Enkele oomblikke later word sy geduld beloon. Professor Schneider maak sy kantoordeur oop en stap uit. Eers kyk hy half verstrooid na Kurt, dan prewel hy ’n verskoning.
“Juffrou Nothnagel het die middag af, jammer jy moes wag, Mannheim …” Hy hark sy vingers oudergewoonte deur sy grys boskasie wat laatmiddag so slordig soos ’n hamerkopnes om sy kop staan. Hy beduie Kurt moet binnekom.
In die ouer man se kantoor heers daar chaos, tog het dit ’n vreemde geselligheid. Kurt wag dat die dekaan hom ’n stoel moet aanbied, maar die aanbod bly uit. Die professor skyn van hom te vergeet het, en steek half onseker in die middel van die vertrek vas. Sy benerige hande tas en raak soos dié van ’n blinde aan bekende voorwerpe: ’n stoel, ’n boek wat hy optel en weer neersit, dan nes dit weer in sy haardos. Iets skeel, besluit Kurt.
Asof Schneider skielik weer van hom bewus word, draai hy om na Kurt.
“Meneer Mannheim, ek vrees ek het slegte tyding ontvang.” Hy beduie Kurt moet sit, en neem plek oorkant hom in. “Ek het ’n telegram uit Johannesburg ontvang van ’n sekere meneer Malloy.” Hy haal ’n oranje koevert uit sy baadjiesak. “Die telegram is aan my gerig in die hoop dat ek die nuus taktvol sal oordra, maar takt is ongelukkig nie my forte nie.” Hy oorhandig die telegram stilswyend aan Kurt, dan staan hy op en keer sy rug op Kurt.
Schneider gaan staan voor die vuurherd, waarin die kole helder brand. Agter hom hoor hy hoe Mannheim die telegram oopvou. Hy sug innerlik. Die dood van ’n vader is so finaal. Vreemd, jong Mannheim het nooit juis sy vader genoem nie. Deborah Mannheim, ja, en sy was ook altyd die een wat vir die groot byeenkomste en prysuitdelings Stellenbosch toe gekom het. Hy was onder die indruk dat die mooi vrou ’n weduwee was. Daar is soveel weduwees … die oorlog …
“Wanneer het dit aangekom?” Kurt se stem klink selfs vir homself te hard in die stil vertrek.
Professor Schneider draai om. “Net voor my eerste middagklas. Ek het dadelik iemand gestuur om jou te gaan roep, maar jou lesing het reeds begin.” Hy haal sy skouers onbeholpe op en tree nader aan Kurt. “Ek is jammer, Mannheim. Ja? Wat kan mens meer sê?”
Kurt reageer skaars. Hy lees die enkele sinne weer en sy oë kom op die laaste sin tot rus:
EK VERSOEK U OM DIE TYDING AAN KURT MANNHEIM OOR TE DRA STOP KIT MALLOY STOP
Waarom Malloy? Waarom nie sy ma nie? Maar die telegram verskaf die rede:
SY MOEDER ERNSTIG BESEER STOP
Hoe ernstig? Kommer laat sy borskas pyn. ’n Motorongeluk waarin sy pa omgekom het. Was dit die Benz? Het sy ma bestuur? Die onvernietigbare Deborah, hy kan nie onthou dat sy al ooit een dag in haar lewe siek was nie … en hoe ernstig is ernstig?
“Mannheim …” Schneider se stem onderbreek Kurt se benoude gedagtes. “Hier – drink, kêrel!” gebied die ou professor bruusk. Hy bied Kurt ’n halwe glas brandewyn aan. “Maak sake nie beter nie, maar dit help vir die skok.” Tevrede kyk hy toe hoe Kurt die glas na sy mond lig en drink. “Ek het aangeneem dat jy onmiddellik na Johannesburg sou wil vertrek,” sê hy saaklik. “Ek het dus vir jou plek bespreek op vanaand se agtuurtrein.” Hy sug en skud sy kop. “Jammer. Ek is werklik jammer. Ook verduiwels ontydig, so iets, en dit net so voor die middeljaareksamens. Maar dié dinge gebeur seker maar. Buite ons beheer, nè? Gelukkig dat jou jaarpunt so goed is, sal jou deurdra. Sal nie moeilik wees om my kollegas om te praat om jou later ’n finale mondelinge eksamen te gee nie. Jy gaan ongelukkig die Rhodes-studiebeurs verloor.” Hy sug weer. “Jammer. Ja. Tog jammer. Jou kanse vir Oxford was uitmuntend. Tog, die familie kom sekerlik eerste –”
“Ek moet gaan. As u my sal verskoon, professor?” knip Kurt die ou man se gepraat kort.
“Natuurlik, natuurlik!” antwoord Schneider. Verlig begelei hy Kurt na die deur. Hy het sy taak afgehandel. Hy is dankbaar dat jong Mannheim die saak soos ’n heer hanteer het. Dit is soos dit hoort, dink hy, en maak die deur toe.
