uithou. Sy kan hom nie in die steek laat nie.
Samuel en Hanna takel Markus gelyk. Die ou man is rustig besig om aan sy pyp te suig toe ma en seun op die stoep uitkom. Die son is al ’n ruk lank onder, en ’n uur gelede al is die werkery by die dorsvloer gestaak.
“Jy is baie onredelik teenoor Samuel, Markus,” begin Hanna.
Markus kyk skewekop na haar en Samuel.
“En hoekom nogal?”
“Jy weet self hoe graag hy daardie spaider wil hê, maar jy weier hom dit net omdat jy nie van Frank hou nie.”
Markus sug diep.
“Dis nie die rede nie, en jy weet dit so goed soos ek, Hanna. Dit sal net ’n hele spul onnodige geld uit die sak wees, en daar is nie eens perde om die ding te trek nie.”
“Daar is Danser en Harmonie,” praat Samuel vir die eerste keer. Rosalie is op pad stoep toe toe sy Samuel se laaste woorde hoor en sy steek vas.
Markus kyk nie eens na Samuel nie.
“As jy aan Harmonie raak, skil ek jou met ’n sambok af. Danser werk op die dorsvloer omdat jou pa met Poon weg is.”
Samuel frons vies.
“Sahara staan op stal of draf sommer net rond in die veld. Hy kan ook ’n bietjie begin werk.”
“Hy is my beste teelhings,” sê Markus en klop sy pyp teen sy skoen uit. “Ek was alreeds verplig om Danser te laat werk … iets wat ek gesweer het ek nooit sou doen nie.”
“Is daar nie ’n ander oplossing nie, Markus?” wil Hanna weet.
“As jý aan een kan dink, sal ek dit oorweeg.”
Hanna aarsel.
“Samuel kan twee perde saam met die waentjie koop.”
Markus kyk vinnig na haar.
“En jy dink dat ek só ’n voorstel moet oorweeg? Waar moet ek die geld vandaan kry? Jy en jou gesin kos my ’n aardige bedraggie sonder dat ek nog my hand in my sak moet steek vir verspotte luukshede.”
“Jy misgun my kinders alle luukshede, Markus,” sê