Toe, met ’n skamper laggie, het sy dit ligter probeer maak: “Dalk kom ek eendag terug – as ’n kriek, of ’n donkie – en kan ek terugkyk op hierdie lewe. Dan sien ek miskien wat ek hier verkeerd gedoen het en doen my boete. En word ek uiteindelik gepromoveer tot ’n mens wat ’n nuwe kans kry. Dán sal ek glo daar’s iewers ’n uitgewerkte plan wat ons lot bepaal.”
Die weke ná die verassing is dit met uiterste inspanning wat Maggie smiddae die deur vir haar musiekleerlinge oopmaak en probeer om te luister na wat hulle uit die klavier oproep. Tussen die note en klanke deur is dit aanhoudend Mignon se stem wat sy hoor. Snags droom sy van haarself, die rooihaarkind, en die Getuie-kind op die skoolgrond, albei wagtend op die Armageddon. Die wederkoms. Die einde. Apokalips.
Die groot oordeel van God waar die NG mense, die Getuies uit meer as tweehonderd lande, die Katolieke en die lede van die Pinksterkerke en die Charismatiese groepe saam staan en wag, elkeen op ’n eie God. As jy in die Gereformeerde kerke is, is daar vir jou genade vir jou siel – dis te sê as jy voortdurend jou sonde bely en erken hoe sleg jy is. En as jy glo Christus het vir jou sondes betaal. So is dit in haar ingeprent as kind. Maar as jy ’n Getuie is, kan jy eendag op die aarde met jou nuwe siel én liggaam leef. Mits jy gewerk het vir die Wagtoringgenootskap, die waarheid van huis tot huis met ander gedeel het.
Sy sien Gehenna soos Mignon dit vroeër beskryf het. Die naam van die ewig brandende vuur in die vallei van Hinnom, naby Jerusalem; die plek waar die Jode misdadigers se liggame en diere se karkasse verbrand het. Maar teen die bangmaak vir die hel en verdoemenis waaroor die Protestante en die Katolieke dit het, het Mignon haar pront uitgespreek: “Iemand, Wie ook al, wat Hom op liefde vir hierdie armsalige lotjie op aarde beroem, sal nooit ’n vuur maak waarin Hy party mense sal smyt nie. Nie letterlik nie, en regtig, Maggie, ek glo ook nie figuurlik nie.”
Of Mignon ooit in haar lewe werklik gegló het, ten minste of sy wel later iets aan God die Vader en aan Christus die Redder gehad het, kon Maggie nooit agterkom nie. Daar was ’n angs in Mignon wat sy kon aanvoel; ’n vrees vir godsdiens van enige aard.
“Ag, Maggie, tog, ’n behoorlike sonde is baie interessanter as ’n bekering!” het sy ’n keer spottend laat val. Sy het die skok op haar vriendin se gesig gesien en vinnig gekeer: “Toemaar, toemaar, net ’n joke! Ek dink sommer aan die boeke wat ek al gelees het. Ek het onlangs The Invention of God in die hande gekry, het jy dit al gelees? En The Satanic Verses van Rushdie?”
Maggie het ’n bietjie verlig haar asem uitgeblaas.
“Nee, ek het nie. Ná Frans se dood wou ek veral nie sulke soort goed lees nie. Sy sienings oor godsdiens het my altyd net ontstel en deurmekaar gemaak.”
“Dis oukei, as daar iets so verskriklik gebeur, probeer ’n mens wegkom van te veel dink, ek weet. Dit moes baie erg gewees het vir jou.” Mignon het probeer om te troos te midde van haar eie verwarring.
“Maar moenie worry oor my nie! Ek is fine.” Sy het gegryp na ’n ander onderwerp: “Onthou jy die stories wat ons uitgedink en geskryf het? Voor ek weg is daardie jaar? Die swart hardebandboek, dit het by jou gebly toe ek weg is. Wat het daarvan geword?”
Maggie kon nie onthou nie. Wat hét van die boek geword – dit was een van die belangrikste dinge uit haar skooljare, maar toe sy en Frans getroud is, het byna alles uit haar kindertyd êrens in ’n boks of twee by haar ma se huis agtergebly.
“Ek sal my ma vra,” het sy geantwoord. “Dalk lê dit in die trommel met my kinderboeke. Ek dink so, definitief.” Sy was bly dat Mignon onthou het; dit was ’n bruggie tussen tóé en nóú, iets waarmee ’n mens die diep rivier daaronder kon trotseer.
“Nee wat. Ek vra maar net, dis niks om oor te worry nie, dit was sommer kindernonsens. Niks in vergelyking met die regte storie nie.” Dit het geklink of Mignon nie regtig omgee nie.
