Iелина тахана мосазза а хезнера наха оцу Зеламхин цIе йоккхуш.
– И Зеламха мила ву?
ХIусамда, цецваьлла, хьеше хьаьжира.
– Хорачойн Зеламха вуьйцу ца хезна хьуна?
Iела вуьйхира. Зеламха цIейаххана стаг хилча, Оьрза-ГIалахь ца вевзаш йа вуьйцу хазаза хуьлийла а ма дац. Оцу тIехь ша гучуваларна кхеравелира Iела.
– Вуьйцу хезна суна, амма цунах лаьцна тайп-тайпана хабарш ду тхан агIор.
– Зеламха мила ву, хоьтту ахь? Зеламха обарг ву. Цуьнца бу уггар майра нохчийн, гIалгIайн кIентий. Иза паччахьан Iедална дуьхьал гIеттина, цо бекхам оьцу къизачу, йамартчу хьаькамех, гIийла-мискачеран догъоьцу. Иштта ву-кх хорачойн Зеламха!
Пхьор диъна, шаьш паргIатдевлча, ларлуш, шен доьзал хетта вуьйлира Iела.
– Шовзткъа шо хьалха дика таро йолуш вехаш вара со. Сан долахь аьчган пхьалгIа, дика беш, ши говр, бежанаш а дара. ХIетахь сих-сиха хIокху йуьрта вогIура со, нахана цхьацца гIирсаш а бохка, пхьола а дан. Оцу заманахь кхузахь, хIоккху йуккъехь, цхьа хьаша вара сан, со тIевуссуш. Хонкара а вахана, шо а даьккхина, цIа веача, дукха хан йалале лаьцна, Сибрех вахийтира иза. Оццу хенахь сан гIуллакхаш а галдевлира. Доьзал хене баккха гIерташ, Донехула, Кубанехула, дуьне мел ду волавелла лела дийзира сан. ХIетахь дуьйна вовшийн гина вац тхойшинна йа, хIyн хилла а, ца хаьа.
ХIусамдас цецваьлла ладоьгIура хьешан къамеле. Гуш дара, иза цхьаъ дагадаийта гIерташ хилар.
– ЦIе хIун йара хьан хьешан?
– Цуьнан цIей… – ойла йечуха, тховх хьалахьаьжира Iела. – Цуьнан цIе Iела йара, моьтту суна. Суна дагахь, шел воккха цхьа ваша а вара цуьнан. Иза а Хонкарахь вийнера.
– Сийсара ахь хьайн цIe Андри йу аьлча, охьавижначул тIаьхьа дукха ойла йира ас, и цIе йохуш суна мичахь хезна-те бохуш. ХIинца дагадеа. Мацах цкъа, со жима волуш, тхайн нанас дуьйцу хезнера суна, аьчган пхьола дан кхуза вогIуш, Андри цIе йолуш, Оьрза-ГIалара цхьа гIалагIазкхи вара бохуш. Оцу гIалагIазкхичо шайна дуккха а гIо дина, олура цо. Хьо хилла-кх иза.
Iела дуьххьара гуш санна, лерина цуьнга хьаьжира иза.
– ТIаккха, оцу сан хьешах Iелех хилларг хаьий шуна?
– ХIетахь лаьцна, Сибрех вахийтина иза, кхин хабар доцуш, вайна ткъе берхIитта шо ду. Цуьнца лецнарш а байна, иза а вайна.
– Суна вевзинчу хенахь зуда а, ши кIант а дара цуьнан. Царах хIун хилла-те? – садаIар сацийна, ладуьйгIира Iелас.
– Цхьаберш дийна бу.
Хазахетта, Iелин дог тохаделира.
– Мичахь бу уьш? ХIокху йуьртахь буй?
– Бy дера. Цуьнан жимахволу кIант ву со, ткъа…
ДIахьажавеллачу хIусамдена гира бос баьхьна, макхвелла шен хьаша.
– Ой, хьуна хIун хилла? – хьалаиккхира хIусамда. – Же, ма Iелахь, зуда, шийла хи далахь!
– Ца оьшу, – меллаша хIусамда дIахилийра Iелас. – Цкъацкъа коьрте цхьа чIогIа лазар