Die seun wat vorentoe kom, is verbasend groot. Hy het reeds skouers soos ’n man s’n en sy arms is buitengewoon lank. Sy kop is geboë en hy loer stuurs onder sy wenkbroue uit. Sy hele voorkoms laat ’n mens aan ’n bobbejaan dink. Dis snaaks dat so ’n ou uit ’n bevoorregte huis kom, dink Jurie.
“Welkom, Loggenberg,” sê die hoof streng, maar vriendelik.
Die klein ogies kyk skuins op en dan dadelik weer af. “Dankie, doktor,” sê ’n skor stem.
“Logan.”
’n Tingerige seun tree huiwerig en doodsbleek vorentoe.
“Goeienaand,” sê die hoof.
Dit lyk eers of Logan so lam van vrees is dat hy nie gaan antwoord nie, maar hy kry darem ’n geluid uit.
Nou kyk die hoof na die vierde seun. “Jy is dus Alberts?”
Hierdie seun is lenig en fyn gebou. Hy het ’n gesig wat aantreklik kon wees, maar nie is nie, besluit Jurie wat onverwags ’n sterk weersin vir hom voel. Alberts se ligte blou oë is groot en wakker. Hulle knip skaars, asof hy nie kan bekostig om vir ’n oogwenk nie te weet wat aangaan nie. Hy is glad nie skaam nie. ’n Mens weet sommer dis nie skugterheid wat hom nie hoër as die hoof se boonste baadjieknoop laat kyk nie.
“Goeienaand, doktor,” sê hy ewe dapper.
“Goeienaand,” sê die hoof. “Klim maar op.”
“Julle ry in my kompartement,” sê Richard.
Jurie se oë straal, al voel hy ongemaklik.
Dis die eerste keer dat hy in ’n trein ry en hy weet nie presies wat om te doen nie.
In die kompartement is die ses beddens reeds opgemaak.
“Daar is nie nou plek om te sit nie,” sê Richard. “Dis buitendien laat en slapenstyd. Die badkamer is aan die punt van die gang.”
Toe hy weg is, kyk die nuwe seuns mekaar in stilte aan.
“Wel,” sê Alberts tevrede, “sover lyk alles goed.”
Die blou oë som die ander op.
“Julle lyk verniet so verskrik,” sê hy dan. “Ek sal ons al vier oppas.”
Niemand antwoord nie.
Jurie verstaan nie hoekom hierdie seun wat seker so bevoorreg soos al die ander Keurboslaners is, hom so ’n koue krieweling laat voel nie.
“Wat draai julle so?” vra Ruyssenaer se verveelde stem skielik by die oop deur. “Hoe kan grootmense slaap terwyl speenvarkies nog ronddrentel? Trek uit en kom vir die nag uit die pad.”
“Moet ons regtig uittrek?” vra Alberts.
“As jy môre nie heeltemal verkreukel wil lyk nie.”
Ruyssenaer leun gemaklik teen die deur totdat die nuwe seuns gereed is vir bed.
“Boonste banke, julle,” sê hy dan. “Een enkele woord tot môre-oggend en ek hamer julle harsings met my skoen se hak uit.”
Al dreig Ruyssenaer hulle, verander sy gesigsuitdrukking en verveelde stem nie in die minste nie, en Jurie lag onverwags hardop.
’n Slaperige oog bekyk hom van onder ’n swaar ooglid. “Wat’s jou naam nou weer?”
“Verryne.”
“Wel, daar was eenkeer ’n Verryne wat vir my gelag het. En waar dink jy is hy nou?”
“Ek … weet nie …”
“Nee, en baie ander mense weet ook nie. Vra maar gerus vir die nagwind wat oor sy hopie verbleikte bene suis …”
“Oefen jy vir ’n toneelstuk?” vra Richard se kalm stem agter hom.
“Daardie vent lag vir my. Dis sleg vir my kompleks.”
“As jy ’n kompleks het, vat hom na die skool se sielkunde-afdeling toe,” raai Richard hom aan terwyl hy iets uit sy tas haal. “Sal jy hier bly tot ek terugkom?”
