Gideon het my in die oë gekyk. “Dis my storie, Isabella.” Hy het opgestaan en tot in die gang gestap, weer omgedraai. “Die oggend ná haar pak slae het my pa my ma aan ontbyttafel aangesê om saans in die spaarkamer te gaan slaap. Hy het oor sy bord na my ma se kant toe geleun en gesê sy kan die besluit self aan die bediendes verduidelik. ‘Sê vir hulle ek snork te veel of dink ’n ander verskoning uit.’
“My ma het haar kop geskud, hom nie geantwoord nie. Haar weiering het my pa nog kwater gemaak. ‘Truida, luister vir my. Maak soos ek sê, glo my, ek wil jou nie meer in my bed hê nie,’ het hy gesis. Hy het verder oorgeleun tot hy haar in die oë kon kyk. ‘Jy doen dit net nie meer vir my nie,’ het hy tussen sy tande deur gefluister.
“Ek het nie verstaan nie, nie gevra nie, maar sy woorde het in my kop bly steek. Tot ek groot genoeg was om te verstaan. Wat ek nooit verstaan het nie, is dat sy nie uit sy bed padgegee het toe sy die kans gehad het nie.” Gideon het weer op sy stoel gaan sit, sy kop in sy hande vasgehou.
Ek moes iets sê. “My ma en pa het maar altyd in twee kamers geslaap.” My bekentenis het afgewater geklink. “Altans, vandat ek kan onthou. Ek was oortuig dis hoe dit behoort te wees. Queenie het soms by my pa in die bed geklim om hom te troos …” My stem was weg.
Gideon en ek het mekaar woordeloos vir ’n paar tellings aangestaar.
“Jy bedoel hy en Queenie …”
“Nee, nee, ek weet nie.” Ek het gevoel hoe die bloed in my gesig opstoot.
“En jy?” Gideon het onthuts na my gekyk. “Moes jy hom ook troos?”
Ek het my kop wild geskud. “Nee, dit sou Queenie nooit toelaat nie,” het ek stotterend uitgekry.
Gideon het sy kop stadig laat sak, niks gesê nie. Ek moes hom oortuig, het ek gevoel. “Ek weet in elk geval nie hoe sy hom getroos het nie. Sy het die deur agter haar gesluit as sy binne was.” Ek dink dit was verwarring wat ek in my man se oë gesien het, maar dit kon ook afsku wees.
“Is dit ongemaklik vir jou om by my in die bed te slaap?”
Ek het op my stoel rondgeskuif. “Nee, nee, natuurlik nie.”
“Ek is my pa se ewebeeld, weet jy?” Gideon het die gesprek in ’n ander rigting gestuur. “Ligbruin hare, ligbruin oë, ons is ewe lank en elke keer as ek in die spieël kyk, bid ek dat ek nie ook van binne soos hy sal word nie, dat dit net by die uiterlike sal bly.” Hy het met sy vuiste teen sy oë gedruk. “Weet jy wat was my pa se aanhoudende vermaning aan my? ‘Eer jou vader en jou moeder.’ En ek het probeer. As eer en stilbly dieselfde is, dan het ek dit reggekry. Vir my ma se onthalwe. Dis met boekevat dat ek hom die meeste gehaat het. Ek het vanoggend in my droom weer my pa se stem gehoor: ‘Grote God, almagtige Vader, ons kniel hier voor U in need’rige aanbidding …’ ”
Gideon het diep gesug. “Dreunsang. Pleitstem. Skynheilige vark. Francois Malherbe, my pa.” Toe het hy haastig opgestaan en kamer toe gestap. Minute later was hy in sy drafklere weer in die kombuis. “Sien jou later,” het hy gesê. Hy het my op my voorkop gesoen en in die donker by die kombuisdeur uitgedraf.
Daardie hele dag het my kop bly maal om die man wat dae gelede my skoonpa geword het. Die man wat ek nog nooit gesien het nie, met wie ek nog nie ’n woord gepraat het nie. Toe ons teen skemeraand op ons voorstoep sit, het ek gevra waarom Gideon se pa nie na ons troue toe gekom het nie.
“Ek het plaas toe gery en my pa gaan nooi, dit weet jy.” Hy het vir my gekyk.
“Ja,” het ek gesê, “en jy het my gesê dat hy nie kom nie, maar jy het nie ’n rede gegee nie.”
