Joe en Frikkie kyk mekaar oomblikke lank sprakeloos aan. Joe kan nie glo dié Blinkstefaans is sy seun nie. Frikkie soek ewe hard na sy pa in die man met die oogklap, stoppelbaard en vuil boskaas. Waar is die blonde kuif waarop sy pa altyd so gesteld was? Sy hare hang nou ylerig en deurmekaar oor sy voorkop, en waar dit eens blink gebrylcreem agter sy ore ingekam was, hang dit nou in vuil slierte oor sy ore. Sy blou oog sit diep in ’n donker oogkas weggesteek.
Joe takseer sy seun se bleek gelaat, die blinkswart hare, die goue ketting om die pols. Hy hou nie van die manier waarop Frikkie stil en stip na hom kyk nie, van hoe hy sy mondhoeke na onder trek asof hy sooibrand het nie. Joe vee die hare van sy voorkop af en dié langs sy kop agter sy ore in. Hy boor onwillekeurig met sy duim onder die oogklap in – dit jeuk en brand van die sweet.
Frikkie staan agter die lessenaar op, waai Tony met ’n slap hand by die deur uit en druk sy sigaret dood. Die lyfwag kom sit koponderstebo Joe se pistool op die lessenaar neer en stap uit. Frikkie wag dat die deur agter hom toeklik voordat hy praat.
“Yes, Dad. Hoe lyk dit?” Hy gee ’n paar lang, lui treë vorentoe en slaan een arm met ’n wye gebaar om sy pa se skouers, asof daar ’n mantel aan die arm geheg is. Joe weet nie hoe om hierop te reageer nie. Hy kan nie onthou hoe hy sy seun altyd gegroet het nie. Met die hand dalk, maar mekaar omhels, het hulle nooit nie. Hy bring sy hand op, maar Frikkie het hom reeds weer gelos en omgedraai na sy lessenaar toe. “Ek aanvaar dit gaan maar kakkerig met jou, Dad.” Frikkie tel die pistool wat Tony neergesit het op en ruik aan die loop. Hy draai na sy pa toe en beduie na een van die stoele. “Hoekom sit jy nie, Dad?”
Joe sak dankbaar in ’n stoel neer. “Hel, Laaitie,” sug hy, “nou het ek genuine kak aangejaag.” Hy kyk van sy skurwe, knokkerige hande op na sy seun, maar kyk onmiddellik weer weg voor Frikkie se stil blik. En skielik weet hy dat Frikkie weet wat hy gedoen het. Hoe hy dit te hore gekom het, weet hy nie. Het die nuus so vinnig versprei? Het Sophie hom laat weet?
“Ek het die Mazda met sy Fastback netnou op die kassie gesien,” sê Frikkie asof hy Joe se gedagtes gelees het. “Die pote soek heavy na jou, Dad. Maar moenie worrie nie, jy’s nou oukei.”
“Frikkie, ek …”
“So, as ek dit reg het, Dad, is die ou lady amper in haar moer in en die ou wat haar gespyker het sonder sy tools Graceland toe. Cool, man, cool.”
“Fokkit, my laaitie, jy weet nie …”
Maar Frikkie maak hom met ’n opgehefte handpalm stil. Joe weet nie hoe om sy seun se koel reaksie te interpreteer nie.
“Stadig, stadig. First things first,” sê Frikkie. “Wat gehappen het, het gehappen.” Hy loop na die groot boekrak. Met Joe se pistool in sy een hand steek hy sy ander hand agter die Totius-werke in. ’n Klein gedeelte van die rak swaai met boeke en al oop en ’n kluis wat daaragter verskuil is, kan gesien word.
Terwyl Frikkie die slotmeganisme van die kluis draai, vra hy oor sy skouer: “Is dit die yster wat die joppie gedoen het?”
Dit duur ’n paar sekondes voordat Joe besef hy praat van sy pistool. Hy knik. “Ja, maar jy kan die ding nie toesluit nie, ek gaan dit nodig kry.” Joe sit sy elmboë op die stoel se armleunings, druk sy vingerpunte teen sy slape vas. “Ek’s nog nie klaar nie,” sê hy. “Ek’s nog lank nie klaar nie, my laaitie.”
“Relax!” sê Freddy, klap die kluis toe en druk die boekrak weer terug. “Dis net vir nou, jy kan hom netnou weer kry as jy gaan.”
Relax? Joe vee die hare van sy voorkop, vryf sy nek wat weer skeef getrek is van al die bleddie spanning en stront van die dag. Hoe de donder dink sy seun moet hy relax?
“Maar sê my eers, Dad,” sê Frikkie. Hy stap weer met lang, stadige treë na sy lessenaarstoel. “Wat kom soek jy by my? Ek weet nie of jy dit besef nie, maar ek is self nie juis die pote se blue-eyed boy nie. Wat wil jy van my hê?”
