Dulcie glimlag innerlik toe sy sien hoe Cheryl die begrafnispamflet verwoed voor haar gesig en nek waai. Ander trap-trap die nat grond asof dit die kole in hulle skoene gaan uitskud.
Pastoor Stoffel maak keel skoon soos een wat aandag soek. Uit die hoek van haar oog sien Dulcie hoe hy vir Rose bekyk, van kop tot tone. Dít behoort hom op te wen, dink sy.
Hy maak sy Bybel oop. “In Job hoofstuk 1, vers 21 lees ons . . .” begin hy met ’n bewerige stem.
Dulcie sug. Dié keer ’n bietjie te hard, want Cheryl gee haar ’n kyk. Sjuut, sê haar oë.
Langdradige kerkmense maak Dulcie bang. Die moontlikheid bestaan dat hoe langer hulle praat, hoe meer sin gaan hulle maak. Dulcie se houding was nog altyd vat my geld en los my uit as sy haar R5 in die kollektebordjie laat val.
Die truuk is om die muntstuk geluidloos te laat val sodat ander dink jou bydrae is ’n noot. Om oogkontak te behou en mooi te glimlag met die persoon wat die bordjie aanbied, is noodsaaklik. Jy wil nie hê hy moet jou hand dophou nie.
Cheryl het nog baie om te leer.
Dulcie kyk onderlangs na Sparky. Normaalweg is sy klere grys en oninteressant, outyds, en die patroon lankal oor die vervaldatum. Maar hy lyk baie netjies in sy swart pak, swart hemp en swart dotjiesdas. Sy spierwit hare is stomp gesny en staan pennetjieregop. Dalk ’n bietjie Mafia-agtig, maar nietemin swierig.
Sy verkyk haar aan sy grootte, die breë skouers effens geboë. Op vier-en-vyftig is Sparky tien jaar jonger as die vrou in die kis en net twee jaar ouer as Dulcie. Al lyk dit of sy spierwit hare hom in Hanna se ouderdomsgroep wil plaas, het hy ’n jong gesig en groot, kinderlike oë die kleur van kaneel.
Aangesien Sparky se ma verlief was op Kirk Douglas, wat die hoofrol in Spartacus gespeel het, is Sparky summier na hom vernoem. Nog voor sy geboorte was sy naam reeds ’n uitgemaakte saak, op ’n stukkie papier geskryf en in die onderste laai gebêre.
Spartacus Kirk Douglas.
Met die geboorte van haar tweede seun het Skoonma se heldeverering verskuif van Spartacus na Ben-Hur. Dus was Dulcie se man se naam nie minder merkwaardig nie.
Benhur Charlton Douglas.
Gedurende hulle eerste skooljaar het Spartacus Sparky geword en Benhur Bennie. En was Skoonma se grand idee om uitheemse name vir haar seuns te gee daarmee heen.
Hulle pa was ’n maer, tingerige mannetjie, maar met ’n ego die grootte van sy skoondogter Hanna. Hy het eers in ’n poskantoor gewerk. Later het hy onderwys gaan gee, maar sy drome oor vernaamheid het saam met hom gesterwe. Het hy bly lewe, sou hy die volgende dag as viseprinsipaal by die plaaslike skool begin werk het.
Dulcie voel hoe ’n giggel soos ’n borrel in haar keel opstoot en geluidloos op haar lippe ontplof. Sy maak haastig keel skoon voor Cheryl weer kan “Máá!”
Sparky se seun Enver-Lewis kyk strak voor hom uit. Ná sy troue met die Amerikaanse Rose het die land van the free and the brave ook Enver se permanente tuiste geword. Enver en gesin se vliegtuig het twee dae gelede op OR Tambo geland. By die lughawe het Sparky en sy kleinseuns mekaar aangestaar soos vreemdelinge.
“Sê hallo vir Granddad,” het Enver sy seuns geesdriftig aangemoedig.
Die seuns en die ou man het mekaar aangekyk en uitgekyk. Toe wys die oudste een na Sparky se knieë.
“Kyk sy snaakse knieë!” het die rammetjie-uitnek uitgeroep.
“Kyk sy snaakse knieë!” het die ander een agterna geskree.
Almal het na Sparky se snaakse knieë gekyk. Selfs Sparky het na sy knieë gekyk. Twee vreemd gevormde bene wat in teenoorgestelde rigtings bak staan onder die soom van sy kortbroek. Om die kniekoppe ’n maalstroom van oumensplooie.
Ná ’n paar oomblikke van eerbiedige stilte in erkenning van Sparky se snaakse knieë het oupa en kleinseuns hand geskud, hulle hallo’s gemompel en toe stilswygend mekaar vermy. Die een het beledig gevoel, die ander twee opruiend gelukkig.
