“Deborah? Is iets verkeerd?”
“Nee. Maar wat my aanbetref, het ek nie vader John of die kerk se seën nodig nie. Ek was nog nooit juis kerkgebonde nie, een is vir my soos ’n ander. As jy tevrede sal wees om my as jou vrou te vat, wetend dat ons miskien nooit sal kan trou nie, dan is ek bereid … Die res maak nie saak nie.”
“Ek wil jou kinders hê, my liefling,” protesteer hy sag, “en dis ter wille van jou en hulle.” Hy soen haar. “Ek sal self met die priesters gaan praat, laat vader John na die duiwel vlieg! Die ou ab is die man met gesag, ek sal hom oorhaal. My liefste meisie, dié keer wil ék die voorreg hê om jou aan my arm die kerk in te begelei,” sê Kit selfversekerd.
“Daarsonder … sou ek dan daarsonder vir jou onaanvaarbaar wees?” vra Deborah ademloos.
Kit skaterlag, dan vou hy haar in sy arms toe. “My geliefde gek! Hoe kan jy ooit vir my onaanvaarbaar wees?” Hy plant warm, koesterende soentjies op haar gesig, wat haar verwarm soos die middagson die winterlandskap warm maak. En teen haar eie beterwete sus dit die onrus in haar.
“Ek dink hier nie aan myself nie, my liefste, maar aan jou,” sê Kit en wieg haar saggies in sy arms. “Jy weet self die gemeenskap hier is kleindorps en bekrompe.” Hy lag. “’n Skynheilige ou spulletjie, maar …”
“Ek gee nie ’n duiwel om vir konvensies of die gemeenskap nie, Kit. Ons hoef ook nie hier te bly nie …”
Skielik merk sy die veraf uitdrukking in sy oë terwyl hy oor die stad staar. Johannesburg? Sou Kit tog verknog wees aan die stad? Onrustig onthou sy vader John se woorde daardie dag: “In jou selfsug dink jy net aan jouself. Wat van die mense om jou? Karl Mannheim het jou lief, jy sal hom vernietig as jy hom nou verlaat. En Kit Malloy? Hy is ’n Ier, Deborah, en hoewel geen kerkman en geen heilige nie, is hy ’n Katoliek. Die kerk is inherent deel van sy agtergrond en herkoms, so iets skud mens nie af sonder gewetenswroeging nie.”
“Deborah …” dring Kit se stem tot haar deur. Sy draai haar kop en sien dat sy blik op haar rus. “Ek het ’n fortuin gemaak met die Mosambiekse wapentransaksie. Ek is bereid om met jou ’n weddenskap aan te gaan dat ek voor die jaar uit is daardie fortuin gaan verdriedubbel.” Hy lag saggies en sy is bewus van die opwinding wat hy uitstraal. “Ongelukkig is dit juis hier, in hierdie ongoddelik lelike stadjie, waar my welvaart op die oomblik rondgesaai lê!” Die ondeundheid in sy uitdrukking laat haar onseker of hy nou spot of ernstig is.
Kit trek haar in sy arms in. Hy soen haar ’n laaste keer met al die passie van sy honger hart, dan fluister hy met sy mond teen hare: “Dit kan die vent seker nie vir ewig neem om homself reg te ruk nie. Ek sal wag. En intussen sal ek die saak uitsorteer met die ab of vader John, selfs die pous as dit daarop sou aankom!”
Hoofstuk 4
Deborah kan nie meer konsentreer op die boek wat sy lees nie. Sy kyk nikssiende op na die lamp wat saggies sis – ’n mot wat om die hitte van die glaskegel getol het, is pas verkool. Vanaand hou niks haar aandag nie, want haar gedagtes is soos patrysies wat wegskarrel in die ruigtes … Sy dink aan die somer toe sy en Kit saam was, die gelukkigste tyd in haar lewe. Daarteen vervaag alle vorige ervarings – selfs haar gelukkige kinderdae op Sorgenfrei voel ver en onwerklik in vergelyking met die volkomenheid en ekstase wat sy saam met hom ervaar het. Hoe hunker sy nie nou daarna nie! Nadat sy hom meer as twee weke gelede by Onderkopjes gesien het, is sy des te meer bewus van die intensiteit van haar verlange om voortdurend by hom te wees.
Sy was daardie middag nadat sy van Kit afskeid geneem het so hoopvol en so vasbeslote om daardie selfde aand nog met die eerste aanvoorwerk te begin. Sy sou minstens vir vader John konfronteer. Daarna sou sy oop kaarte speel met haar skoonpa. Sy sou hom meedeel dat sy beplan om Karl te verlaat sodra hy sterk genoeg is om die nuus aan te hoor.
Van hierdie voortvarende doelstellings het daar toe niks gekom nie. By haar tuiskoms daardie dag is sy deur Sam ingelig dat sy seurtjie longontsteking het. Die infeksie wat vader John van meet af aan gevrees het, het nou met alle geweld toegeslaan, en Karl was baie siek – dit het sy met die intrapslag in sy kamer onmiddellik besef.
