Moeg lê hy in die donker na die plafon en staar, maar die slaap bly uit. Uiteindelik staan hy maar weer op en gaan na sy studeerkamer waar hy die lampe aansteek. Om in sy bed rond te rol sal hom niks baat nie. Werk. Dit was nog altyd sy redding.
Hy gaan sit by sy lessenaar en slaan die lêer met die myne se maandelikse finansiële verslae oop. Soos hy dit deurwerk, slaag die gegewens allermins daarin om sy depressie te verdryf, want soos hy Rheed se inskrywings bladsy vir bladsy nagaan, groei Kurt se onrus. Sy myne, van Jutta’s Rand in Langlaagte tot by Mitzie’s Gold in die ooste, begin nou onrusbarende en aansienlike verliese toon. Verdomp!
Hy kom orent en gaan staan bedruk by die kaggel. Hy staar ingedagte na die vuurtonge wat opvlam om die nuwe houtstomp en dennebolle waarmee hy die kaggel gevoer het. Gedurende die aanvangsjare net ná ses-en-tagtig was hul winste astronomies. Die onkoste van die destydse oppervlakmynaanleg was nie net veel laer nie, maar die wêreldwye gebruik om die goud met kwik uit die ruwe erts te haal, is in daardie stadium ook met groot sukses hier gebruik. Noudat hulle dieper in die aarde begin tonnel, raak die mynbase se probleme al groter en duurder. Die riwwe wat die afgelope maande gevind is, is vrot van die piriet, en hulle kon net dertig present van die goud deur die gewone amalgameringsproses herwin.
Hy hou sy yskoue hande uit na die vuur se hitte, sy swaar gesig fronsend. J.B. Robinson het ’n rukkie terug met ’n nuwigheid begin, glo ’n Amerikaanse foefie, waarvolgens hulle gebruik maak van chloorgasse wat goudherwinning na bewering tot twee-en-sestig persent verbeter. Maar hy verstaan dat Robinson nie te ingenome is met die resultate van sy massiewe uitgawes nie.
Na Kurt se mening was dit ’n verkwisting van geld. Hy kon Robinson vooraf gesê het dat dit ’n nuttelose eksperiment sou wees, een wat reeds in Rusland gefaal het en te duur bewys is. Die klein persentasie goud wat daardeur herwin kan word regverdig skaars die bou van so ’n duur aanleg.
Rusteloos draai hy van die vuur af weg en neem weer sy plek by die lessenaar in. Tou opgooi is nie in sy aard nie; dis waarskynlik net ’n slegte ondergrondse kors waar hulle moet deur. Hulle sal dieper sink volgende week en die goeie erts sal weer na die oppervlak gebring word. Hy maak sy boek toe en kom orent. Deur die toegetrekte luike kan hy die dag gryserig sien breek. Môre sal hy die probleem met nuwe energie benader. Môre sal hy weer vir Deborah aan sy sy hê, dink hy toe hy uitgeput in die bed kruip om ’n paar uur te slaap.
Sy is alleen by hom en het aan die slaap geraak in die stoel. Deborah is langs sy bed. Sy het hom nie verlaat soos hy gevrees het nie. Hy strek sy hand uit asof hy haar gaan aanraak, en hy kan, maar hy doen dit nie. Hy trek weer sy hand terug, en draai hom op sy sy sodat hy sy volle aandag op haar kan toespits. Dit het die gewenste uitwerking, want Deborah skrik wakker. Half deurmekaar van die slaap vee sy oor haar gesig, merk dan vir Karl wat met groot, starende oë doodstil lê.
“Karl?” vra sy besorg, en leun vorentoe om aan sy pols te voel.
Karl se lang benerige vingers omsluit hare in ’n krampagtige greep. “Prinses …” klink die enkele woord oor sy droë, koorsige lippe. “Jy het gebly … ek was bang, bang jy sou weg wees …”
“Ek het mos belowe.” Sy poog tevergeefs om haar hand uit sy greep los te maak.
“Ek praat nie van nou nie … maar van dit wat gebeur het … daardie nag …”
“Ek wil nie daaroor praat nie!” roep sy skerp uit.
Karl, skynbaar onbewus van haar reaksie, gaan voort. “Nadat ek tot my sinne gekom het …” In die greep van sy emosies klem sy hand wat hare gevange hou dit stywer en stywer vas. “Ek sê jou, ek het myself gehaat, hoor jy, Deborah! Ek wou … ek wou myself om die lewe bring …”
“Karl, asseblief!” Dié keer maak sy haar hand beslis van hom los. “Laat ons nie verder daaroor …”
“Dis waarom ek Happy Valley toe is,” ignoreer hy haar pleidooi. “Nugter kon ek die daad wat ek teenoor jou gepleeg het nie aanvaar nie.”