Hanna se broer, Dudley, draai om en kyk Dulcie vir ’n oomblik vas in die gesig. Waaroor gaan dít? wonder sy. Dudley is die teenoorgestelde van sy suster. Lank en maer, beleef, ’n stadige manier van doen, en maklik om mee oor die weg te kom. En hare wat gesny moet word.
Dudley se vrou is drie jaar gelede dood, en hy het onlangs besluit om vroeë aftrede te neem. Gedurende dié tyd het sy enigste kind, ’n dogter, besluit om na Skotland te emigreer. Sy het eenvoudig haar praktyk as sielkundige in Sandton verkoop en is vort.
“Hoekom juis Skotland?” wou Dulcie weet.
“Hulle het sielkundiges nodig,” het Dudley gesê.
Dis hoe Dudley is. ’n Droë sin vir humor, lakonies, ’n kom-ons-hou-op-praat-en-doen-dit-soort, maar stadig. Hy brei bedsokkies en is mal daaroor om kos te kook. Sy vrou Hilda was lief vir bak, om met sy bedsokkies te spog en om gaste vir ete oor te nooi.
’n Paar keer het dit al vir Dulcie gevoel of Dudley by haar probeer aanlê, maar dit kon ook haar verbeelding gewees het. Met sy oop, ongekompliseerde gesig en ongestoorde houding is hy nietemin ’n ware vriend.
Hilda was eerste op die maaier se lys, toe Bennie en nou Hanna. Almal in die bestek van net drie jaar.
“Maa . . .” sê Cheryl mooi en stoot die houer met blomblaartjies voor haar in.
Dulcie vat ’n hand vol en gooi dit oor die plastiekpapawers, blink kis en blink handvatsels.
“Arme oom Sparky,” snik Cheryl sag in haar ma se oor.
Dulcie sien hoe Sparky trane afvee, of dalk is dit sweet. Met die rondhardloop om begrafnisreëlings te tref, telefoonoproepe, bak en kook en die soektog na geskikte begrafnisklere het sy nie gedink wat Sparky deurmaak nie.
Natuurlik voel sy vir hom jammer. Ná dertig jaar is dit verskriklik om jou skielik alleen in ’n dubbelbed te bevind. Hy was ’n goeie man vir Hanna, en al een wat haar alewige gekla kon vat.
“Hanna is ’n goeie vrou vir my,” het hy meermale gesê toe sy nog geleef het. “My huis is skoon, my kos op die tafel, klere gestryk en ek is gelukkig in die slaapkamer. Wat meer het ek nodig?”
Sulke tye het Dulcie instemmend geknik en stilgebly. Hoera vir Fanny Mabaso, het sy gedink.
Fanny het die huis skoongemaak, kos gekook, sy klere gestryk én hul inkopies gedoen. As Fanny saans aandete saam met haar familie in haar RDP-huis nuttig, vertel sy heel waarskynlik van die vet bruin vrou wat dink sy’s ’n queen en net heeldag op haar alie sit sonder om ’n vinger te lig.
Dis net die slaapkamergeluk waaroor Dulcie gewonder het. Of liewer nié oor wou wonder nie. Wat haar betref, behoort die liefdespel van ’n seekoei en haar geliefde nie eens genoem te word nie. Die lewe is kort, aaklig en gewelddadig genoeg in Suid-Afrika.
Dulcie kyk na Enver waar hy langs sy pa staan met ’n vuis vol blomblare, sien hoe sy pa aan sy mou trek. Enver maak sy hand oop en die blaartjies val oor die kis en oor sy skoene. Dis vir Dulcie al of daar ’n effense ongemaklikheid tussen pa en seun kom lê het. Gisteraand was daar juis ’n insident tussen die Amerikaners en die Suid-Afrikaanse vader.
Hulle het almal om die groot tafel in Dulcie se eetkamer gesit, Cheryl besig om die laaste skottel aan te dra. Die seuns het die groente fronsend aangekyk, maar lippe afgelek vir die lasagne. Die oudste se naam is Puck, die jonger een Bowie.
Cheryl het dit op haar manier bewoord: “Hallooo, maan roep aarde. Hoor jy my? Jy daar in Amerika, seun van die donker kontinent van Afrika. Wat op aarde het gebeur met name soos Enver, Lewis, Abraham, Ashwin en Nelson?”
Dulcie glimlag innerlik. Die seuns se name het ’n grap in hulle huis geword.
Ou Hanna was destyds in die wolke oor die name.
“Ai,” het sy gesug, “hulle klink nes régte klein Amerikaners,