Die susters van die kloosterhospitaal het mekaar nou in dubbelspanne afgelos langs Karl se bed. Ook vader John het Karl drie of vier keer per dag besoek. Gedurende daardie besoeke was hy duidelik gespanne oor sy pasiënt se toestand, en dit was skaars die geskikte tyd om met hom te praat oor die totnietverklaring van haar huwelik. Sy het in elk geval geen kans gehad nie, want hy en Ma-Fytjie was die laaste paar dae so innig verweef soos steekgras in wolkouse. Ma-Fytjie met haar boererate en kruiekennis was die vader se uitverkose vertroueling, en saam-saam het hulle agter geslote deure gekonfereer hoe om die koors te breek en watter kruiemiddels om in die stoomtent te laat trek. Vader John het selfs toegestem om Ma-Fytjie se bisarre raad te volg en ’n kompres van vars, warm bokmis om Karl se bors te slaan. Dit was dan ook gedurende daardie Woensdagnag dat Ma-Fytjie en Sam vir die eerste keer Karl se koors gebreek het met herhaaldelike mosterd-en-Engelse-sout-baaie.
Gedurende dié week se bedrywighede was Deborah en Kurt magtelose toeskouers. Hulle het gou genoeg aangevoel dat hul teenwoordigheid in die siekekamer meer steur as help. Sy en Kurt was saans stom teenoor mekaar aan tafel. Gesprekke wou nie vlot nie, en die Amerikaanse staanhorlosie het oorverdowend getik in die stil vertrek. Hulle was daardie eerste paar dae bewus van mense wat kom en gaan, gedempte stemme in die gang wat Karl se toestand fluisterend bespreek, en die verskeurende roggelhoes uit sy kamer.
Deborah het met ’n sinkende hart besef dat dit skaars die ideale tyd is om met Kurt te praat. Om só meedoënloos te wees, om hom onder sulke omstandighede te sê dat sy Karl gaan verlaat, kon sy nie oor haar hart kry nie. Maar haar onuitgesproke planne het loodswaar tussen hulle gelê wanneer hulle saans aan tafel was of in die lang ure wat hulle gedwonge omgesit het tot slapenstyd.
Vanaf daardie middag toe sy by haar tuiskoms moes uitvind dat Karl se toestand versleg het, was daar ook geen verdere daaglikse ritte na die myne nie. Kurt Mannheim het tuis gebly. Miskien was dit sy manier om boete te doen – sy weet dat dit vir die groot, energieke man ’n straf was om daagliks in die huis ingehok te wees. Dit was asof hy geglo het sy teenwoordigheid kon bydra tot Karl se herstel. Dit het Deborah die eerste keer laat besef hoe lief haar skoonpa sy seun in werklikheid het, al verberg hy dit so dikwels agter snedigheid en outokratiese gedrag.
Kurt het hom meestal in sy studeerkamer afgesonder. Net af en toe kon sy sy swaar voetstappe in die gang hoor. Telkens het die voetstappe voor Karl se kamer tot stilstand gekom. Dan was daar enkele oomblikke se stilte waarin Kurt roerloos voor die siekekamer se deur gestaan het, asof hy vir iets wag. Daarna het die treë weer hol in die gang af geklink, terug na sy plek van afsondering.
Soos Kurt was Deborah ook sku vir die siekekamer, maar sy het haarself gedwing om daagliks minstens ’n uur daar deur te bring. Of dit ’n goeie ding was, weet sy nie. Terwyl hy ylend was van koors het Karl geen aanduiding gegee dat hy omgee of sy daar is of nie. Tog vermoed sy dat hy op ’n eienaardige manier ’n aanvoeling het oor wat sy hom wil meedeel oor Kit. Sy was ’n hele paar keer bewus van die koorsige blou oë wat skerp en beskuldigend op haar rus voordat hy weer sy gesig na die muur gedraai en sy rug op haar gekeer het. Miskien was dit bloot haar eie skuldgevoel wat haar so fyngevoelig gemaak het.
Sy dink nie meer helder nie, besluit sy toe sy uiteindelik moeg orent kom uit die stoel waarin sy gesit het. Stram strek sy haar liggaam uit en loop doelloos na die kaggel waar sy haar hande ’n paar oomblikke lank verwarm. Vreemd, dink sy terwyl sy met onsiende oë in die gloeiende vlamme staar, dat Ma-Fytjie nou Karl se kampvegter geword het. Ten spyte van die Katolieke susters se teenwoordigheid, is sy amper dag en nag naby die siekekamer om ’n oog oor hom te hou.
In teenstelling daarmee is Deborah op die oomblik in Ma-Fytjie se slegte boekies. Daar heers ’n kouefront tussen hulle sedert Deborah daardie Maandag haar