Karl maak sy oë ’n oomblik moeg toe, dan praat hy weer.
“Opium verdoof en stimuleer mens tegelykertyd. As jy dit behoorlik gebruik, gaan jy ’n ander wêreld binne, waar alles helder en beter is, maar as jy te veel gebruik, sterf jy. Dit vreet jou liggaam en siel op, want as jy eers verslaaf is, los dit jou nie maklik nie. Ek het sulke gevalle gesien in Soho … nooit gedink ek sou ook so word nie …” Hy hoes kroeperig, sweet bars op sy vel uit, dan vroetel sy hande senuweeagtig en aanhoudend met die kantinsetsel van die sylakens. Asof die hoesbui hom te veel uitgeput het, praat hy nie, lê hy net en staar in die niet.
Verlig maak Deborah van die geleentheid gebruik om die gesprek in ’n ander rigting te stuur. “Dis verby, jy is veilig. Slaap nou,” sê sy rustig, maar dit het die teenoorgestelde uitwerking. Pateties soek sy hand weer na hare en hy druk dit teen sy wang waaroor trane nou begin vloei.
“Hel! Ek was in die hel!”
“As jy die gevare so goed ken, waarom het jy dan die ellendige goed so misbruik?” vra sy ergerlik. “Sam het my vertel dat jy voorheen ook –”
“Nog nooit vantevore het ek dit misbruik nie! Glo my, nooit was dit só erg soos nou nie!” roep Karl uit. “Verstaan jy dan nie, ek het met opset al hoe meer gevat – om jóú te vergeet, van jou verraad teenoor my, om te vergeet wat ek jou aangedoen het. Ek het gedink: Kom ek om, so kom ek om, dan kan jy teruggaan na jou Malloy! Ek wil nie sonder jou lewe nie, Deborah, verstaan jy nie?”
“Sjjj … moenie so opgewonde raak nie, Karl,” probeer sy hom weer kalmeer, maar dis nutteloos. Die woorde stroom onkeerbaar uit sy mond.
“Met opium is dit soos met ’n seestroom; as dit jou vat, ruk dit jou in, dan het jy geen wil meer nie. Niks kan jou help nie, behalwe miskien meer opium. Maalstroom …”
Hy snak na asem en sy oë verstar in angs. “Die maalkolk …” prewel hy nou onverstaanbaar, “dis soos die maalkolk in die rivier wat Clancey ingesuig het.”
“Clancey?” vra sy onbegrypend, oortuig dat hy ylend is. Sy kry geen antwoord op haar vraag nie, want Karl rammel nou vervaard voort oor ’n vreemde skemerwêreld waaraan sy nie deel het nie en ook geen deel wil hê nie.
“Ek kan nou min van die plesier onthou, daar wás wel … mens voel warm, voel of jy behoort … asof jy tuisgekom het … dit onthou ek van die kere toe ek nog helder kon dink. Dit is dán wanneer jy selfverseker word. Nou is daardie oomblikke ver en vaag, soos eilande in digte mis wat sigbaar word en weer verdwyn. Ek kan nie onthou wanneer die stroom my begin intrek het nie, my gevoer het na daardie plek op die linkeroewer van die Teems. Deborah, ek het toe gebid om dood te gaan …”
Deborah luister met toenemende verwarring. Waarskynlik word Karl nou geteister deur die drogvisioene wat ’n nadraai is van sy oormaat. Vader John het gewaarsku dat hulle dit te wagte moet wees. Sy luister halfhartig na ’n beskrywing van sy deelname aan ’n heksesabbat. Die detail daarvan vervul haar met afsku.
“Kit … Kit Malloy was daar!” Karl se gesig is verwilderd. Sy lees verwyt in sy blik. “Sentour! Die verdomde sentour wat jou liggaam onteer met sy smerige pote! Ek wou hom doodmaak maar ek kon niks doen nie!”
“Dis nou genoeg!” sê sy ferm en kom orent.
Karl laat haar hand nie vry nie, hy gryp die ander hand ook. Hy merk nie haar verleentheid en afgryse nie. Die golf van woorde wat uit hom stroom is nou van hoofbelang. Al wat nou vir hom tel is sy smagting om sy siel voor haar te ontbloot, hom te reinig. Deborah se absolusie sal die mag hê om die drogskimme uit sy brein te verwilder.
Gedwonge gaan Deborah weer sit. Vader John se bevele was uitdruklik – Karl mag onder geen omstandighede