Nou moet ek net uitwerk watse lewensgevaarlike geheime in ’n politikus se tande kan skuil.
“Dis nie ’n vakansie nie,” kreun Yann vroegoggend terwyl hy ’n beker koffie langs die koolstoof afsluk. “Dis ’n strafkamp! Dis soos die army!”
“Wat weet jy van die army?” grinnik Beyers. “Wees dankbaar jy woon in ’n land waar laaities soos jy nie meer diensplig hoef te doen nie. Toe ek jonk was …”
“Ek weet, ek weet,” brom Yann. “Toe jy jonk was, moes jy jou land gaan verdedig teen kommuniste en terroriste en allerhande ander -iste.”
“Wel, ék is dankbaar my seun hoef nie ’n soldaat te word nie,” sê Mana en gee vir my ook ’n beker koffie aan.
“Ek sou nie omgegee het nie,” sê Tibo met ’n uitgerekte gaap terwyl hy ’n anorak oor sy Batman-pajamapak toerits. “Ek hou van kamoefleerklere.”
Mana gee hom ’n skewe kyk. Hy dink seker om ’n soldaat te wees is soos om met sy Action Men te speel. Ek wonder of ek hom moet waarsku dat ’n soldaat nie veronderstel is om ’n aandrok met blinkertjies te dra nie. Maar ek is nog te deur die slaap om skoor te soek. Ek vat ’n sluk koffie in die hoop dat dit my wakker sal skok, en voel hoe die hare op my kop begin rys. Só geskok wou ek nou ook nie wees nie. Mana bars uit van die lag.
“Dis hoe boeretroos smaak,” sê sy. “Moerkoffie wat in ’n meelsak op ’n koolstoof gebrou is.”
“Ek dink ek sal liewers van jou groen tee begin drink.”
“Dis ’n outydse vakansie. Ons gaan outydse koffie drink.”
Dit lyk nie of die boeretroos enige uitwerking op Yann het nie. Hy drink sy beker soos ’n slaapwandelaar leeg en staar stug na die gloeiende kole agter die oop deurtjie van die oond. Dis nog nie heeltemal lig buite nie. Beyers het ons almal douvoordag uit die bed geboender om ’n ent te gaan stap voor ons ontbyt eet.
“As ons heeldag in die huis bly, gaan ons op mekaar se senuwees begin werk,” het hy in my kamerdeur aangekondig. “Ons moet van ons oortollige energie ontslae raak.”
“Ek het nie oortollige energie nie,” het ek gekreun en die slaapsak oor my kop getrek. “Nie vyfuur in die oggend nie.”
“Dis amper sewe-uur!”
“Dit voel soos die middel van die nag,” mompel ek van diep onder in my slaapsak.
Maar hy is klaar in die kamer langsaan.
“Toe, toe, toe, opstaan!” hoor ek hom roep. “Die môrestond het goud in die mond.”
“Wat het ek gedoen om dít te verdien?” kerm Yann, sy stem dof, asof hy ook onder ’n kussing of ’n slaapsak wegkruip.
Amos is die enigste een wat sonder ’n woord van protes opgespring het. By die huis is hy ook altyd eerste wakker. Die res van ons is nou eenmaal nie wat jy oggendmense sal noem nie. Nie eens Beyers nie. As jy my vra, het die dun berglug sy verstand aangetas. Of dalk is dit die koolstoof wat giftige dampe afgee. Dalk gaan ons almal oor die volgende drie weke anders as by die huis begin optree. Dalk sal Mana sober swart klere begin dra en haar hare in ’n ordentlike bolla vasmaak. Dis miskien selfs moontlik dat Yann my soos ’n oulike jonger sussie sal begin behandel.
Nee, dink ek terwyl ons ’n halfuur later deur die fynbos ploeter, dis nie moontlik nie. Yann het sy Walkman se oorfone oor sy kop gedruk om hom van alles en almal af te sluit. Hy hoor nie die gekwetter van voëls nie en hy sien nie die dou op die struike langs die voetpaadjie nie. Hy stap soos ’n soldaat wat nie ’n keuse het nie. Dis hoe hy die volgende drie weke gaan oorleef. Deur bevele te gehoorsaam en hom met musiek te verdoof. Die lááste ding wat hy gaan opmerk, is ’n oulike jonger sussie.