“My pa het net duskant ’n beroerte gaan draai toe ek hom sê dat ek nie plaas toe kom nie. En toe ek byvoeg dat ek trouplanne het, het die wal gebreek. Sy gesig was rooi van woede en sy hande het onbedaarlik begin bewe. As ek kleiner was, sou sy vuiste die praatwerk daar en dan gedoen het. My pa, die driemalige bruidegom, het daarna in onheilige ontkenning teruggedeins toe ek hom na ons troue nooi. Jy moet onthou my ma is dood toe ek sestien was, net meer as ses jaar gelede, en intussen was my pa al weer bruidegom en weer wewenaar.
“Sy tweede vrou het haar motor ’n maand ná hul troue in haar drif by die plaas se indraaipad omgegooi en haar nek op die klippe langs die pad gebreek toe sy by die deur uitgeval het. Die plaaswerkers het ’n argument tussen my pa en sy vrou in die motorhuis aangehoor kort voordat sy in ’n stofwolk op die werf weggetrek het. Dit het Grieta, my ma se huishulp van al die jare, my vertel. En daarna het my pa al weer tyd gehad om nommer drie nader te hark. Ek beskou hom as ’n veteraan as dit by huwelike kom.”
Gideon het sy asem stadig uitgeblaas, diep ingetrek en in ’n vername stem gesê: “ ‘En wie is die meisiekind wat jou gevang het?’ wou my pa weet.” Hy het ’n oomblik gewag en weer in sy eie stem aangegaan. “Ek vertel hom toe jou naam is Isabella Dickson en jou pa is Haroldt, jou ma is Emily en jou suster heet Queenie en dat julle in die Kaap bly. Toe word ek bietjie aspris en ek sê hom jou pa is ’n Britse immigrant. Ek kon die versoeking nie weerstaan nie, want my pa baklei nog die Anglo-Boereoorlog ná al die jare.” Gideon het stilletjies gelag.
“Dan het jy moeilikheid gesoek.”
“Laat ek jou sê, dit het die sout behoorlik ingevryf. My pa het ontplof. Hy het onmiddellik op sy preekstoel geklim. ‘Die Heer was vir ons goed toe hy jou oorle moeder so vroeg van ons weggeneem het,’ het hy getier. ‘Sy is hierdie hoogverraad gespaar.’ ”
Gideon het sy stoel tot teen myne getrek, my hand gevat en dit teen sy lippe gedruk. Ons het saam ’n paar minute lank die vertes ingetuur. Toe het hy sag verder gepraat. “Hy kan my nou wel nie meer met sy vuiste bykom nie, maar my stoel het my daardie dag, soos in my kleintyd, begin brand daar by die eetkamertafel. Ek het jou nie saamgevat nie, want ek het ’n uitbarsting verwag. Maar die tirade het met veel erger drif as waarop ek voorbereid was, gekom. Jy kan hom later eendag ontmoet as dit moet.”
“En sy vrou? Waar was sy?”
“Ek wou nie eintlik die aand bederf met my pa se dinge nie,” het Gideon gesê.
“Nee, vertel my, dan is dit nie net ek wat in sak en as in ’n hoekie moet gaan sit as dit by my familie kom nie,” het ek geantwoord.
“Stiefma nommer twee was waarskynlik weer iewers in Europa. Sy was nie op die plaas nie. Die lady is maar altyd iewers in die wêreld besig om die volgende rasegte volbloedhings vir haar perdetelery daar op die plaas met my pa se geld aan te skaf. Dis al wat hulle deel, dink ek, my pa se beursie. Sy het haar eie vleuel in die nuut opgeknapte plaashuis betrek nadat sy haar sin met die aanbouings gekry het.” Gideon het ’n paar oomblikke stilgebly. “Kom ons los my pa en sy trofee op die plaas. Ek praat nie graag oor hulle nie.”
Ons het in stilte langs mekaar op die stoep gesit en kyk na die sonsondergang totdat dit nag geword het. Dié aand het ons al twee lank in somber stilte wakker gelê.
Die wind wat intussen sterker geword het, waai die rooi stof in bollings in die straat af.
* * *
“Môre, kleinnooi Bella.” Dis Rachel wat ’n paar weke later die agterdeur oopstoot ná ’n ligte kloppie.
“Môre, Rachel.” Ek staan effens verbaas op van die kombuistafel, nog nie gewoond aan ’n aanloop by die deure nie. By die Dicksons se huis het besoekers selde opgedaag en beslis nie sonder afspraak nie. Ek wil die oggend gebruik om besluite te neem oor studierigtings. Gideon is minute gelede weg myn toe. Voor my op die tafel lê dokumente wat ek van Unisa bestel het.
“Ek soek ’n vywertjie, kleinnooi. Ek soek ’n paar oop skouertjies as kleinnooi te spaar het, seblief.”
“Daar