2.2Hoekom, dink jy, lees die barbaar die koerante? (1)
3Onderstreep die korrekte antwoord om die stelling te voltooi.
In versreël 4 word beskryf hoe hy deur ’n bril met getinte glase kyk. Dit simboliseer dat hy …
A.sensitief vir lig is.
B.bybedoelings het wanneer hy iets doen en dus nie werklik is wie hy voorgee om te wees nie.
C.nie wil hê dat mense sy oë moet sien nie.
D.baie geld het en dus getinte glase kan bekostig. (1)
4Skryf DRIE voorbeelde uit die gedig neer wat wys dat die barbaar gereeld in die pers verskyn. (3)
5Wat beteken reël 7: “die skare na sy pype dans”? (1)
6Die volgende beskrywings is ironies teenstellend met die beeld wat die barbaar probeer voorhou.
Verduidelik elkeen.
6.1“met albei sy vet hande groet hy” (r. 10) (2)
6.2“hy borsel gereeld sy geel tande” (r. 12) (2)
7Waarom skeer hy al sy hare af? (r. 15) (2)
8Kies die korrekte antwoorde om die stelling te voltooi:
“’n vetgordel wiel om sy heupe” (r. 17) is ’n voorbeeld van ’n (6.8.1 vergelyking/metafoor) wat impliseer dat hy (6.8.2 maer/oorgewig) is. (2)
9As hy voorsitter is van die “morele higiëne van die volk” (r. 21) beteken dit dat sy morele waardestelsel iets is wat hy as voorbeeld vir die volk kan voorhou. Dink jy regtig hy het ’n skoon gewete en dat sy morele waardestelsel sonder enige immorele element is? Motiveer jou antwoord. (2)
10Onderstreep die een wat NIE by die stelling pas NIE:
Bewyse dat hy ’n stywe bankrekening het, is …
A.hy ry BMW’s en Mercedes Benze.
B.hy het chauffeurs.
C.hy het drie lyfwagte.
D.hy is voorsitter van komitees en organisasies.
E.hy het tennisbane in sy agterplaas.
F.hy het bediendes in uniforms, ’n kok en ’n butler.
G.hy het ’n dubbelverdiepinghuis met ’n mooi tuin. (1)
11Versreël 23 en 24 bevat ’n teenstelling. Voltooi die sinne met die korrekte woorde:
Die woord (11.1 _______________) dui aan dat hy nie bang is nie. Omdat hy nie
bang is nie, loop hy sonder enige (11.2 _______________) rond, maar tog het hy
drie (11.3 _______________). (3)
12Verduidelik die kontras in:
12.1kleurryke sambrele en wit tuinstoele en -tafels (r. 26–27) (2)
12.2“min vrye tyd” en “saterdagmiddae slaap hy” (r. 28–29) (2)
13Wanneer hy gholf speel of saam met vriende tennis speel of kuier, doen hy dit nie bloot vir ontspanning nie. Evalueer die eintlike rede hoekom hy hierdie dinge doen. (2)
14 Waarom, dink jy, kyk hy krieket maar nie sokker nie (r. 32)? (1)
15“hy hou bediendes in uniforms aan” laat dit klink asof hy die bediendes gevange hou en hulle bloot deel van sy string besittings is. Met watter besitting in reël 38 skakel hierdie idee? (1)
16Lewer kommentaar oor die troeteldiere wat hy het. (2)
17Selfs as hy inkomstebelasting (tax) betaal, doen hy dit om raakgesien te word. Haal ’n sinsdeel van DRIE woorde in reël 40 aan om hierdie stelling te ondersteun. (1)
18Die barbaar doen tog dinge wat mense beïndruk. Gee ’n bewys vanuit die laaste 3 reëls. (2)
19Onderstreep die korrekte antwoord om die stelling te voltooi.
Die tema van die gedig is:
A.’n barbaar kan nooit raakgesien word nie.
B.’n barbaar is iemand wat ryk is.
C.’n barbaar is iemand wat so hard probeer om mense deur materiële rykdom en aansien te beïndruk net om raakgesien te word en nie om werklik ’n verskil in ander se lewens te maak nie. (1)
[40]
SAMEVATTING/TOEPASSING
Dit is maklik om agter rykdom en besittings weg te kruip en te maak of jy ’n opgevoede mens is. Al is jy hóé ryk en bekend, maar jy gee voor om opgevoed te wees en ’n goeie mens te wees, sal jy steeds eintlik ’n barbaar wees. As al die uiterlike dinge van jou weggeneem word, sal jou ware kleure sigbaar wees.
VERRYKING
Hou ’n klasbespreking van openbare figure wat dikwels as goeie mense voorgehou word, maar dan later toon dat hulle voete van klei het.
WENKE VIR ONDERWYSERS
Soek ’n paar voorbeelde van bekende figure wat as gevolg van verkeerde besluite aansien verloor het. Dink byvoorbeeld aan Lance Armstrong.
’n Vrou van die dorp Clocolan deur Philip de Vos
(Bl. 25 in Vers en vlam)
WAAROOR GAAN DIE GEDIG?
’n Vrou van Clocolan, ’n Vrystaatse dorpie tussen Bethlehem en Bloemfontein, is verlief op die man in die maan (iemand denkbeeldig). Sy het hoop in haar hart en ’n ou teleskoop, maar dit help niks nie en nou kan sy maar net sug.
A woman living in Clocolan, a town in the Free State between Bethlehem and Bloemfontein, is in love with the man in the moon (someone imaginary or fictitious). The hope in her heart and an old telescope that she has do not help her at all. All that is left for her to do is to sigh in despair.
NOG WOORDVERKLARINGS
r. 3 hoop (hope): verwagting
r. 4 teleskoop (telescope): ’n toestel waardeur jy na iets ver weg kan kyk
r. 5 sug (sigh): asem uitblaas as teken van onder andere moedeloosheid
LEES DIE GEDIG
’n Limeriek is ’n gedig met ’n baie vaste metrum en daarom moet dit hardop gelees word. In ’n blog-inskrywing op Versindaba illustreer Philip de Vos die metrum van ’n tipiese limeriek so:
taTAM tattaTAM tattaTAM/ (tat)taTAM tattaTAM tattaTAM/ (tat)taTAM tattaTAM/ (tat)taTAM tattaTAM/ (tat)taTAM tattaTAM tattaTAM
Onderstreep die volgende woorde van die limeriek “’n Vrou van die dorp Clocolan” op bl. 25 liggies met potlood voordat dit hardop voorgelees word. Luister hoe die beklemtoonde lettergrepe en woorde die metrum vorm: vrou, dorp, -lan (in Clocolan), -lief (in verlief), man, maan, hart, hoop, ou, -skoop (in teleskoop), sug, ver, gaan.
Die eerste reël begin soos gewoonlik met ’n persoon (’n vrou) en word gevolg deur ’n plek (Clocolan). Die einde is onverwags, want dit is allesbehalwe ’n gelukkige einde vir hierdie verliefde vrou.
In reël 2 kom inversie voor omdat “maan” aan die einde moet wees vir die rymskema aabba.
ONDERRIGVRAE OOR DIE GEDIG
Met die gedig langs jou, beantwoord die volgende vrae:
1Onderstreep die korrekte antwoord tussen hakies.
Die toon van die limeriek is (ernstig/somber/lighartig). (1)
2Oor wie gaan die limeriek: ’n vrou van Clocolan of die man op die maan? (1)
3Lees weer versreël 2.
3.1Dink jy dit is moontlik dat die vrou regtig op die man in die maan verlief kon wees? Gee ’n rede vir jou antwoord. (1)