Oor die sandplaat gaan dit makliker. Mense drom al saam rondom die homp wat wieg in die voorste uitstoot en dan stil lê. Hy hoef nie nader te buk om die man te herken nie: die kreefinspekteur.
Daardie een – so loop die warrelwinde hier deur die strate – wat al middelman was die ruk toe jy drywerslisensies kon koop by Vredenburg se verkeersafdeling. Net ’n tweehonderdrandnoot en jy kry jou lisensie en jy kan spoggerig uitry en niemand vra enige vrae nie, jy is wetlik.
Die een met die skewe skouer wat sy bakkie hier by die hotel kom parkeer en op die duin agter die bome gaan staan terwyl die vissers daar hurk en die see dophou om te sien of ’n skool vis opkom by Voorstrand. Hulle kyk agterdogtig na hom, want hy is op hul terrein, daardie duin is al geslagte lank hul uitkykpunt en daar sit hulle op slegte dae en tiep aan lou biere of soetwyn en wag vir die wind om te draai of die harders om te loop of die polisiebakkies wat die kreefverkopers koggel.
Die kreefinspekteur staan daar sonder om met hulle te praat. Hy weet dis hulle plek en dat hulle daar sit met kommer en dat dit ’n harde seisoen was. Hy weet dat hulle te veel drink en woedend raak en geen vooruitsigte het nie en toeriste se sigaretstompies optel en afrook tot by die filter, en tog staan hy hulle en terg met sy blote skaduwee wat oor die bietou en hul duin val.
Hy staan net daar en rook sy sigaret en trap die stompie dood, loop terug na sy kar terwyl hulle hom stilweg verwytend agterna kyk. Dan klim hy in sy kar en hy’s vort, Abdolsbaai of Tietiesbaai toe. Hy gaan kyk watter bote roei gou om ’n punt wanneer hulle hom sien aankom, wie sit doodluiters daar en uitkyk oor die see, die onskuld vanself. Hy doen sy rondtes, klets ’n wyle met Ankervoet, die hekwag by die reservaat se ingang, of daar by die vuurtoring gaan soek hy iemand op met seeblou in die oë en ’n onverwagse skuheid as ’n motor naderkom, ’n mens wat vir die see se buie alleen leef en net met homself praat.
Die kreefinspekteur soek iemand om mee saam kop te skud oor die smokkelaars en die deurbringers, die tikhuisie in Hopland se gangsters, die karre met berookte ruite en blink rims en die ou BMW’s wat laag op hul asse lê. Daardie karre wat deur geen kreefinspekteur se bakkie gevang kan word wanneer hulle eers vetgee oor die R27-kuspad na Bloubergstrand en Kaapstad toe nie.
Om Ludo is die geselsery skel en opgewonde. Die Klipruggers lig die inwoners van die duur huise en die gastehuise teen die see in oor wie die man met die afgevrete ooglede is. Ja, hy’s die ene met die karolie onder sy vingernaels. Kyk, jy kan dit sien, selfs die see kon hom nie skoonwas nie.
Hy koop mos altyd ’n roomys daar by die kafee, en twee bokkoms by Oep ve Koep. Dan sit hy dit teen die see en eet, eers die koue soet, dan die droë sout.
Dáárdie ene.
En die eintlike aanklag: Hy’s mos die een wat die kreefsmokkelaars so ongeskik jag en naweke onder sy DKW lê by sy huis daar in die straat naby Vredenburg se Pick n Pay, hy wat dinge wat nie reggemaak kan word nie wil opfix.
Dis hy wat rol in die water asof hy van sy eie lyf vergeet het. Bedrywig het die krewe op hom toegesak, en soek, soos mense ook maar maak en hierdie storie self doen, eers die sagste vleisies uit. Heel eerste, het die Klipruggers agterna gesê, vreet die krewe daardie grynslag voor sy tande weg. Nog nooit is in hierdie geweste gesien dat krewe só aan ’n dooie gevreet het nie.
Dat dit die man is wat hulle beskerm het, weet die krewe nie, dink Ludo.
Gou kom nog mense van Kliprug se kant aan, en van die string vakansiehuise in Blikkie se buurt draf mense oor, en van The Lodge kom kelnerinne oorgestap. ’n Klein skare groei aan. Vanuit die groot blokke beton wat as gastehuise hier teen Bekbaai aanlê, verskyn mense op stoepe en selfoonkameras skiet videoskote.
Die vissersfamilies wat afgekom het verby die ou begraafplaas, strand toe, word nou onrustig. Die man wat uitgestoot deur die see daar lê soos die gety terugtrek en hom verwese agterlaat, word noukeurig bekyk en die uitskel wat oor jare teruggehou is, word nou uitgehaal op die lyk. Al die frustrasies van bestaansvissery kom na bowe, en die gesukkel om krewe snags uit te smokkel Kaap toe. Verby hierdie man en ander soos hy. Die woede teen die owerhede en die dag toe hulle die ANC-man hier weggejaag het toe hy met bling-Engels aan hulle die kwessie van vislisensies kom verduidelik het.