Tibo en Amos draf ’n ent voor ons uit saam met die twee honde. Hulle is ewe oud, maar Tibo is omtrent ’n kop kleiner as Amos, en baie skraler. Die honde se sterte wapper soos vlae. Hulle is gewoond aan ’n tuintjie vol onkruid in ’n voorstedelike doodloopstraat. Hierdie wye oopte moet vir hulle soos die hemel voel.
Vir my voel dit ook of ek onverwags in die hemel beland het. ’n Ent onder my hang ’n digte misbank oor die vallei. Asof ek in ’n vliegtuig sit. Hoër as die wolke. Sowaar.
“Dis ’n toneel wat geverf moet word!” sê Mana uitgelate.
“Ag nee,” kreun Beyers.
“My vingers jeuk, Bey.” Sy gaan staan stil om asem te skep. Draai stadig in die rondte, oopmond van verwondering. “Jy weet wat dit beteken.”
“Ek weet,” sug Beyers. “Jy verdwyn agter jou esel en ek moet op my eie honeymoon hou.”
“Ek het vergeet dis veronderstel om ’n wittebrood te wees,” sê sy afgehaal.
“Vir die hele gesin,” herinner Beyers haar. “Jy’s die een wat gesê het ons moet almal sáám dinge doen.”
“Kan ons nie almal saam skilder nie?” vra sy laggend.
Ek probeer my voorstel hoe my ma hierdie toneel sal skilder. Die berge sal seker skarlakenrooi wees en die lug ’n snaakse skakering van groen. Soms as ek na haar prente kyk, wonder ek of sy nie dalk kleurblind is nie. As ek na haar klere kyk, wonder ek nog meer.
“Ek moes jou verbied het om jou verfgoed saam te bring,” mompel Beyers toe hy verder stap.
Asof Mana haar al ooit aan enige verbod gesteur het.
As die Muse die dag by jou kom kuier, glo my ma, moet jy alles los en doen wat sy jou beveel om te doen. Anders vervies sy haar dalk en besluit om nie weer te kom kuier nie. Mana gehoorsaam altyd haar Muse. Sy vergeet van alledaagse pligte soos honger kinders, vuil vloere, stapels skottelgoed. Sy vergeet selfs om haar hare te borsel of haar gesig te was. As Sharon haar só moet sien, sal sy sweerlik nooit weer vir my kom kuier nie. Ek kan maar net hoop my ma se Muse sal haar nie hier op die berg opspoor nie.
Iewers blaf ’n hond. Die tandarts se hande word klam van die sweet. Dis tog onmoontlik. Die pasiënt in die tandartsstoel kreun van die pyn. Dis die regte pasiënt. Vernon April. Minister van Appels en Pere. (Of so iets. Ek moet nog vir hom ’n portefeulje opmaak.) Dis die regte pasiënt. Met die verkeerde tande. Die stel tande in die oopgesperde mond onder die tandarts se hande behoort nie aan die Minister van Appels en Pere nie. Iewers kraai ’n haan. (Juffrou Liebenberg sal dink ek bedoel dit simbolies.) Dan voel die tandarts die loop van ’n rewolwer teen sy rug.
“Wat gaan hier aan?” vra die tandarts verskrik.
“Moenie vrae vra nie,” grom die minister se gespierde lyfwag en druk die rewolwer dieper in die tandarts se rug. “Doen iets aan die pyn. Trek die tand. En maak gou.”
“Ek kan nie die tand trek nie!” Die tandarts wys na die rekenaar langs hom. Op die skerm is ’n grafiese voorstelling van die minister se gebit. “Ek het dit laas jaar al getrek!”
“Trek dit weer,” beveel die lyfwag hom. “Vergeet van die rekenaar. Kyk na die tande voor jou.”
Dit sal nie help om vir die kreunende pasiënt te vra wat met sy tande gebeur het nie. Of wat met die Minister van Appels en Pere gebeur het nie. Die pasiënt lyk heeltemal bedwelm van pyn.
“Ek verstaan nie,” prewel die tandarts terwyl hy ’n spuitnaald in die pasiënt se tandvleis druk.
“Bly stil,” sê die lyfwag. “Of ek maak jou vir altyd stil.”
Dis hoe ver ek vanoggend met my speurverhaal gevorder het. Terwyl ons deur die fynbos gemarsjeer het. Nooit gedink my verbeelding kan so vrugbaar wees op ’n leë maag nie.
Die besoek van die minister met die verkeerde tande laat ontspoor die tandarts se lewe. Hy sluit sy spreekkamer, te ontsteld om