*
So, aan die weghardloop, het sy op hierdie dorpie aangekom. Sy’s afgelaai by ’n rooi petrolpomp en sy’t daar gestaan en die geraas van water gehoor. Sy’t na die see begin stap. Sy’t by ’n donker huis se waterkraan gaan drink, die kraan versigtig weer toegedraai. Een na die ander huis se ligte het afgegaan, die braaivure het gaan lê en later was dit net sy in die strate. Daar was ’n saaltjie teen die bult waar gospelmusiek hard gespeel is, daar was die een of ander konsert wat haar aan die kerkdienste op Matjiesfontein laat dink het.
Maar sulke plekke moet sy vermy. Dis verby, dis agter haar.
Sy was op haar pasoppens. Die Mercedes-stasiewa wat skielik om ’n draai kan kom, op haar af. Die deur wat oopswaai, die pompende oemf-oemf-musiek en die arm wat haar rof intrek en dan die rubbersambok uit ’n kar se buiteband gesny waarmee hulle haar boude en haar rug looi.
Omkyk-omkyk loop Snaartjie deur die stil stranddorpie se strate en toe bereik sy uiteindelik die see, oorval deur die groot geluid en die reuk en die gevoel van oopte. Die dondering van wat golwe moet wees teen klippe. Die reuk het haar aan ’n ingesoute merinovel laat dink, vars geslag, wat oor ’n draad agter die Marie Rawdon-museum op Matjiesfontein hang.
Die slagvel, die slagvel, het sy oor en oor gesê. Die koue het weer oor haar gekom en sy het van een skuitjie na die ander geloop en gebuk en oor die sand gevoel. Dit was vreemder as enige grond of sand wat sy al aangeraak het. Uiteindelik het sy onder ’n skuit met die naam Katvis ingekruip.
Sy was bang vir die groot Mercedes met die lang manne wat haar en die ander altyd in die vroeë oggendure uit die strate kom optel en teruggevat het na die huis in Soutrivier en later in Elsies en toe die woonstelblok in Parow.
Sy was bang vir die securities se karretjie met die manne in wat almal dink huise bewaak maar wat as ’n sideline ook vir die gangsters werk. Hulle patrolleer die strate wat oopgegooi is en hou die meisies dop dat hulle hul werk doen en hul jumps vat.
Sy was nou alleen hier onder die dop van die skuit, maar nie so verlore soos sy was in die karre van jumps nie. Sy was bang onder die boot, maar nie so bevrees soos by die huis in Soutrivier die nag toe haar viool stukkend getrap is en sy geweet het dat daar vir haar nooit weer ’n terugkeer na Matjiesfontein sou wees nie.
*
Hy is ’n ou man, reeds grys. Sy oë raak ál blouer hoe langer hy na die see kyk. Hy verlang na die kameravrou wat hy dekades gelede laas gesien het. Die bloedkol op die pad by Tweefontein kan hy nie vergeet nie. Hy woon alleen en sit op sy stoep oor die baai en uittuur met die yo-yo wat uitkatrol van sy vinger.
Sy huisie is klein en vierkantig. Dit staan noordoos gedraai met die rug na Paternoster se ergste wind. Voor die stoep sak die grond weg, en ’n paadjie loop af deur lae bietoubossies en los klippe na groot ronde rotse wat oor die strand verstrooi lê. Anderkant die rotse lê die skuite wat in allerhande kleure geverf is. Verderaan is die vismark waar hulle die snoeke vlek sodat hy hiervandaan die rooi en wit sien. En nog verder, die sandplaat wat die mense Voorstrand noem.
Hulle kom roep hom eerste. Dis kinders met ’n hond wat om hul voete blaf en hul stemme val om hom nes klippe wat doef.
Van alleen bly raak hy soms so sku vir geluid dat gewone stemme skielik te hard klink, en van uitkyk oor die sagte kleure van die see raak sy oë bederf. Wanneer hy dan moet dorp toe om voorraad te koop en in Vredenburg se winkelsentrum beland, lyk als skel en goedkoop, asof almal te hard probeer. Hy is verlig wanneer hy kan terugry met die dun teerpaadjie na die kus. Hy ruik sy Jeep se diesel en hou ’n rooivalk dop wat stip op een punt bo die vlakte fladder.
“Oom Ludo!”
Soiee-shoep!!
“Kom, oom!”
“Oom Vliepiering, kom help!”
Hy staan stug op en besef dat dit ’n groter noodgeval is as normaalweg wanneer stories soos rukwinde om die hoeke kom en klein warrelwindjies veroorsaak wat deur Kliprug se straatjies kolk. Sulke stories gaan lê weer opeens, maar nie voordat stof en opgekarringde blare en papiere op drumpels lê en selfs tot in voorhuise gestoot is nie.
