Toe ek by die motorhek uit is, kies ek koers in die rigting van die straat waar die myn se winkel, die garage en die poskantoor is. Gideon het my die vorige aand daarheen beduie. “Hulle voorsien in al die onmiddellike behoeftes van die mense hier, glo my,” het hy gesê. “Hier op die myn is ongelukkig nie ’n slaghuis nie en een van die eerste goed wat ons sal moet aankoop, is ’n vrieskas, want ons sal ons tjoppies in groot maat moet koop,” het hy vrolik verduidelik. “’n Man moet darem ’n brandoffertjie kan bring so nou en dan.”
Ek wens ek kan al in Gideon se entoesiasme deel. Dit is my nuwe lewe, sê my kop kort-kort. Myne en Gideon s’n. Ek weet ek is die een wat sal moet aanpas. Die myn en sy mense gaan nie by my aanpas nie.
Wagter hou steeds langs my agter die draad toe ek voor Sarel se huis verby stap. Die poeierrooi stof lê hier ook van die hekkie tot by die treetjies van die stoep. Twee leë sementpotte staan weerskante van die treetjies en ’n smal strook gruis tot by die hekkie dien as tuinpaadjie. Twee halfdooie kameeldoringbome, een net anderkant die ogiesdraad en een op die sypaadjie, ontsier die vooraansig van die huis. Dooie takke hang tot op die grond. Dis ’n breë rooigrondsypaadjie waarop ek stap. Voor Sarel se motorhek is twee stroke gruis tot in die straat, maar die gruis is al goed uitgetrap deur motorbande se baie in- en uitry. Verwaarlosing.
Voor Bes en Dewald se huis lyk dit nie veel beter nie. ’n Wit plastiekstoel lê onderstebo naby die hekkie en twee fietsies staan teen die muurtjie aan die voorkant van die stoep. Oral op die mure is rooi handjies. Kinderstemme kom vanuit die huis na my toe aan.
By die huis op die hoek steek ek vas. Die netjiese tuin is in skerp kontras met die werf anderkant die ogiesdraad aan die De Beers se kant. Weerskante van die tuinhekkie pryk ’n jong palmboom en die vierkantige groen grasperk voor die stoep is netjies en kort gesny. Rooi malvas staan in volle blom in potte voor die huis. Ek merk die vrou op die stoep eers op toe sy in haar stoel beweeg. Sy staan op en sit ’n koffiebeker op die muurtjie neer. Toe kom sy na die hekkie toe aangestap.
“Môre, môre,” sê sy terwyl sy nader kom. “Ek is Mieta Bosman.” Sy steek haar hand oor die hekkie uit. “Welkom hier in ons straat. Bes sê my hulle noem jou Bella.” Sy vat my hand stewig in hare vas. “Ek nooi jou anderdag vir tee as julle eers ingeburger is.”
“Dankie, ek kom graag. Dit sal lekker wees.” Ek wys in die rigting van die Bosman-werf. “Julle tuin is pragtig, veral die twee palms hier by die hekkie. Ek hoop by ons kan dit ook eendag so lyk.”
“Dis Jan se bybie,” sê Mieta. “Hy kan net asemhaal as sy hande vuil is.” Sy wys na die twee palmbome. “Dié het hy hier geplant ná ons tweeling gebore is. Hulle het ongelukkig nie oorleef nie. Te vroeg gebore.” Ek weet nie wat om te sê nie. Mieta staan terug. Sy knik. “Ek groet eers, ek wil jou nie ophou nie. Geniet jou oggendwandeling. Dis die beste tyd van die dag om buite te wees.” ’n Soliede vrou, vermoed ek. Een wat die lewe in die oë kyk.
Ek stap om die hoek en ’n entjie op in die volgende straat tot by die winkel waar ek ’n tydskrif koop. Buite kan ek die naderende hitte voel en besluit om terug te stap huis toe. Ek kies die straat agter ons huis en stap om die blok. Waarom, weet ek nie, maar ek is verlig toe ek nie mense buite sien nie. Ek kyk nie veel rond nie en stap vinnig. Toe ek weer in ons straat is, sien ek dat die huis op die onderste hoek leeg staan. Daar is nie gordyne of blindings voor die vensters nie en die onkruid en gras staan hoog in die erf. Ek stap verby. Die huis tussen ons en die leë huis se vensters is toe. Die gordyne is diggetrek en dit is duidelik dat ook hier niemand op die oomblik tuis is nie. Die wewenaar moet op skof wees.
Ek maak ons tuinhekkie oop om sommer by die voordeur in te gaan, want ek sien Rachel langsaan op Sarel se stoep waar rooi walms stof voor haar besem opstyg. Ek wil nie weer geselsies aanknoop nie, maar lig my hand in ’n groet toe die tuinhekkie skree en sy opkyk. Die volgende oomblik trap ek amper op die slang. Dis die effense beweging by my voete wat my laat afkyk. Die dik, korterige slang seil lui tussen my voete en die draad uit straat se kant toe. Die merk in die stof waar die reptiel opgekrul was, is duidelik sigbaar tussen die laaste twee sementblokke van ons tuinpaadjie. Ek spring eenkant toe, gee ’n paar treë agteruit en struikel oor my eie voete tot ek op my sitvlak in die straat beland, maar ek maak nie ’n geluid nie. Die tydskrif val langs my in die stof.
