Ek het Hom hom gelos; ek kon net nie meer glo nie. Daar was nog die Ander Een, maar hom het ek nie leer ken nie. Die een van Kersfees en die krip. Die een by wie ek nie durf kom het nie, want rondom hom was daar geskenke en Kersboompies met liggies. Jaareindes het ek in die skoolgange gestaan, gehoor hoe die ander Kersliedjies sing, my betrap dat ek saamneurie. Dan: Ma se plathand by die huis as sy die wysies hoor. Heidens! Oorgeneem van ou afgoderye. G’n presente vir die kinders van die Getuies nie; bome met foelie en blink sterre en balletjies nie. Lucky packets met papierhoedjies en trifles met vyfsente en jellie en vla en cherries nie. Gewone dag. Sonder ’n Betlehemster. Netjiese rokkie aan, op pad tussen die huise. Twintig uur ’n week se werk vir Jehova as jy ’n gewone lid is; honderd ure as jy ’n pioneer word. Ons, weerskante van pa en ma – die spruite van hul liefde. Ga! Liefde!
In my drome hoor ek nog altyd die geklop aan die deure. ’n Man of vrou wat geïrriteerd oopmaak. Dan die vinnige toeklap, die plank twee sentimeter van my neus. Dis wat ons moet opneem en dra, sê Ma. Nie kruis nie, nee, strafpaal. En nie een van hulle het ooit geweet dit gaan als om die leiers wat daarbo sit en hulle misbruik nie. Duisende rande se boeke en Watch Towers. Nee – miljoene. Ontwaak. Arme flippen fools.
Mignon se bitterheid is geroeste spykers wat in Maggie se maag steek. Wat weet sy werklik self van die godsdiensgroep waaruit Mignon kom – het die misnoeë wat uit haar woorde spreek nie dalk ook ’n ander oorsprong nie?
Wanneer Mignon dit oor godsdiens gehad het, het sy gelyk soos die aanbieder van The Weakest Link, Fiona Coyne. Dieselfde skerp oë, die brein wat die gehoor en deelnemers ver vooruit is; die skeptisisme en die vlymtong wat die swakste skakel in die program sou ontmasker voor hy selfs ’n tweede vraag kon kry. Fiona, wat helaas ook ’n dood gekies het soos Mignon.
Soms probeer sy ander opsies vir Mignon versin, soos wanneer ’n mens skaak teen jouself probeer speel; betrap sy haarself daarop dat sy haar probeer omvorm tot iemand wat tot ander oortuigings kom. Asof sy haar ná die dood tot ander sienswyses kan dwing. Kan red, en verby Petrus se onverbiddelike poort die hemel kan insmokkel.
Sy weier om te dink dat die Mignon wat sy geken het net die as-oorblyfsels is wat sy uiteindelik moes gaan afhaal.
Tussen die cloisonné-vase wat sy destyds uit China saamgebring het, staan Mignon se boksie met oorskot langs die leë kruikie waarin Frans se as was. Dít het sy en haar skoonouers op ’n herfsoggend uitgestrooi oor die see by Agulhas. Frans gaan tog nog weer op reis, het sy gedink. Maar Mignon – sy weet nie waar sy met haar reste moet heen nie.
Haar tee is op; sy gooi die laaste straaltjie met ’n paar teeblare daarin in die wasbak se gaatjie af. Die foksterriërs van langsaan kef al weer. Menige keer het Frans wanneer hy die adrenalien-gedrewe duiweltjies hoor, in die agterdeur gestaan en raas terwyl hy met ’n bewolkte uitdrukking na die heining kyk: “As ek nie nog hondemoord pleeg nie!”
Deur die blokkiesvenster voor die wasbak sien sy hoe oom Hans die honde roep en oor hulle koppe vryf. Die blaffery maak niks aan sy dowe ore nie. Hy haak die leibande om hulle nekke en hulle begin opgewonde rondspring; dis die hoogtepunt in hulle daaglikse bestaan, die sypaadjies en verbygangers wat wag.
In die naaldeik hang die skrikpop doodstil en wit. Die suidoos het gaan lê.
Dis of sy ingesuig word, of sy in ’n spieël sien wat honderd maal vergroot: die pop beweeg nader aan waar sy staan totdat die gesig reg voor haar is.
Die dooie geverfde oë word dié van Mignon, geelbruin oë wat met haar praat: Gaan na Bea toe, Maggie. Gaan soek haar. Jy wat nog steeds glo aan die Voorsienigheid – doen dit vir my.
HOOFSTUK
3
“As jy jouself doodmaak, is daar vir jou geen genade nie. G’n mens het die reg om ’n lewe in sy hande neem nie. Nie die van ’n ander nie, en ook nie sy eie nie. Toe die kerk nog gesag gehad het, het hulle geweier om sulke dooies by die ander te begrawe.”