“Hoe bedoel jy, watse regte storie?” Mignon het van altyd af die interessantste idees gehad; goed wat ander mense nie kon raaksien of -hoor nie. Maar sy het die onderwerp weggewaai soos jy ’n vlieg met jou hand wegjaag.
“Sommer maar. Op ’n dag sal ek sorg dat jy weet. Kom ons gaan stap ’n ent voor ek terugry. Ek is nog nie lus vir daai koue, leë flat nie.”
Hulle het sonder praat afgestap na die Hoofweg. Daar was ’n troebelheid in Maggie se binneste; hoe min het sy die kind van destyds geken. Hoeveel meer was daar nie as die paar dinge wat sy destyds geweet het nie. Sy kon die laerskoologgende terugtregter deur die tye. Maandae se saalbyeenkomste in die skool met die 1953-Bybel en die NG Kerk se sondeboodskappe. Die streng werketiek: ’n kind van die Here vertrou op Hom, maar dan moet hy alles insit, hardloop om eerste oor die wenstreep te wees. Werk, want die nag kom nader. Veral die kere wat haar pa die godsdiensles gelei het.
En Mignon wat buite die saal staan, rug teen die dubbele houtdeur. Weggaan daar, dit mag sy ook nie.
Die res van die week se godsdiensperiodes in klaskamers het die reuk van onderarmsproei van meisietjies wat begin grootword, die surigheid van die seunskinders se kaal voete. Bordkrytpoeier op die houtvloer en Elnett haarsproei, blink gelak om die juffrou se hoë geteasede haredos.
In rye staan hulle teen die baksteenmure soos wat hulle van buite af ingeloop kom; meisies aan die een kant van die deur, die seuns anderkant. Die onderwyseres wag. Absolute stilte, dan eers kan hulle instap, skape wat op ’n herder vertrou. Een vir een loop hulle, agter mekaar, tot hulle langs die tweesitplekbanke staan. Die seuns lig die klappe van die banke aspris op en af sodat dit skree en juffrou Botha moet raas voordat hulle kan sit.
Eers trek sy die aanwesigheidsregister nader, merk al die name af en tel dan die Bybel van die tafel af op.
“Juffrou, mag ek asseblief …?” Mignon steek haar hand op. Elke godsdiensperiode moet sy opnuut weer vra. Dis ’n skoolreël.
Van waar sy langs Maggie sit, staan Mignon op toe die juffrou haar kop knik. Juffrou Botha se gesig het ’n jammerkry-uitdrukking vir die kind wat van die Bybel-en-bid moet wegloop.
Onder Mignon se skoolskoene slaan die stof in klein wolkies op soos sy tussen die twee rye deurloop na die voorkant van die klaskamer. Haar hand draai die deurknop, sy stap uit, trek die deur agter haar saggies op knip.
“Hoekom dan?” het Maggie ná al die jare wat verby is, gevra.
Mignon het net een of twee sinnetjies gesê. Iets soos: “Ons mag nie met ander gelowe gemeng het nie.” En: “Dit sou ons ongelowig en heidens maak as ons na ’n ‘verkeerde Bybel’ se boodskap luister. Ons het net die New World Translation gebruik. Maar nonsens, dis wat dit was.”
Op ’n Dinsdagoggend, hulle was in standerd drie, het Maggie se pa haar laat roep net nadat die rye in die klasse ingestap het. Sy kantoor was langs dié van die skoolhoof. Sy het geskrik toe sy haar naam oor die interkom hoor. Het hy haar en Mignon met mekaar sien praat?
Maar haar pa gee die kosblik wat sy by die huis vergeet het en wat haar ma by die skool kom afgee het, in haar hande. “Sorg dat jy in die vervolg nie so nalatig is nie, Maggie. As ek bevorder wil word, moet my eie kind ten minste ’n voorbeeld vir die ander wees. Dit was nie maklik vir my om tot hier te kom nie – om vir die Afrikaners te wys ek is ’n Ier en aan hulle kant – nie ’n Engelsman soos hulle dink nie.”
Sy loer in die kosblik terwyl sy terugloop klas toe. Op die toebroodjies is kouevleis wat oorgebly het van die vorige aand se ete en een van die lang, taai pienk lekkers wat ’n mens ook by die snoepwinkeltjie kan koop, is onder ’n stukkie waspapier ingeskuif. Haar ma se troos vir haar pa se raas.
Deur die vensters van die gang sien sy waar die werkers groot steiers teen die ou gebou langsaan neersit om te begin verf. Die nuutaangeboude stuk van die skool ruik na sement. Sy klim met die twee stelle trappe op, stadig, want sy is min lus vir die geskiedenisles wat ná die godsdiensperiode kom.
By die venster, regoor die deur van hulle klaskamer op die tweede verdieping, staan Mignon steeds. Binnekant hou die juffrou nog godsdiens. Sy hoor haar stem wat ernstig op- en afgaan soos dit