Vir ’n paar oomblikke het haar pa se stem geklink asof dit wegraak oor water en wind. Hy het by die venster uitgekyk; in sy oë was daar iets wat Maggie nooit voorheen gesien het nie. Toe het hy teruggekeer na sy lyf, tot by die tafel waar sy en haar ma na mekaar sit en kyk het.
“Agterna se sien is om blind te kyk. En jy, jy oorweeg dit om hierdie man se vrou te word? Uiteindelik sal daar niks van jou oorbly nie, jy sal sy skaduwee wees, dis al. Net nog ’n juffroutjie, en later net nog ’n voorstedelike huisvroutjie. Soos …”
Sy woorde het in die Saterdagmiddaglug bly hang. Vir haar pa het dit nie gegaan oor haar ma of oor haar of oor wat Frans se beroep was nie, het sy geweet. Dit het gegaan om sy eie trots. Om haar te buig tot die kaliber pianis wat hy haar in sy gedagtes gemaak het. Maar dat hy haar ma met een onvoltooide sin so kon verkleineer, het haar terselfdertyd rasend en hulpeloos laat voel. Skuldig, omdat sy ’n aandeel gehad het in sy uitspraak.
Haar ma het opgestaan en by die agterdeur uitgeloop. Later die middag het Maggie haar gesien waar sy op haar knieë die opslaanklawer tussen die gras uittrek; haar skouers effens geboë. Op daardie oomblik sou sy haar pa se rooikop met ’n hamer kon inslaan as sy een byderhand gehad het.
“Eendag sal jy verstaan, Maggie,” het haar ma gesê toe sy stilswyend langs haar op die gras gaan kniel en begin help het met onkruid uittrek.
Haar ma se stem was sag, maar sonder om te klink of sy dit alles maar aan die lot oorgelaat het. “Goeie verhoudings en begrip is meer as beginsels, my kind, belangriker as om altyd rég te wees.”
Die badkamerspieël is toegestoom toe Maggie uit die bad klim en die handdoekjas om haar draai. Beter so, dink sy, beter om nie die aftakeling van swaartekrag en die lyne van verdriet in die helder lig te moet aanskou nie. Verkiesliker dalk dat sommige dinge vir altyd agter ’n waas verborge bly.
Liesbet McKairn het haar kind nooit vir die wolwe gegooi nie, sy weet dit. Selfs al het haar pa haar gedryf om ’n konsertpianis te word, was haar ma daar om ’n vangnet te wees. Sy het haar probeer beskerm teen McKairn se harde woorde en sy obsessie. Maar sy het vir Maggie die spesiale rok waarop McKairn aangedring het gaan koop vir die groot aand; die aand waarop hy sy hoop en hart gesit het.
“Maggie kry ’n ordentlike tabberd,” het haar pa twee maande voor die tyd gesê, “nie ’n tuisgemaakte een nie. En van donkerblou stof. Middernagblou. Iets wat ’n professionele pianis pas. Ek wil trots wees op my dogter.” Haar pa het vir haar ma ’n tjek gegee voordat hulle die Saterdagoggend stad toe is om iets te soek.
Die saal onder die verhoog is donker toe sy die aand voor die klavier gaan sit; ’n swart vallei waarin sy niks kan onderskei nie. In die middel van die geel lig wat ’n sirkel om die klavier gooi, is dit sy, net sy alleen. McKairn se oë is ’n sonstraal, gekonsentreer tot die brandpunt van ’n vergrootglas wat haar skroei. Sy gesig is die enigste waarvan sy bewus is. Haar ma is ’n vae figuur in ’n rok wat saamsmelt met die donkerte.
“Vanaand is jóú aand,” het McKairn voor hulle van die huis af weggery het in haar nek gesê, “jou aand, en my aand. Ons sal hierdie mense wys watter bloed daar in ’n Ier se are vloei.”
Haar pa se asem het rukkerig en gedronge deur sy lugpyp beweeg. Sy wou weg, haar arm uit sy greep losruk toe hy die agterste motordeur vir haar oophou dat sy kon inklim. Wat as sy nie goed genoeg speel nie, as sy die kompetisie nie wen nie?
Haar ma het stil voor in die kar gesit. Van die agterste sitplek af kon Maggie byna nie sien dat sy asemhaal nie.
Help my, het sy gedink. Asseblief. Iemand. Help my.
Die motor het stadig die paar strate na die saal waar die kompetisie gehou is, gery. Die hele tyd kon sy haar pa se gesig in die truspieëltjie sien, sy wenkbroue ruig en rooi.
Dit raak nog stiller in die saal. ’n Paar kugge, ’n neus wat gou hard uitgesnuit word. ’n Vrou met ’n kleinerige kind wat begin huil, skuif ’n stoel en loop na die deur agter in die saal. Dit kraak soos dit agter haar toegaan.