Joe besluit om maar by sy aanvanklike plan te hou. “Vir eers sal ek moet laaglê totdat dinge ’n bietjie afgekoel het, en dan wil ek ’n kraak maak, landuit. Zimbabwe of Malawi, of so iets. Ek soek ’n nuwe ID, paspoort, die lot.”
Frikkie kyk Joe weer ’n rukkie stil aan. Tel dan sy sigaret uit die asbakkie op en neem ’n diep trek, druk dit dan vererg dood. Fokkit, sy seun dink hy is in ’n movie, flits dit deur Joe se beangste brein.
“Dis oukei, Dad,” sê Frikkie. “Ek hét die contacts, hulle noem my nie verniet Freddy the Fix nie.”
“Die bere hieronder het so iets gesê, ja. Ek bedoel nou van jou naam.” Joe oorweeg dit om ’n aanmerking daaroor te maak, maar laat vaar die gedagte. “Freddy the Fix,” sê hy dan week. “Ja, dit klink nie sleg nie.”
“Waar is die Mazda?” vra Frikkie skielik skerp.
“Ek het dit onder in die straat gelos,” sê Joe, vervies hom vir die gedienstigheid in sy stem en beur regop in die stoel. “Langs ’n spul asblikke wat stink soos ’n dooie poot,” sê hy dan met ietwat meer durf.
Skielik gaan die deur agter Joe oop en hy spring regop, swaai om. Die lyfwag met die poniestert staan in die deur, kyk hom geamuseerd aan. “Yes, Boss,” sê hy en kyk dan verby Joe na Frikkie.
Hel, sy senuwees is gaar! Joe gaan staan verleë voor die venster wat oor die klub se dansvloer uitkyk, steek sy bewende hande in sy broeksakke. Die twee kaalgatte is weg en in hulle plek probeer ’n paar van die customers hulle in onderbroeke by die paal na-aap, onder die luide aanmoediging van hulle maats.
“Tony,” sê Frikkie agter sy rug, “in die straat staan ’n blou Mazda 626, vat die ding na die chopshop in Alexandra. Sê vir Trevor hy moet hom ’n complete identity change gee. Enjinnommer, chassisnommer, registrasie, die lot, hy sal weet. Hy moet hom wit spray. Vat vir Meshack saam met jou in ’n ander kar, ry die agterstrate, hierdie kar is fokken warm. As die pote julle stop, los die ding net daar en maak ’n kraak.”
Toe Tony uit is, draai Joe weer stadig om. Frikkie beduie hy moet gaan sit. “Waar is die glasoog?” vra hy.
Joe klap op sy hemp se toegeknoopte sak.
“Jy sal dit moet dra. Die pote soek na ’n ou met een oog en ’n Mazda. Die oogklap sal nie werk nie.”
Joe sug. “Oukei, sal netnou,” sê hy. “Die ding krap my, veral as ek worrie.” Hy probeer ’n spits dakkie met sy vingers onder sy ken maak, maar sy vingers bewe te veel. Selfbewus sit hy sy hande weer in sy sakke.
Frikkie steek twee sigarette aan. “Dad, jy kan nie hier in die klub bly nie,” sê hy tussen die rook wat om sy kop draai deur. “Ook nie by my huis nie, dis waar hulle eerste gaan kyk.” Hy kom half regop, leun oor sy lessenaar en hou een sigaret na Joe uit.
Joe vat die sigaret dankbaar en trek die rook diep in sy longe in. Dit laat hom in ’n hoesbui uitbars – dit was te lank laas, maar te hel daarmee. Hy het ’n skyf nóú nodig! Enigiets, sy senuwees is flenters, hy bewe soos ’n riet. Hy vat nog ’n trek, versigtiger dié keer. Die filterlose sigaret se papier sit aan sy droë lippe vas, sy vingers gly daaroor en stamp die kooltjie op die mat af.
Frikkie hou die aansteker na sy pa uit.
Joe se kop draai, ’n lamheid kruip in sy bene op en Frikkie se stem kom nou stadig en van ver af.
“… die pote is gatvol vir my en ek verwag ’n raid, enige tyd. Ons het ’n safe-house in Pretoria, ek sal vir Shorty bel dat hy jou kom haal. Niemand weet van die plek nie, dit is omtrent net hy en ek. Jy sal oukei wees daar.”
Joe strek sy bene voor hom uit, krap die kool met sy hakskeen dood. Hy voel hoe die sigaretrook hom lomerig maak. Fokkit, hy is moeg!
Frikkie staan op. ”Hoe lyk dit met ’n dop?” Hy stap na die tafel in die hoek langs die groot boekrak, lig ’n whiskeybottel tussen die klomp uit wat daarop staan.
Joe beur weer regopper. Wat gaan aan dat ’n simpel Camel hom so skop! Maar ’n knertsie sal help, hy weet. Hy het iets nodig, that’s for sure. “Ja,