* * *
Wit. Die oënskynlike kleurloosheid daarvan mislei ’n mens. Wit het tog vele skakerings, mens merk dit op in so ’n vertrek waar alles gehul is in bleek steriliteit, dink Kit terwyl hy na die wit mure van die hospitaalkamer kyk wat deur die laatmiddagson nou met ’n bleek amber getint word. Die vensterluike, daarenteen, word in die helderheid van dieselfde lig byna blouwit, soos seeskuim, en die wit ysterbed waarop Deborah lê vertoon gryserig, want die skerm wat die bed omhul gooi skadu’s daaroor.
Sy bekommerde blik keer weer terug na Deborah se gesig, so weerloos onder haar tulband van dik wit verbande. Sy was lank in die teater. Die dokters het hom gesê dat sy ’n skedelbreuk opgedoen het, sowel as veelvuldige interne beserings wat bloeding veroorsaak het. Dit, het hulle gesê, was die ernstigste probleem. Vanselfsprekend wou nie een van hulle ’n voorspelling waag oor haar kanse om te herstel nie. Soos wat sy nou daar lê, stil en leweloos, vrees Kit dat sy nie weer sal bykom nie, dat haar asemhaling, reeds flou en hortend, net sal ophou. Hy moet sy angs besweer, maan hy homself. Sy is ’n sterk, gesonde mens, sy was nog altyd ’n vegter, sy sál oorleef. Hy moet liewer nou al sy konsentrasie daarop toespits dat sy moet leef.
Hy leun nader en raak aan haar verbinde hande. Hy fluister haar naam vir die soveelste keer: “Deborah.” Hy weet sy hoor hom nie, maar hy hou vol. “Deborah.” Weer roep hy haar naam, herhaal dit oor en oor, ’n wanhopige inkantasie. “Deborah.” Soos tevore, ontlok dit nie die geringste reaksie nie.
Was dit nie maar altyd so tussen haar en hom nie? dink hy bitter. Voortdurend sy enkelsydige versugtinge, hy wat elke keer die aanvoorwerk moes doen, in sy halsstarrige liefde nooit wou aanvaar dat sy nie meer dieselfde gevoel teenoor hom koester nie. Die hemel weet, hy het met al sy mag probeer om haar uit sy gedagtes, uit sy lewe te verban, selfs somtyds homself probeer oortuig dat hy daarin geslaag het. Maar nou, ná hierdie ongeluk, besef Kit opnuut dat hy hierdie vrou liewer het as sy eie lewe. Hy sou alles wou gee om haar uit hierdie passiewe slaap te laat ontwaak.
Wat is daar wat hy kan sê of doen om haar siel te bereik in die skaduland waarin dit nou skuil? Hy glimlag wrang. Sou hy ’n reaksie kry as hy haar sê dat haar ellendige myne ingestort het, of dat hulle almal oorstroom het? Dat die skagtorings, van Jutta’s Rand af tot by die nuwe Sederfontein-myn, in ligte laaie staan? Dat haar kosbare Mannheim-aandele tot in hul kanon geval het? Hy leun vorentoe om hom te vergewis dat sy nog asemhaal, steek sy hand uit na die holte tussen die heuwels van haar borste waaroor haar verbinde hande waghou … en daar voel hy tog nog haar hartklop deur die dun flennie van haar nagrok. Slegs ’n yl fladdering, maar tog ’n teken van lewe. Gerusgestel skuif hy weer terug in sy stoel.
“Ek het Kurt laat weet, Deborah,” sê hy dan so saaklik as moontlik. “En Sam het my gesê dat hy getelegrafeer het dat hy terugkom. Teen oormôre behoort jou seun hier te wees. Jy … jy beter jouself regruk, my meisie, só moet hy jou nie sien nie!” Hy soek na nog iets wat haar dalk sal interesseer, maar dit is of sy verstand vasslaan. Sy gedagtes verskuif na Karl Mannheim, die man wat verantwoordelik was vir die ongeluk. Die polisie wat die ondersoek hanteer het, het hom laat weet dat die lykskouing afgehandel is. Mannheim se oorskot kan opgeëis word vir die begrafnis. Hy het Sam laat weet – die res van die reëlings kan húlle tref, Sam en die jong Mannheim.
Iewers lui daar kerkklokke. Daar is nou so baie kerke hier, mens weet nie meer wat so ’n klokkespel aandui nie. Hy behoort terug te gaan huis toe, dink hy, maar daar sal die onsekerheid oor haar hom tot raserny dryf. Hy wil by wees wanneer sy haar bewussyn herwin. Net soos hy ook by wil wees indien sake ’n ander wending neem en sy verswak … Nee! Dit mag nie gebeur nie. Hy kan haar nie verloor nie, nie nou meer nie.
* * *
Hoe is dit moontlik dat ’n mens in so ’n kort tyd soveel kan verouder?