Iets dringenders in hul stemme vanoggend.
Bekbaai toe, beduie hulle, en hy volg, kierie in die hand, die hond blaffend om sy hakskene, byt-byt aan sy sandale.
Hier voor hom hol die kinders uit, om die draai verby Blikkie Pizzeria met sy groen sinkmure en buitetafeltjies en verby die stukkie kaal veld links met die Eskom-kraghuisie binne die geroeste draadheining. ’n Entjie weg sit Kliprug se eerste huise, en dan sien hy Bekbaai wat voor hom oopmaak tot jy daar ver kan sien, tot by die rotsinham van Abdolsbaai.
Op hierdie hoogtetjie kom hy dikwels saans staan en leun op sy olienhoutkierie om die son dop te hou wat sy laaste hitte in rooie en pienke en oranjes uitstraal oor die see tot dit skielik wegplop, en dan is dit daardie koue uur net voor die maan begin styg en jy die sterre behoorlik kan sien en jy weet dat dit aand is.
Dan moet jy vuur maak as die winter straf is of in die somer kan jy nou op jou stoep sit en families veraf hoor stry en redeneer of lag. Jy hoor potte se deksels en soms die dawerende temamusiek van 7de Laan of ’n nuusberig wat uitgesaai word en jy sien karre drom by Voorstrand en in die donker is daar die dowwe gegiggel en bewegings van jongmense wat kom vry hier tussen die ronde rotse net duskant Gaatjie en stadig maar seker kom jou gemoed tot ruste, want dis geluide wat jy goed ken en jou derde glas is driekwart. Die voëls wat so rondtrap in die boom van jou hart raak stil en jy kan begin inkyk in die swart nag in sonder om te vrees en jy weet die baai lê wel daar in die donkerte. Die son sal wel weer opkom en die meeue sal hier kom hang om hul krappe te breek en die vissers sal hul bote die see in stoot en daar sal afwagting op goeie vangste en mooi stories wees.
Maar soms kom dinge by jou op waarvan jy nie seker is nie en praat jy jou mond verby en dis wat mense laat lag en nuuskierig maak en hulle met kameras laat kom om jou af te neem bedags op jou stoepie want jy is die ou kampioen.
*
Hy volg die jillende kinders wat ongeduldig omkyk omdat hy hom nie laat haas nie. Die oggend is vars en oop en uit die kom soos hulle afsak see toe slaan die reuk op van sand en klip wat reeds warm gebrand is en ver, tussen die klippe waar die diepsee begin, sit bootjies geduldig bo-op skole vis of werk deur die klipbanke waar die water nou kalm is en die kreef skuil.
Sedert die nag byna vyftig jaar gelede dat die dun skyf uit die lug gekom het waar hy teen sy Opel se wiel gestaan en water afslaan het, assosieer hy haas en drama met ’n aankoms uit die vreemde. Uit die nag tol die piering en hy onthou die sit van sy smoking jacket om sy jong skouers en die gevoel van sy swaar penis in sy hand en in die ander hand die bokspringende yo-yo en bo hom die koepel met sterre.
Hy onthou die ent pad en die flou kopligte van die Opel en hoe jy skielik onverwags ’n muskeljaatkat in die kopligte kan kry, of effens dof na die kante is ’n steenbok benoud teen ’n draad in die padserwituut vasgekeer of dalk ’n ystervark wat blind teen die padwalletjie staan. Hy onthou die tye toe hy op sulke paaie die Opel se koplampe afgesit het ná ’n goeie konsert en hoedat hy oor ’n ent pad die donker muur binnegejaag het, sommer as gebaar, sommer omdat die nag daar was en onvoorsiene dinge voorgelê het. Omdat hy homself wou toets. Omdat hy die klimtolkampioen was en vroue van hom gehou het.
Nou sak hy met die troppie kinders die Bekbaaiduin af en dadelik tref die souterige mistigheid hom.
Eers, vertel hulle hom gretig, hoppend van opwinding al om hom soos hy deur die dik sand ploeter tot waar die plaat harde strand begin, eers het hulle gedink dis ’n dooie rob wat rol in die branders met die skulpiesgruis wat die water grys laat skuim. Toe dag hulle dis ’n hond of dalk is dit ...?
Dit wás toe so, kraai een van hulle: “ ’n Mens.”
’n Tweede voeg by: “Die een skoen nog aan.”
Hy hoor die ooglede is al afgevreet. Die