Uit die sygordyne aan die oorkant van die verhoog wys die beampte dat die pianis kan begin.
’n Grys mis sak om Maggie toe. Haar kop buig oor die klawers, haar pa se stem is in haar ore: sit in hemelsnaam regop!
Die eerste note duik in onder haar vingers. Sy hoor hulle asof sy êrens op ’n hoë krans staan en die klanke een vir een onder in ’n groot meer val. Klippies wat plonk. Een-een.
Dan begin hulle saamkom, vinniger, vinniger; sy ryg hulle aanmekaar, dis ’n resies wat haar vingers oor die klawers maak. Wit en swart note, wit en swart, wit, wit, haar kop jaag haar, jaag haar hande, vinniger … Sy hoor en sien haar pa, voel sy asem agter haar rug, haar nek; voel in haar lyf die dreiging van sy stem, die dwingende behoefte om sy stempel af te druk, haar te vorm tot iemand, tot “iets”. ’n Ideaal wat die plek van iets anders moet vul.
Agter haar oë begin dit flikker. ’n Migraine. Soos dikwels tevore wanneer sy moet voorberei vir ’n musiekeksamen. Die gevoel styg uit haar maag op tot in haar kop, in haar brein; daar waar sy die note moet beheer, hulle apart moet hou, en tog laat saamvloei.
Dit sprei soos ’n golf binne-in haar lyf. Sy probeer opstaan, die klavierstoeltjie val om. Met ’n siddering ruk haar ma se hoenderpastei en die fyngekoude appel van vroeër op deur haar slukderm. Die brei spat oor die klawers, loop tussen die gleuwe in; op die swart tussennote sien sy deur die waas die stukkies wit vleis en groen appelskil.
Sagte arms help haar van die verhoog af. Haar ma? Iemand neem haar motor toe, bring vir haar water toe sy eindelik in haar eie kamer by die huis is. Sy sien hoe haar eie hand die glas aanvat, hoe haar vingers wat die houer vasklem groot en wit skyn deur die water.
“Kom, Maggie, lig op jou arms.” Haar ma help haar uit die rok, vee haar lyf af met ’n nat lap, was dit met seep; sy ruik die Lux aan haar ma se hande wat die somerspajamas se hempie oor haar kop trek en die laken onder haar ken invou.
Die deur gaan toe. Sy is alleen met die donker. Met die note.
Sy gly van die bed af, gaan sit op die koue vloer. Van onder uit die sitkamer hoor sy haar pa se stem, hoor hoe hy op die oop klavier sy hande teen die klawers stamp. ’n Gehamer van onbeheerste wanklanke. Vals note.
“Opoffering. Toewyding. Dissipline!”
Sy druk haar hande oor haar ore, ban die klanke en stemme uit; die note wat in haar kop dreun.
In die nag word sy wakker. Dis asof die voering van haar kopbeen seer is. Maar daar is iets wat tussen die vorige aand en nou gebeur het. ’n Besluit wat haar kop geneem het in die paar uur wat sy geslaap het. Sy sal haar pa nie sy sin gee nie; sy is nie gemaak om ’n konsertpianis te wees nie. Met haar musiek sal sy aanhou, maar nie op die manier wat hy dink dit moet wees nie.
Sy hoor haar ma se voetstappe in die gang; op pad om te kom kyk of sy slaap, of sy herstel het van die spanning en ontsteltenis. Net soos die keer toe sy van Mignon se huis af gekom en Fedélis haar so te sê weggejaag het. Daardie aand het sy Maggie gekry waar sy, met die kombers bo-oor haar getrek, gelê en huil het. Sy het nie weggegaan voor sy geweet het waarom sy so onderstebo was nie.
“Ek het iets vir jou uitgevind wat jy wou weet,” het sy die volgende middag gesê toe Maggie by die huis kom. “Jou pa gaan vroeg eet vanaand, hy moet uitgaan om een van die ouers te besoek. Doen jou huiswerk, dan wys ek jou wanneer hy weg is.”
Maggie het eers gaan bad en die winterspajamas wat haar ma self gemaak het, aangetrek. Dit was koud al was dit nog nie heeltemal winter nie, maar die blare het begin afval en geel poeletjies onder die stam van die asboom in die bure se tuin gemaak. Soggens en laatmiddag kon sy die soeterige reuk van die blare wat begin verrot, ruik.
Die skottelgoed was klaar en haar ma het op die oorgetrekte bank met die blou kussings gesit toe Maggie uit die badkamer kom.
Op haar skoot is ’n dikkerige biblioteekboek. Maggie hou haar kop skuins om onder die boek in te kyk: Wagtoring – ’n organisasie vir diegene wat Jehova dien.
“Dis