“Fokken corrupt ...!”
“Daai corrupt ...!”
Mor hulle en een van die kinders skiet vorentoe, por met sy kaal voet aan die kreefinspekteur se skouer, gril en spring eenkant toe. ’n Vrou tel ’n mosselskulp op en gooi dit na die lyk, maar Ludo tree vorentoe en trek haar terug en swaai met sy kierie na die kinders. Hy trek op die sand met die kierie se punt ’n kring om die lyk en is bly die gety trek nou terug en geen branders stoot meer uit onder die lyk nie.
Die kreef verwyder hy en gooi hom in die vlakwater en hink terug na sy sirkel in die sand en geen mens sal binne die sirkel trap nie. Hulle luister na hom, want hy lewe hier by hulle en sit elke dag op sy stoepie en groet as hy gegroet word en almal ken sy stories van die vlieënde piering en die yo-yo en weet dat sy lewe ’n storie het en hulle het begrip daarvoor – hy is van hierdie dorp en ook sy gesig lyk gevreet en geplooi deur die soutwind en die harde son en die eenselwigheid van die dae.
Hulle het hom al male sonder tal laatnag die bultjie sien uitsteier voor The Lodge verby, op pad van die kroeg terug huis toe. Hulle weet hoe hy sommige aande hardehout slaan asof dit koeldrank is. Hy’t ’n vlieënde piering gesien en dit bring oneindige respekte, die respek wat ’n groot treiler se kaptein hier kry of iemand uit een van die ou vissersfamilies wat al verknot in ’n rystoel sit en ’n afstammeling is van die Portugese uitswemkaptein of latere matrose van ander skeepstragedies wat destyds uitgeswem het nadat hul skepe gesink het en vir hulle jong vroue gevat het hier onder die vissersmense.
Daardie soort respek het Ludo die klimtolspeler en wanneer hulle hom koggel, is dit goedig, want daar was ’n keer dat hy met sy kierie ’n duik geslaan het in ’n politikus se motordeur, die slag met die verandering van kreefkwotas.
En gouer as wat enigeen sou verwag, is Die Weslander se fotograaf daar en Ludo sien al die foto: die ou gryskop met hare wat alkant toe staan (subtiel rafel mens uit hier aan die kus, so subtiel dat jy nie eens weet dat jy stadig laat gaan nie) in ’n vuilerige swart hemp. Sy oumansbene eindig in leersandale en die yo-yo aan die middelvinger is in die een hand en die olienhoutkierie met sy verknotte knoop in die ander. Hy lees al die onderskrif oor die kampioen van weleer wat met sy kierie die woedende skares weghou van die arme kreefinspekteur se lyk.
Hy stap na die fotograaf nadat hy weer op die mense geskel het: “Het julle geen respek vir die dood nie?” en hulle luister, en hy sê vir die fotograaf, want hy sien homself op die koerant se voorblad, buite weste en vervaard. Agter hom op die foto (want kameras lok hierdie soort gedrag uit) sien hy jillende vissers wat spuug op ’n lyk waarvan op die foto net die onderbene met die een wit voet en die ander met skoeisel nog aan te siene is.
Vir die fotograaf sê hy: “Ek wil geen foto van my in jul koerant hê nie.”
Sy’s ’n jongmeisie, met die gretigheid van ’n eerste beroep.
“Niks is gewaarborg nie,” antwoord sy, skud haar krulle, en plaas haar donkerbril voor haar pragtige oë, oë wat kennelik nog min gesien het, so honger en vars is hulle nog, so oop en jy sou ook kon sê so leeg is hulle en ontvanklik, so opgewonde.
Hy draai om en gaan sit ’n entjie verder teen die duin. Die polisie se vangwa daag mettertyd op. Almal gril. Niemand wil die lyk help dra na die polisievoertuig nie. Uiteindelik kom die fris speurder van Vredenburg en hy krap die slakke met ’n mossel af, hy skraap die seegras weg en aan die een arm sleep hy die lyk oor die nat en toe die dik sand. Die speurder se voete plof oor die sand wat nou warm is en Ludo sit en stoom op die duin en voel duiselig. Die yo-yo sweet in sy hand.
Hy is verras oor die speurder se brute, woedende krag. Vir hom moet mens oppas, dink Ludo. Dalk het die speurder die kreefinspekteur geken. Toe hy by Ludo verbykom met sy sterk dye wat hom voortdryf, kyk hy oor sy skouer na die skare wat hom agternastaar: vissermanne met hande in die sakke, vroue wat al weer skulpe opgetel het, en ook stukke seebamboes, gereed om dit na die lyk te gooi, en kinders wat wye draaie oor die sand