“Natuurlik. Ek wil mos slaap, hier op my gemaklike bank. Wie is dié kwartaal in bevel van die sielkunde-afdeling? Nog steeds Spaulding?”
“Blykbaar, ja.”
Uit die omgewing van Ruyssenaer se skoene styg ’n diep bas-gelag, so dreigend soos dié van ’n monster in ’n fliek.
“Agtermekaar!” sê hy.
’n Paar minute later kyk die hoof op van die tydskrif waarin hy lees.
Richard staan in sy koepee se oop deur met ’n termosfles en ’n koppie.
“Het Pa iets nodig?” vra hy.
“Niks nie, dankie.”
“Ek het Mamma belowe om te sorg Pa gaan slaap, maar ek het nie die hart nie. Ek weet hoe geniet Pa dit om trein te ry en te kan lees sonder dat iemand kom pla.”
“Behalwe my hoofseun.”
Nie een van hulle glimlag nie, maar dis onnodig. Hierdie twee sê baie met hulle swart oë.
“Is iemand by die nuwe seuns?”
“Ruys is daar.”
“Dis beter as Alberts voorlopig niemand alleen onder oë kry nie.”
“Reg so … Mag ek vir ’n oomblik inkom? Ek het Mamma oor die foon belowe om vir Pa hierdie warm drankie te gee. Sy vergeet nooit Pa was eenkeer baie siek nie, en dit het met spysvertering te doen gehad.”
“Dit was voor Josef se geboorte, en hy is nou al negentien.”
“Nogtans. Kom, dis nie sleg nie.”
“Nou ja,” sug die hoof en sluk die warm vloeistof soos medisyne weg. “Ek is jammer julle prefekte gaan bo en behalwe julle gewone pligte nog hierdie nuwe seuns ook moet bystaan.”
“Ons sal regkom … Ruys weet, niemand anders nie.”
“Elkeen is ’n spesiale probleem. Joubert wat eers môre sal opdaag, is net ’n bedorwe brokkie … Maar Verryne is weens ’n tekort aan geld en ruimte, met soveel jonger kinders, feitlik op straat uitgestoot. Daar het hy allerhande klein misdade gepleeg … Logan se grootouers het hom so gruwelik mishandel dat hy kleptomanie ontwikkel het. Ons het dit destyds met Karl Goosen ook ondervind en hy het uitstekend herstel, maar hy was liggaamlik veel sterker as hierdie seun.
“Loggenberg gebruik sy abnormale krag om gedurig gewelddadig op te tree. Sy ouers is goeie mense, maar baie arm. Die pa is effens geestelik minderwaardig … En Alberts was die jongste lid van die Glennis-bende wat nou opgebreek is. Die leier het in dieselfde weeshuis as Alberts grootgeword en hy het die jonger seun altyd opgepas. Hy het hom daar kom wegsteel. Gelukkig het een van die bendelede na die polisie gegaan, en Alberts is toe gevang. Hierdie vier is almal besonder intelligent. Ons wil sien wat ’n goeie geleerdheid en opvoeding vir hulle kan doen.”
“Pa het darem nou baie gepraat,” terg Richard.
“Dis omdat ek dit nie alles weer wil herhaal nie. Gaan slaap nou.”
Van Breyten-stasie af ry die skoolseuns nog ’n hele ent pad per bus.
Jurie verkyk hom aan die landskap toe hy uitklim. Berge verrys rondom hom. Die slapende reuse ontplooi die een ná die ander, pers op die voorgrond, verder weg blou en uiteindelik ligpers. Oral kabbel bergstroompies, en ’n rivier krul by die skool verby en vorm ’n paar swemkuile. Daar is ook ’n pragtige swembad.
Die skool staan op ’n rant. Die afgelope vyf jaar is hier heelwat aangebou. Die gebou bestaan nou uit ’n groot vierkant met ’n oop binnehof en pilaregang. Verder weg steek ander dakke bokant die lower uit. Dis onder meer die hoof se huis en die een waar die ongetroude onderwysers bly.
Binne die gebou stap die vier nuwe seuns haastig agter Richard aan,