McKairn was sy klipharde self toe Maggie die aand ná die verassing by die hospitaal kom. Ook nie die pyn wat hy verduur het, kon hom sagter maak nie. Vir Mignon, haar lewe én haar sterwe, was daar net oordeel.
Maggie het weggedraai van haar pa se bed sonder om tot siens te sê. Hoe kon ’n mens so hardvogtig wees; hoe kon haar ma McKairn toelaat om nog altyd sy woede teenoor almal wat nie soos hy is nie uit te braak? Maar sy was kwaad vir haarself ook. Hoekom het sy ooit gesê van Mignon; hom die gaping gegee om haar met sy bitterheid aan te tas?
Van haar pa se oorheersing en eenogigheid het sy genoeg gehad. Sy sou hom nie weer besoek nie; nie wanneer hy dalk uit die hospitaal ontslaan word nie, nie as hy weer daar beland nie. Ook nie … Sy wou nie so ver dink nie.
“Hoe hou Ma dit?” Liesbet McKairn het agter haar aangekom en haar ingehaal by die uitgang.
“My kind.” Die stem agter haar is hoog en dun. Sy sit haar arm om Maggie se skouer, probeer haar effens nadertrek.
“Soveel jaar verduur Ma alles. Al Pa se buie, sy emosionele mishandeling, die oorheersing – het Ma dan nie ook beginsels van Ma se eie nie? ’n Trots wat Ma laat voel reg is reg, en verkeerd is verkeerd nie?” Sy is kwaad; sy wil nie haar ma se pleidooie hoor nie.
Haar ma se gesig is dofwit, asof dit ’n gipspleister is wat haar dink en voel moet toesmeer. Haar lyf is selfs kleiner as toe Maggie nog in die huis was. ’n Liggaampie soos die van kinders op foto’s uit die Tweede Wêreldoorlog – kinders wat vir ’n paar jaar eenvoudig opgehou groei het.
“Moenie met jou pa oor hierdie goed stry nie, my kind. Wat hy glo, glo hy. En al stem ek nie altyd met hom saam nie, dis die beste om stil te bly. Dit het ek deur die jare moes leer. Jou pa, hy bedoel nie alles soos dit vir jou klink nie.”
Sy kon nooit uitvind waar haar ma se verdraagsaamheid vandaan kom nie. Ook vir Mignon het sy ’n sagte plekkie gehad destyds; sy het Maggie nie verbied om met die kind van die vreemde geloof maats te wees nie.
“Ai, Ma.” Vir ’n oomblik wil sy haar ma in vrede laat gaan, maar ’n dwarsheid laat haar vassteek.
“Ma probeer altyd vir almal intree!” Haar stem is skril in die portaal van die hospitaal. Die man by Ontvangs steek sy kop vraend deur die houtafskortings, trek hom dan weer terug by die rekenaar.
“Ek bedoel nie wat ék sê nie, Pa bedoel nooit wat hý sê nie, niemand is ooit regtig verkeerd nie. Het Ma al gehoor van the road to hell is paved with good intentions?”
“Moenie.” Haar ma hou ’n hand waarop die rumatiek begin knoppe maak. Haar stem is moeg. “Los dit, my kind. Jou pa is oud. Daar is dinge wat jy nie weet nie.”
In die tyd wat verby is, het sy haar ma nie weer gebel nie; haar pa nie besoek nie. Maar hoe, wonder Maggie toe sy haar weggeskeur het van die voëlverskrikkerpop met die dringende oë langsaan, hoe moet dit wees om ’n kind te maak by so ’n man? Iemand wat haar in die gewone huislike gang van sake nooit aangeraak het nie; nie eens ’n piksoen om tot siens of hallo te sê nie.
Sy loop badkamer toe, draai die bad se krane oop en gooi genoeg Badedas-olie in sodat haar vel die geur van groen en die Knysnabosse kan inasem.
Haar ma se lojaliteit teenoor McKairn was nog altyd bomenslik. Selfs wanneer hy haar as persoon ten diepste verneder het.
Toe Maggie besluit het sy trou met Frans en sy hou by haar voorneme om musiekonderwys te gee, kon McKairn sy kind nie vergewe nie. Hy het Frans die sondebok gemaak. Hy was die oorsaak, dit was sy skuld dat Maggie haar toekoms opgeoffer het.
“Gerieflik vir hom,” het hy uitgevaar, “’n vrou wat musieklesse gee vir ’n paar kinders wat g’n talent het nie. Met genoeg tyd om saam met hom rond te flenter op sy kamma-navorsings-reise. Wat is ’n geskiedenisdosent tog nou in vandag se tyd? In my jare nog miskien. Of wiskunde ja, as hy dit kon doseer, dis ten minste ’n eksakte vak.
“Maar elke Jan Rap en sy