Rachel sien die petalje en kom aangehardloop, besem in die hand. Sy is net betyds om die slang in die gras skuins oorkant die straat te sien verdwyn. “Wyk, Satan, wyk!” skree sy. Toe laat sy die besem val en maak ’n kruis met haar voorarms voor haar bolyf. Sy gee ’n paar lang, afgemete treë in die rigting van die gras.
Ek trek my teen die heining op.
Toe Rachel omdraai, kom staan sy reg voor my. “Hier is baie van hulle, kleinnooi, veral in die knietjiesgras daar oorkant die straat. Mens sien hulle moeilik roer as die windjie die grassies so rondstoot.” Rachel tel haar besem en my tydskrif op en kyk met ’n ernstige gesig vir my wat steeds aan die heining vasklou.
My mond gaan oop en toe sonder dat ek ’n geluid kan uitkry terwyl ek stip na die sleepsel in die stof van die straat staan en kyk. Ek draai my kop stadig, volg die lang merk van die hekkie tot by die plek waar die slang verdwyn het.
“Die kleinnooi skrik stil, nè? Maar die skrik lê wit in kleinnooi se kyk. Dis ’n baie ongesonde ding. Al die skrik slaan binnetoe. Ek gaan ’n bietjie suikerwater aanmaak.”
“Toemaar, Rachel, ek is weer reg.” Sag en hees kom dit oor my lippe.
“Dit voel altemit so, maar dit sal wys wees om bietjie skrikmedisyne in te kry.” Sy stap in die rigting van die voordeur wat ek vroeër net toegetrek het om die hitte buite te hou. Rachel maak die deur oop en stap voor my uit tot in die kombuis waar sy die besem in die hoek langs die agterdeur staanmaak en die stof van my tydskrif teen haar voorskoot afvee voor sy dit op die kombuistafel neersit. Die oggend se skottelgoed is nog in die droograk en Rachel neem ’n koffiekoppie, skink die koppie halfvol met drinkwater uit die beker langs die geleende yskas. Sy gooi twee hoogvol lepels suiker uit die suikerpotjie op die tafel by die water en roer dit vinnig. “Kom drink, my nooientjie, dis goed vir die gestel.”
Ek neem ’n sluk, gril vir die soet, stroperige water en sit die koppie op die tafel neer.
“Voel die kleinnooi nou beter?”
“Ja, dankie, ek is doodreg.” Ek trek ’n stoel onder die tafel uit en gaan sit. “Hoe lank dink jy lê dié meneer al voor ons voordeur? Gideon en ek is albei by die agterdeur uit vanoggend. Ek was al op die stoep, maar nie een van ons was tot by die tuinhekkie nie.”
“Hier loop ons maar ligvoet in die somer. Daar oorkant die straat in die grasse wemel dit van Satan en sy trawante. Dis die gewerskaf van die trekkers wat die slange verskrik en dan kry ons hulle hier duskant.” Rachel begin aanstap deur toe, maar steek weer vas, draai om na my toe. “Net laas week was daar ’n yslike groot geelslang in ons jaart.” Sy wys met haar twee uitgestrekte arms die lengte van die slang. “En voorverlede week het baas Herman hier agter ’n boomslang doodgemaak. Die baas het gesê die slang was baie lank. Het hom glo netjies om ’n tak van die peperboom gekrul soos ’n grasgroen Krismisstreamer.” Sy kyk nog ’n slag vir my. “Dan loop ek nou eers. Ek sien die kleinnooi se wange is nou weer mooi pienk.” Toe knik sy haar kop tevrede en stap by die agterdeur uit, besem weer in die hand.
* * *
Die middag nadat die nuwe meubels wat ons op die dorp gaan koop het, party op huurkoop en die ander met ons spaargeld, afgelaai en die geleende stukke met die hulp van ’n paar werkers weer aan die eienaars terugbesorg is, neem ek Bes se mandjie en kosbakke terug na haar huis. ’n Pakkie lekkers vir die kinders in die leë bakke is my dankieoffer. Sy nooi my vir tee, maar ek wil nie kuier nie.
“Rachel sê my jy het jou vuurdoop met ’n slang reeds gehad. Jy moet versigtig wees. Dis die werkery oorkant die straat wat die goed uit die grond laat vlug. Amper elke dag hoor mens van slange op mense se werwe. Maar op die lang duur kan ons seker verwag om bure oorkant die straat te kry. Die aantal steenhuise bly te min en die asbeshuise dieper in die dorp word ontruim. Van die inwoners daar het begin siek word. Wat hulle plan